Alþýðublaðið - 30.09.1981, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 30. september 1981
5
Magnús H. Magnússon skrifar:
Stórbætt ytri skilyrði
Þróun ytri skilyröa þjóöabús-
ins hefur veriö mjög hagstæö
þaö sem af er árinu og kemur
margt til.
Afli verömætra fisktegunda
hefur aukist verulega og þar
meö þjóöarframleiöslan og
oliuverö á Rotterdammarkaöi
hefur lækkað talsvert i dollurum
taliö.
Fiskverö á erlendum mörkuö-
um hefur hækkaö allverulega i
erlendri mynt og, þaö sem mest
um munar, dollarinn hefur
hækkaö i veröi um og yfir 30%
miöaö viö flesta þá gjaldmiöla
aöra, sem verulega þýöingu
hafa fyrir okkur.
Mikill meirihluti fiskafurða
okkar er seldur i dollurum. Ekki
aöeins þaö, sem á Bandarfkja-
markaö fer heldur einnig þær
afuröir, sem seldar eru til
Austur-Evrópu og saltfiskurinn,
sem fluttur er til Portúgals,
Spánar og annarra Miðjarðar-
hafslanda er seldur i dollurum.
Sama er aö segja um skreiöina.
Innflutningur, annar en oliu-
vörur, er aftur á móti aö mestu
greiddur i Evrópugjaldeyri og
japönskum yenum.
Verö á mestum hluta útflutn-
ings okkar hefur þvi hækkaö um
þau 30%, sem dollarinn hefur
hækkað miöaö viö aöra gjald-
miöla, til viöbótar viö hækkun
afuröanna i dollurum, á sama
tima og verö á mestum hluta
innflutnings okkar stendur svo
til i staö.
Þetta hefur að sjálfsögöu
oröiö til þess, aö viöskipta-
kjörin, sem fóru snarversnandi
allt áriö 1979 og stóöu aö mestu I
staö áriö 1980, hafa farið mjög
batnandi þaö sem af er árinu.
Þetta hefur einnig leitt til
þess, aö unnt hefur veriö aö
hækka fiskverð til útgeröar og
sjómanna nokkurn veginn i takt
viö veröbólguna innanlands, án
þess aö þvi fylgi gengislækkun
svo nokkru nemi, gagnstætt þvi
sem raun hefur verið á undan-
farin ár. Auövitað hefur þetta
allt haft afgerandi áhrif á verö-
bólguþróunina til lækkunar frá
þvi sem ella heföi oröiö.
Hækkun dollarans, ein út af
fyrir sig, hefur minnkaö verö-
bólguhraöa hér á landi um
15—18% aö mati Þjóðhagsstofn-
unar. Veröbólgan hefur á þessu
ári minnkað úr 58%, eins og hún
var aö jafnaöi á s.l. ári, i 41,2%
þann 1. ágúst eöa um tæplega
17% (hún var 41,7% þegar rikis-
stjórnin tók viö i febrúar 1980
mælt á sama hátt). öli, eöa svo
til öll minnkun verðbólgunnar
er þvi bein afleiðing af verö-
hækkun dollarans. Aögeröir
rikisstjórnarinnar hafa sáralitil
áhrif haft þar á. Þó reynir rikis-
stjórnin aö þakka sér alfariö
þennan árangur en talar
gjarnan um „óæskilega” þróun
gjaldeyrismála þegar á góma
ber mikla erfiðleika útflutnings-
og samkeppnisiönaöar okkar.
Ef hækkun dollarans heföi
ekki komiö til þá væri veröbólga
hér á landi ennþá nálægt 60%.
Rikisstjórnin á þvi Reagan
Bandarikjaforseta meira aö
þakka en hún vill vera láta.
Kaupmáttur launa
Þrátt fyrir stórbatnandi viö-
skiptakjör heldur kaupmáttur
almennra launa áfram aö rýrna
frá mánuöi til mánaöar, miöaö
við framfærsluvisitölu, sem þó
er fölsuö á meira áberandi hátt
en oftast áöur, sbr. t.d. þaö, aö
nú neitár rikisstjórnin jafnan aö
samþykkja hækkunartillögur
verölagsnefndar ef útreikningur
framfærsluvisitölu er á næsta
leiti, en samþykkir sömu til-
lögur nefndarinnar, byggöar á
óbreyttum forsendum, strax aö
loknum þeim útreikningi.
Þaö leiöir af sjálfu sér, hvaö
sem allir kjarasamningar
segja, aö kaupmáttur launa
minnkar og liffekjör þjóöarinnar
versna þegar þjóöarframleiösla
dregst saman (afli minnkar) og
þegar viöskiptakjörin versna
svo aö um munar. A sama hátt
ætti aukin þjóöarframleiösla og
stórbætt viöskiptakjör eins og
nú er aö leiöa strax til vaxandi
kaupmáttar launa og betri
kjara alls almennings.
Meö efnahagsaögeröum rlkis-
stjórnarinnar um s.l. áramót,
þegar kaupmáttur launa var
lækkaöur á einu bretti um 7%
(svipaö og 10 mánaöa samn-
ingaþóf gaf af'sér) var ákveöiö
aö hætta aö taka miö af viö-
_#Með efnahagsaðgerð-
um ríkisstjórnarinnar
um s.l. áramót/ þegar
kaupmáttur launa var
lækkaður á einu bretti
um 7% (svipað og 10
mánaða samningaþóf
gaf af sér) var ákveðið
að hætta að taka mið af
viðskiptakjörum til
lækkunar eða hækkunar
verðbóta á laun. Laun
voru sem sagt látin
Jækka með versnandi
viðskiptakjörum, sem út
af fyrir sig er eðlilegt,
en sú viðmiðun var tekin
úr sambandi þegar við-
skiptakjörin fóru batn-
andi. Það er með öllu
óeðlilegt.
skiptakjörum til lækkunar eöa
hækkunar veröbóta á laun.
Laun voru sem sagt látin lækka
meö versnandi viöskiptakjör-
um, sem út af fyrir sig er eöli-
legt, en sú viömiðun var tekin úr
sambandi þegar viöskiptakjörin
fóru batnandi. Það er meö öllu
óeðlilegt.
Útflutningsiðnaðurinn
tJtflutningsiönaöurinn og sá
iönaöur, sem I mestri sam-
keppni á viö innfluttar iönaöar-
vörur er nú á heljarþröm eins og
fram hefur komiö i fjölmiölum
aö undanförnu og ætti engum aö
koma á óvart. En út yfir allan
þjófabálk tekur, aö hraöfrysti-
iönaöurinn, sem hagnast hefur á
fiskveröshækkunum erlendis og
stórgrætt hefur á hækkun
dollarans, einnig hann er nú
rekinn meö mjög miklu tapi,
6—10% af veltu aö þvl er talið
er. Þaö vantar milljaröa gkr. I
Veröjöfnunarsjóö fiskiönaöar-
ins til aö unnt sé aö greiöa þaö
fiskverö, sem um hefur veriö
samiö og rikisstjórnin hefur
ábyrgst.
Þetta gerist á sama tima og
verö á útfluttum hraöfrystum
fiski er mun hærra en þaö hefur
nokkru sinni áöur verið. Ef allt
væri meö felldu ætti nú aö
greiöa stórfúlgur I Veröjöfn-
unarsjóö, ekki úrhonum.
Þaö er ofurauövelt aö gera sér
i hugarlund hvernig ástandiö
væri nú ef hækkun dollarans
heföi ekki komiö til, aö ekki sé
talaö um hvernig þaö yröi, ef
dollarinn lækkaöi I sitt fyrra
gengi, miöaö viö aöra gjald-
miðla.
Þaö er slæmt, aö rikisstjórnin
hefur sáralitiö gert, umfram
þaö sem af sjálfu sér kom, til aö
notfæra sér þetta lag til veru-
legs og varanlegs árangurs á
sviöi efnahagsmála. Þaö er
enganveginn vist, aö jafn gott
tækifæri bjóöist aftur næstu ár-
in.
Magnús H. Magnússon
alþingismaöur.
Ég vilnú segja þaö fyrst aö mér
finnst kominn tlmi til aö menn
hér I Kópavogi sliöri sveröin og
snúi sér aö þvi aö ieysa málin.
Mér er kennt um þaö núna, aö
ég hafi beitt mér gegn fjöl-
brautaskóla I Kópavogi. Þetta
er reginmisskihiingur og mér
finnst þetta koma úr höröustu
átt, þarsem þeir sem nií gagn-
rýna mig haröast, beittu sér á
sinum tlma mest gegn byggingu
nýs skóia á miöbæjarsvæöinu.
Þetta sagöi Ingólfur Þor-
kelsson, skólameistari MK I
viötali viö Alþýöubiaöiö, er viö
leituöum áiits hans á þeim
deilum sem uppi hafa veriö I
kaupstaönum aö undanförnum
um skólamáiin.
Ég verð aö fá aö skýra aöeins
i stuttu máli frá sögu MK til aö
skýra mál mitt, sagði Ingólfur.
MKvar stofnaöur eins og flest-
um er kunnugt áriö 1973 og þá
var þvi lýst yfir, aö hann mundi
með timanum þróast i skóla
með fjölbrautasniöi. Bygginga-
nefnd var skipuö áriö 1974 og
var okkur, sem i henni starfa
falið tvennt i upphafi: Að gera i
tillögur um námsskipan og
námsbrautir i skólanum og
einnig aö gera tillögur um þaö
hvemig skyldi staöið aö bygg-
ingu yfir starfsemi skólans.
Við skiluöum áliti 1977, þar
sem gert var ráð fyrir þvl, aö i
skólanum yrðu almennar bók-
námsbrautir og aðrar 5—6
brautir, þar á meöal iðju-
brautir. Um þetta var algjör
Ingólfur Þorkelsson skólameistari MK:
ÞEIR ORDKAPPAR GAIA Nlí HÆST SEM SPILLTU
FYRIR LAUSN MALSINS A SÍNUM TÍMA
samstaða á tima fyrri bæjar-
stjórnar hér i bænum og var
ákveðið aö ráöast i byggingu
fjölbrautaskóla á miðbæjar-
svæðinu i' Kópavogi. Þetta var
svo langt komið, að veitt hafði
verið fé til byggingarinnar og
fengist haföi fé á fjárlögum til
þess aö hefja framkvæmdir. En
þá hófst illu heilli barátta and-
ófsafla gegn byggingunni, og
þar voru þeir orökappar
fremstir i flokki, sem nú hæst
gala. Meö andófi sinu tókst
þeim að koma f veg fyrir bygg-
ingu skólans og spilltu þannig
fyrir þeirri lausn sem eining
haföi náðst um. Ef þetta heföi
ekki gerstværi nú aö likindum
risinn hér 1. áfangi fjölbrauta-
skóla og Kópavogsbúar ættu
þar að auki veglegt samkomu-
hús. Enþeir spilltu málinu sem
hæst gala nú um, aö ég sé á móti
fjölbrautaskóla i kaupstaðnum.
Á þessum tima kom fram álit
framhaldsskólanefndar, sem
var einróma, þ.e. i desember 79.
1 nefndinni áttu allir flokkar
sina fulltrUaog nú skyldi m£í>ur
halda, að náðst heföi samstaöa
um málin. Framhaldsskóla-
nefndin geröi þær tillögur, að
Þinghólsskóli yröi rýmdur i'
áföngum ogáttiMK samkvæmt
tillögunum að byrja aö fá hUs-
næöi hans haustiö 1981. Ég skal
játa það, sagöi Ingólfur Þor-
kelsson, aö ég baröist gegn
þessum hugmyndum, en þetta
var tillaga framhaldsskóla-
nefndar, sem viötæk samstaða
hafði náðst um og þaö hafði lika
töluverö áhrif á gang bygginga-
málsins.
Nú,siðan hefur eiginlega ekk-
ert gerst i þessum málum, þar
til I haust, að aösókn að skól-
anum jókst gifurlega.
Þá skrifaöi ég ráöuneytinu og
bæjarstjórn og fram kom krafa
á fundi um, að húsnæöismál
skólans yrðu leyst til fram-
búðar.
Mig langar til aö vikja að
þessum fundi I Þinghólsskóla,
sem boðaö var tilaf kennara og
foreldrafélögum skólanna. Ég
veit aö ég er ekki einn um þá
skoðun, aö skipulag þess fundar
hafi veriö ein samfelld hneisa
og þeim til skammar sem að
þessu stóöu. Ég bjóst við þvi í
upphafi, aö á fundinum kæmu
fram gild rök gegn því aö taka
húsnæöi Þinghólsskóla undir
menntaskóla, en þvi var ekkiað
heilsa, þó að það sé að minu
mati ákaflega skiljanlegt aö
foreldrar og kennarar óttist
þessa breytingu. Fundurinn
snérist strax i upphafi með
ræöu Guöjóns Jónssonar, for-
manns foreldrafélags Þinghóls-
skóla upp i árásir á mig og
ýmsa aöra hér I bænum, sem
látið hafa skólamál til sin taka,
þ.á.m. bæjarfulltrúa. Asgeir
Jóhannesson, formaður skóla-
nefndar, baö um orðiö áöur en
fundur hófst, en var neitað um
það. Hann fékk siöan aö tala I 5
min. ræðutima á eftir. Frum-
mælendur töluöu siðan viö-
stöðuli'tiö i nærri einn og hálfan
tima, en fundarmenn fengu 5
minútur hver til að gera at-
hugasemdir og skýra mál sin.
Þarna fór sem sé engin rökræöa
fram heldur var haföur uppi
einlitur áróður gegn mér og
ýmsum öörum, þ.á.m. sumum -
bæjarfulltnlum Kópavogs og ég
tel þetta ekki sist stórlega
ámælisvert gegn þeim, enda
nýttu þeir sér ekki tækifæri til
andsvara nema Hákon Sigur-
gri'msson. Ég tók til máls á
þessum fundi, sagöi Ingólfur
Þorkelsson og fékk að gera
grein fyrir máli minu I heilar
tólf minútur. En þó að ég væri
ekki ánægður með framkvæmd
þessa fundar, vil ég segja þaö,
að ég er tiltölulega ánægður
meö niöurstöður hans. Ég vil
einnig benda á, aö sú eina til-
laga,sem samþykkt var mótat-
kvæðalaust á fundinum, kom
frá einum nemanda MK, þar
sem skorað var á bæjarstjórn
og menntamálaráöuneytið að
leysa húsnæöismál skólans,
þannig að hann gæti þróast i
fjölbrautaskóla eins og upphaf-
lega var gert ráð fyrir.
Ég hefi i framhaldi af þessu
skrifab bæjaryfirvöldum bréf,
þar sem ég legg fram eftirfar-
andi meginatriði, sagöi
Ingólfur, bæ jarstjórnar-
mönnum til glöggvunar: Að
eftir þær umræöur, sem fariö
hafi fram, sé ljóst aö þrennt
þurfi að leggja áherslu á og sem
enginn ágreiningur sé um: Að
brýnt sé aö koma á skóla meö
fjölbrautasniði eins og upphaf-
lega var áætlað. Að samræma
beri áfanga og námsefni á
framhaldsskólastiginu i kaup-
staðnum. Að byggja beri yfir
væntanlegan fjölbrautaskóla.
Ég dreg einnig fram i bréfi
minu fram þau atriði, sem
ágreiningur virðist um. Þau
eru, hve viðtækur og yfirgrips-
mikill samræmdur framhalds-
skóli I kaupstaðnum skuli vera.
Hve stór skólabyggingin skuli
vera og hvar hún eigi aö risa.
Ég bið bæjarstjórn aö beita sér
fyrir viötæku samkomulagi, um
áöurnefnd atriði.
Grundvallaratriöi samkomu-
lags veröi aö byggja á þvi', að
unnið verði aö stöðlun og sam-
hæfingu námsefnis og áfanga og
stefnt veröi aö kennslu og
námskerfi, sem hæfi skólanum
best og sé best
falliö til sam- \J?