Alþýðublaðið - 19.09.1981, Blaðsíða 3

Laugardagur 19. september 1981
3
____ÚR:
XLIPPAN
Úrklippuna fáum viö lánaða
úr Fréttabréfi verkalýösfélag-
anna í Vestmannaeyjum, þar
sem Jón Kjartansson fjallar um
lýðræðið i verkalýðshreyfing-
unni. Við skulum lita á nokkra
valda kafla úr gein Jóns:
Að undanförnu hefur Verka-
lýðshreyfingin verið talsvert i
sviðsljósinu og hefur það
einkum beinst að uppbyggingu
og skipulagi hennar. Deilt er á
hreyfinguna fyrir úrelt fyrir-
komulag kosninga tilembætta i
hreyfingunni og skort á lýðræði.
Sá sem einna hæst hefur látið
yfir ólýðræðislegum vinnu-
brögðum i hreyfingunni, Vil-
mundur Gylfason, hefur oft
verið einkar fundvis á svo kölluð
„heit mál,” en oftar en ekki
hefur þetta verið bardagi við
vindmyllur hjá honum eins og
hjá Don Quixote forðum. Vil-
mundur hefur nokkuð til síns
máls, hvað sem liður vanga-
veltum manna um hvatann að
þessari gagnrýni nú á forystu
Verkalýðshreyfingarinnar.
En ekkert er nýtt undir sólinni
og Vilmundur er ekki að upp-
gvötvaneinn stórasannleik,sem
aðrir hafa ekki komið ai'.ga á
fyrr. I kjallaragrein sem birtist
i Fréttabréfi V.V. í feb. 1977 er
þessu efni gerð nokkur skil og
m.a. vitnað i bók þýska félags-
fræðingsins Michels, „Oligark-
iets Jernlov” (Járnlögmál
fámennisveldisins) þar dregur
Michels upp i skýrum en ein-
fóldum dráttum uppbyggingu
þýsku Verkalýðshreyfingar-
innarumsiðustu aldamót. Hann
kemst að þeirri niðurstöðu að
fjarlægðin milli leiðtoganna og
hinna óbreyttu félaga sé svo
mikil, vegna stærðar fjölda-
samtakanna,,að nærómögulegt
sé að losna við þá forustu, sem
einu sinni hafi tekið völdin.
Forustan gerist makráð, breyti
upprunalegu baráttumarkmiði
hreyfingarinnar um sósíalskt
þjóðfélag, fari i þess stað að
semja sig að siðum og háttum
yfirstéttarinnar, en snýst með
hörku gegn róttækari öfhim
innan hreyfingarinnar, sem
vilja taka upp harðari stefnu en
forustan, stefnu „mengaða
ævintýramennsku,” sem ógnað
gæti stöðu toppanna i hreyfing-
unni. „Forustan endurnýjar sig
sjálf með vandlegu vali,
menntun og mótun leiðtogaefna,
fer að stjórna sjálf, án með-
limanna, burt séð frá þvi hve
lýðræðislega hreyfingin er upp-
byggð.
Mikið er rætt um persónu-
bundnar kosningar í stéttar-
félögunum, en helst var að
heyra á forustumönnuum i
Sjónvarpinu að þeir voru and-
snúnir sli'ku, töldu það mundu
skapa úlfúð og flokkadrætti
innan félaganna. Auk þess
óttast margir að stjórnmála-
flokkarnir seildust enn meira til
áhrifa innan Verkalýðshreyf-
ingarinnar en nú er með þvi
fyrirkomulagi. Persónuleg
reynsla min af að starfa i' st jórn
stéttarfélags, þar sem póli-
tiskar skoðanir manna eru -
skiptar^ er ekki þess eðlis aö
óttast þurfi slikt fyrirkomulag,
en komist kosningavélar stjórn-
málaflokkanna með tilheyrandi
undirróðri og atkvæðaveiðum
inn íspilið má vera aðreynslan
verði önnur.
Einhverskonar forkosningar,
t.d. á vinnustöðum væri senni-
lega það raunhæfasta, en til
þess að slikar breytingar geti •
átt sér stað þarf að breyta
lögum ASÍ og það verður ekki
gert á næstunni.
Ameðan verða félagsmenn að
treysta lýðræðinu innan eigin
félaga með þvi að sækja fundi
og veita forustu sinni þann
stuðning og það aðhald, sem
hverri stjórn er nauðsynl^gt að
hafa. — J.K.
RITSTJpRNARGREIN
Skammsýni sjávarútvegsráðherra
A siðustu árum og áratugum
höfum við íslendingar verið
minntir á það, að sjórinn, sem
erokkar helstaog mikilvægasta
tekjulind, er ekki þeirri náttúru
gerður, að úr megi ausa að vild.
Hrun sildarstofnanna við landið
á sinum tima og stöðug glima
okkar við að halda aftur af
harðsæknum skipstjórnar-
mönnum, hefur kennt okkur þá
lexíu, að þessa auðlind verði að
umgangast með varúð, ef ekki á
illa að fara. Augu manna hafa
opnast fyrir þvi, að við verðum
að takmarka bæði sókn og afla
og i raun og veru taka upp ná-
kvæma stjórnun á þessum veið-
um,hvortsem okkur likar betur
eða verr.
Langflestir tslendingar skilja
orðið þau einföldu sannindi, að
ekki erhægtað sækja taumlaust
i auðlind hafsins. Fiskiskipa-
stóllinn verður að vera af þeirri
stærð, að hann gefi sjómönnum
og útgerðarmönnum sem mest-
ar tekjur af sem minnstu út-
haldi. Ályktanir stéttarsam
banda sjómanna og útgerðar-
manna ganga lika allar i þessa
átt Forystumenn þessara sam-
taka hafa itrekað varað við
stækkun skipastólsins, þvi að of
stór floti þýði einfaldlega að
minna verði til skiptanna. Sjrf-
menn hafa löngu látiö i ljós þá
skoðun, að þeir muni ekki sætta
sig' við kjararýrnun vegna
stjórnleysis á þessu sviði.
Þvi miður er eins og öll þessi
varnarorð hafi engin áhrif haft
á núverandi sjávarútvegsráð-
herra, Steingrim Hermannsson.
Það er liðin tið, að reynt sé að
stemma stigu við óhóflegum
innflutningi og nýsmiði fiski-
skipa. í ráðherratið núverandi
sjávarútvegsráðherra hefur
hann veittleyfif yrir meira en 20
nýjum fiskiskipum og ekki virð-
ist neitt lát á.
„þessi holskefla i skipainn-
flutningi sem sjávarútvegsráð-
herra stendur fyrir, ber vott um
ótrúlega skammsýni, eins og ég
ogfleirihafa margbent á, þvi að
frekari stækkun skipastólsins
við rikjandi aðstæður, rýrir kjör
sjómanna, útgerðarmanna og
fólksins i landinu” sagði Kjart-
an Jóhannsson, formaður Al-
þýðuflokksins i viðtali við Al-
þýðublaðið i vikunni.,,Hitt vekur
ekki siður furðu að á sama tima
og ráðherra boðar takmarkanir
á skipastólnum i oröi, stendur
Steingrfmur Hermannsson
hann fyrir þessari stækkun i
verki. Ráðherra hefur sett
reglugerð á reglugerð ofan um
það, hvernig skuli fara með inn-
flutning skipa til landsins, en á
sama tima hefur hann haft for-
göngu um að þverbrjóta eigin
reglugerðir og stefnumótun.”
,,Með þessari stefnumótun”,
sagði fyrrverandi sjávarútvegs-
ráðherra K.J., ,,er ekki einungis
stefnt að rýrnun lifskjara, held-
ur er ráðherra að brjóta niður
virðingu fyrir lögum i landinu.
Það hefði þvi verið heillavæn-
legra ef tillögur Alþýðuflokks
manna um hagkvæma stærð
fiskiskipastólsins hefðu verið
samþykktar. Þá hefðu þessi
ósköp ekki dunið yfir.”
Kjartan Jóhannsson er ekki
einn um þessa skoðun, að fiski-
skipastóll okkar stefni i það að
verða of stór og sérhver viðbót
komi niður á lifskjörum al-
mennings i landinu. 1 nýlegu
viðtali við Ingólf Falsson, for-
seta Farmanna og fiskimanna-
sambandsins lýstihann þviyfir,
aö hann væri ekki reiöubúinn til
Ingólfur Falsson
þess lengur að taka þátt i þvi,
sem hann nefndi „óábyrgan
leik sjávarútvegsráöherra”.
Ingólfur telur éins og margir
kunnáttumenn i sjáv arútvegi,
að botnfiskafli okkar sé nægi-
lega stór og ekki á hann bæt-
andi. Hann varar alvarlega við
þeirri þróun sem mun verða
með stækkun fiskiskipastólsins,
en afleiöingarnar eru þegar
farnar að sjást i reglum um
skrapdaga og veiðbönn. Stór
hluti fiskiskipastólsins liggur nú
annað hvort bundinn við
bryggjuhluta árs eða er á óarð-
bærum veiðum. Samt er haldið
áfram að flytja inn skip og
smiða ný eins og ekkert sé við
það að athuga.
Enhverer skýringin á þviað
sjávarútvegsráöherra leyfir
með hægri hönd það sem sú
vinstri bannar.Nærtækust er sú
skýring, að iþessu efni ráði von-
in um atkvæði hér og atkvæði
þar ferðinni. Það er að minnsta
kostieina fullnægjandi skýring-
in á hringlandahætti ráðherr-
Kjartan Jóhannsson
Það er kominn timi til að
sjávarútvegsráðherra áttisig á
staðreyndum. Almenningur i
landinu mun ekki sætta sig við
það, að lffskjör þjóðarinnar
verði skert með fádæma
skammsýni og hringlandahætti.
Atkvæðakaup ráðherrans verða
dýrmæt lausn, þegar fram í
sækir og landsmenn þurfa að
borga vixlana sem ráðherra
hefur skrifað upp á i nafni
þjóðarinnar.
Þ
REISUM FLUGSTÖÐINA
Á KEFLAVÍKURFLUGVELLI
Utanrikismálanefnd Alþingis
hefur i sumar sýnt það framtak
að fara i' tvær heimsóknir til
Keflavikurflugvallar til að
kynna sér starfsemina á vell-
inum. Varfyrri ferðin heimsókn
til Vamarliðsins, en hin siöari
heimsókn til margvislegra is-
lenskra aðila, sem reka starf-
semi á vellinum.
Svo hagar til, að öll starfsemi
á Keflavikurflugvelli, hvaða
nafni sem nefnist, heyrir undir
utanrikisráðuneytið, og er þar
með á starfssviði utanrikis-
málanefndar. Þannig er utan-
rikisrá ðherra einnig dóms-
málaráðherra, samgöngumála-
ráðherra, viðskiptaráðherra og
raunar allsherjarráðherra fyrir
það, sem gerist á varnarsvæð-
unum.Fyrst eftir aðVarnarliðið
kom til landsins var þessu á
annan veg háttað og kom nær öll
tiðkast. Er það tvimælalaust
hyggilegt, enda er öll starfsemi
á vellinum tengd á einn eða
annan hátt.
Utanri'kismálanefnd skoðaði
ýmsa ólfka þætti starfseminnar,
sem Islendingar reka á vell-
inum, svo sem toll og lögreglu,
flugturn, flugstöð og verktaka,
og hefði getað heimsótt ymsa
fleiri, ef timi hef ði verið til. Var
mjög mismunandi, hvernig
aðstaða þessara starfsgreina
var. Sumar hafa komið sér
sæmilega fyrir hvað húsnæði
snertir, svo sem lögregla, tollur
og flugturn, en aðrar hýrast enn
i gömlu braggahúsnæði, sem er
mjög erfitt að una við. Verður
að telja margt af þvi siðar-
nefnda algerlega ófullnægjandi
og þá aöstöðu, sem starfsfólki er
boðin, ósæmilega með öllu. Sem
rikisstjórn við málefni vallar-
ins, hver ráðherra á sinu sviöi.
Þetta gaf ekki góða raun og var
kerfinu breytt til þess, sem enn
dæmi um þetta ná nefna flug-
stöðina, en þar eru sumar
starfsgreinar, svo sem eldhús
og aðstaða hlaðverkamanna, i
mjög lélegu húsnæði, sem
margir munu alls ekki una viö.
Er raunar vafasamt, að það
mundi standast próf viðkom-
andi yfirvalda, ef á reyndi.
Fyrir utan þessa tvo vinnu-
staði i flugstöðvarbyggingunni
eru þar almennt svo mikil
þrengsli og aðstaða farþega og
margra annarra starfsmanna
svo þröng, að það getur ekki
gengið til frambúðar. Verður
vafalaust að gera bráðabirgða-
viðgeröir, en i heild er augljóst,
að flugstöðin er alls óviðunandi og
mikill ábyrgöarhluti að bregða
fæti fyrir byggingu nýrrar stöðv-
ar. Sú ábyrgð hvilir nú eingöngu á
Alþýðubandalaginu, þar sem
utanrikisráðuneytið hefur um
árabil unnið að undirbúningi
nýrrar flugstöövar og er hún full-
hönnuð, þannig að hægt væri að
hefja þegar útboð.
Deilan stendur um, hvort
Bandarikjamenn eigi aö leggja
fram helming þeirra rúmlega 40
miiijón dollara, sem húsið á að
kosta. Virðist fráleitt að láta
málið stranda á þeirri deilu og
ráðast ekki i nýju bygginguna
hvort sem féð frá Varnarliðinu
kemur eöa ekki. Varnarliðið fær
gömlu stöðina til afnota og að-
staða þess batnar til muna við
aðskilnaö m íli i farþegaum ferðar
og varnarumsvifa, svo að ekki
er óeðlilegt, að það taki þátt i
kostnaði við framkvæmdimar.
Millilandaflugstöð er anddyri
Islands, ef svo má að orðið
komast. Um stööina fara mörg
MidiJuitnHifbiitm:
' í»aí> er raunar mis-
skilið þjóðarstolt að
kasta út um gluggann
20 milljónum dollara,
*sem Varnarliðið getur
greitt fyrir flutning
farþegaflugsins. Slik
viðskipti gera okkur á
engan hátt háðari
Amerikumönnum,
nema siður sé, ef
aðskilnaður milli
varnarumsvifa og far-
þegaflugsverður alger.
Það er stórt skref i þá
átt að gera hlut íslend-
inga I viðskiptum á
þessum flugvelli sjálf-
stæðari og meiri.
hundruð þúsund manns, og
breytir þar engu hvort flug
Flugleiða yfir Atlantshaf verður
örlitið meira eða minna.
Þjóðarsómi krefst þess, að
stöðin sé myndarleg, boðleg og
islensk, þannig að farþegar,
innlendir jafnt sem erlendir fái
góöa mynd af þeirri þjóð, sem
þeir eru að koma til, þegar á
flugvellinum. Þess vegna má
ekki slá þessu máli á frest út af
deilum um atriði, sem alls ekki
má ráða úrslitum.
Það er raunar misskilið
þjóðarstolt að kasta út um
gluggann 20 milljónum dollara,
sem Varnarliðiö getur greitt
fyrir flutning farþegaflugsins.
Slik viðskipti gera okkur á
engan hátt háöari Ameriku-
mönnum, nema siður sé, ef
aðskilnaður milli varnarum-
svifa og farþegaflugs veröur al-
ger. Það er stórt skref i þá átt að
gera hlut tslendinga i við-
skiptum á þessum flugvelli
sjálfstæðari og meiri. BGr