Alþýðublaðið - 19.09.1981, Blaðsíða 12

Útgefandi: Alþýöuflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Jóhannes Guömundsson
Stjórnmálaritstjóri og ábm.: Jón Baldvin Hannibalsson.
Ritstjórnarfulltrúi: Guömundur Arni Stefánsson.
Blaðamenn: Einar Gunnar Einarsson, ólafur Bjarni Guönason og Þráinn Haligrimsson.
Útlitsteiknari og ljósmyndari: Einar Gunnar Einarsson.
Gjaldkeri: Halldóra Jónsdóttir. Auglýsingar: Sigrlöur Guömundsdóttir.
Dreifingarstjóri: Siguröur Steinarsson.
Ritstjórn og auglýsingar eru aö Slöumula 11, Reykjavik, simi 81866.
Áskriftarsíminn
er 81866
llndur og stórmerki:
Hjörleifur ætlar
KANNSKI að taka
ákvörðun um stóriðjuna
og virkjunarmál
Þau tiðindi berast reglulega,
aö Hjörleifur Guttormsson iðn-
aðarráðherra sitji ennþá með
hönd undir kinn niðri i ráðuneyti
með fjallháa staflana af
skýrslum og nefndarálitum um
næstu stóriðjuframkvæmdir og
staðarval viðvikjandi næsta
virkjun.
Þetta er erfið ákvörðun fyrir
Hjörleif og hann hefur nú setið
Það á aö byrja á þvi að virkja
Blöndu og þá eru Pálmi Jónsson
og Ragnar Amalds i vari fyrir
sinum kjósendum fyrir norðan.
Og um leið að reisa stóriðju
fyrir austan — á Reyðarfirði —
og taka rafmagnið frá norö-
austurlinunni. Þá geta Hjör-
leifur og Tómas Arnason um
frjálst höfuð strokið fyrir kjós-
endum sínum fyrir austan.
Hjörleifur, Ragnar, Tómas og Pálmi. Nú skal redda þeim fyrir
horn, en stinga öllum nefndarálitunum hans Hjörleifs niður i skúffu.
álútur og hugsaö i heilt ár og
betur og reynt aö taka
ákvörðun. Á siðasta þingi lofaði
hann ákvörðun i haust. Nú er að
koma haust og fróðlegt að sjá,
hvort Hjörleifurkomi á óvartog
blási tii framkvæmda i stað
skipunar nýrrar nefndar með
beiðni um nýjar skýrslugerðir.
Eins og kunnugt er, eru þrir
virkjunarstaðir inni myndinni
og vandamálið er, i hvaöa röö
skuli virkja. Skal byrja á
Blöndu og taka siðan til við
Fljótsdalsvirkjun, eöa á Sultar-
tangavirkjun að hafa forgang.
Fregnir herma, að Hjör leifur.
Norðlendingar eru ekki inni
þessum pakka, enda hefur eng-
inn ráðherra rikisstjórnarinnar
atkvæði að sækja i Suðurlands-
kjördæmi.
Hvort það telst hagkvæmt að
virkja iangt frá þeim stað sem
næsta stóriðja á að risa, er
annaö mál, þvi hvaö getur verið
mikilvægara en redda ráð-
herrum fyrir horn?
ALÞÝÐUBLAÐIÐ SEGIR:
SAMVINNUHREYFINGIN OG FÓLKIÐ
— eða Samvinnnhreyfing án fólksins
,,Sá er munurinn á samvinnu-
félagsforminu og öðrum
rekstrarformum einkafram-
taksins, að i samvinnufélags-
skap hefur hver maður eitt at-
kvæði, meðan fjármagnið
skammtar einstaklingum at-
kvæði i öðrum félagsformum,”
segir Erlendur Einarsson
forstjóri SIS i samtali fyrir
nokkrum dögum. Hann segir
siðan: ,,Þá eru samvinnufélög
öllum opin á meðan hlutafélög,
t.d. eru oftast lokuð félög ein-
staklinga þó almenningshluta-
félög séu undantekning frá
þeirri reglu.”
Þessi orð forstjóra SÍS eru
sönn og rétt —■ svo langt sem
þau ná. Samvinnuhreyfingin er i
eðli sinu lýðræðisleg og vald-
dreifð. A hinn bóginn sýnir
raunveruleikinn i framkvæmd
allt annað. Hann sýnir sam-
vinnuhreyfinguna, sem einkar
miðstýrt valdaapparat, þar sem
fáeiniraðilar fara með töglin og
hagldirnar. Að forminu til er
samvinnuhreyfingin lýðræðis-
lega uppbyggð,en i framkvæmd
eru allar stærri ákvarðanir
teknar af fáeinum einstakl-
ingum, s.s. Erlendi Einarssyni,
Val Arnþórssyni og nokkrum
öðrum.
Hvernig er unnt að lfta á þá
staðreynd að Erlendur forstjóri
situr i stjórnum allflestra stærri
fyrirtækja Sambandsins, sem
merki um valddreifingu og lýð-
ræði. Gott og vel. Erlendur
þykirkannski traustsins verður
og er réttkjörinn i allar þessar
stjórnir, en menn hljóta að
spyrja sig, hvort samvinnu-
hreyfingin hafi virkilega ekki á
hæfum mönnum á að skipa, til
að leysa Erlend undan þessum
fjöldamörgu stjórnarstörfum.
Það er lika alkunna að ýmsir
fleiri framkvæmdastjórar Sam-
bandsins raða sér i stjórnir
fyrirtkja þess, s.s. Samvinnu-
bankans, Samvinnutrygginga
Samvinnuferða o.s.frv.
Sannleikurinn er sá, að i
kaupfélögunum viða um land og
hjá hinum ýmsu fyrirtækjum
Sambandsins, er það fámennis-
stjórn, sem ræður rikjum. Allt
tal um það, aö almennir félags-
menn í kaupfélögunum t.a.m.
geti haft áhrif á stjórnir þeirra
virðist út i bláinn a.m.k. þegar
raunveruleikinn sýnir allt
annað. Kaupfélögunum er oft
stjórnað af fámennisklikum, og
almennir félagsmenn koma þar
hvergi nærri.
NU siðast fór Landsamband
islenskra samvinnustarfs-
manna fram á það, að fá full-
trúa i stjórnum fyrirtækja sam-
vinnuhreyfingarinnar. Það er
mjög eðlileg krafa, og þess að
vænta að tillit til hennar verði
tekið. Þar gæti samvinnuhreyf-
ingin sýnt i verki, að hugsjónir
hennar um valddreifingu og lýð-
ræði, eru ekki aðeins orðin tóm.
Hins vegarervertaðstaldra við
þessa kröfu LÍS. Hvers vegna
skyldihún vera sett fram? Það
skyldi þd aldrei vera vegna
þess, aö i núverandi kerfi hefur
almennum starfsmönnum ekki
tekist að ná stjórnarsætum i
gegnum þær leiðir, sem nU eru
viðhafðar við stjórnarkjör.
Toppanir ráöstafa nefnilega
stjórnarsætunum og hafa þau
fyrir sjálfa sig og sina.
Að samanlögðu er þvi langur
vegur frá þvi, að samvinnu-
hreyfingin sé það afl samvinnu
og lýðræðissem hUn á að vera. I
dag er hún aðeins voldug klika
fáeinna framsóknarforkólfa.
sem stjórna eftir eigin geð
þótta. Álþýðuflokkurinn hefur
t.d. lagt til að kosið verði beint i
stjórn SIS og hafi þar allir
félagsmenn atkvæðisrétt, en
ekki aðeins útvaldir fulltrúar á
aðalfundi eins og nú er háttað.
Þessu hafa SÍS forkólfarnir
staðiö gegn. Þeir vilja aðeins
tala um lýðræði, þegar svo
hentar. Þeir vilja ekki vinna
samkvæmt lýðræðishefðinni og
vera bundnir af „duttlungum”
og „uppátækjum” fólksins. Þeir
vilja ráða. Þeir vilja hafa sitt á
hreinu og taka ákvarðanir I -
bakherbergjum. Þeir vilja
eigna sér samvinnuhreyf-
inguna.
Þessu verður að breyta, áður
en almenningur missir alla til-
trú á samvinnuhreyfinguna.
Hugsjónir eru eitt og fram-
kvæmdir annað hjá hreyfing-
unni í dag. Fólkið i landinu gerir
þá kröfu,, að samvinnuhreyf-
ingin standi vörð umgrunn-
stólpa sina, en noti ekki aðeins
fögru orðin á tyllidögum. Þau á
lika að hafa á vörum á al-
mennum vinnudögum og það á
að framkvæmda i samræmi við
bau. —GAS
A RATSIÁNNI
wmm'ii
L.
hafi dottið niður á mála-
miðlunarlausn, sem i sjálfu sér
er ekki hagkvæmasti kosturinn
frá hagrænu sjónarmiði, en
bjargar ráðherrum rikis-
stjórnarinnar úr mikilli kiipu.
Þegar utanrikisnefndar-
menn voru á ferð á Kefla-
víkurflugvelli fyrir nokkru,
vakti brotin rúða I starfs-
mannahúsi hlaðmanna sér-
staka athygli ólafs Ragnars
Grímssonar. Spurði hann
starfsmenn hverju þetta sætti,
hvenær rúðan hefði brotnaö og
gekk grannt eftir svörum.
Starfsmenn hentu gaman að
þingmanninum og sögðu
honum að rúðan væri ný-
brotin, en sannleikurinn var
sá að hún er búin aö vera
brotin I allt sumar. Þeir sögðu
þingmanninum einnig að til
stæði að setja I nýtt einfalt
gler. „Nei, nei,” sagði þing-
maðurinn þá ég skal redda
tvöföldu gleri.” Menn velta
þvi nú fyrir sér á vellinum,
hvort ólafur sé á mála hjá ein-
hverjum framleiöanda rúðu-
glers eða hvort þetta sé bara
dæmigert fyrir tvöfeldni Al-
þýðubandalagsins i hermál-
,inu...
Það fór ekki framhjá þjóðinni,
þegar Þagall fyrir skömmu fletti
ofanaf Frámunastaðarhneyksl-
inu. Ósérplægni og nánast ofur-
mannleg ást Þagals á alþýðu
þessa lands, og árvekni hans i
vörninnifyrir hagsmunum þeirra
gegn öflum myrkasta afturhalds
og kúgunar i voru litla og hrjáða
þjöðfélagi vakti gífurlega athygli
og veröskuldaö þakklæti almúg-
ans igarö Þagals. Póstþjónustan
hefur neyðst til að setja upp sér-
lega deild I afgreiðslunni hér i
Reykjavik, til þess eins að taka á
mótibréfum stiluðum á Þagal, á
Albliðublaðinu. Tveir trukkar,
ásamt fjórum bilstjórum sem
vinna á vöktum, halda uppi áætl-
unarferðum meöpóst allan sólar-
hringinn á ritstjórnarskrifstofur
Albliöublaðsins.
Slikur er fjöldi afgreiðslu-
manna á Albliðublaðs / Þagals-
deildinni nýju hjá póstinum, að
ekki þótti hægt að starfrækja
deildina öðruvisi en að setja yfir
hana sérlegan deildarstjóra, meö
menntun i rekstarverkfræði.
Hvorki meira né minna en 25 ný
stöðugildi hafa skapast hjá
póstinum, vegna þessarar flóö-
bylgjuaf þakkarbréfum og gjafa-
bögglum. Og álagið á simann
hefur verið slíkt að sérstök sim-
stöð var sett upp i kjallara
Albliðublaöshússins, þar sem
vinna fimmtán simvirkjar aö si-
felldu viðhaidi, sem er nauðsyn-
legt, vegna hins gifurlega álags.
Þagall villhér og nú, iauðmýkt
hjarta sins og af þvi lltillæti, sem
honum, sem sannkristnum vöru-
skiptajafnaðarmanni, er eðlilegt,
þakka öllum sinum hjartans kæru
aðdáendum þessar undirtektir,
og gjafirnar sem honum hafa
borist. Það ersannarlega uppörv-
andi og hvetjandi að sjá, að
almúgi þessa lands kann að meta
hjartahlýju, náungakærleik,
ósérplægni, umhyggju og kjark
þann, sem Þagall óneitanlega
þurfti að hafa i ómældum
skömmtum, til að standa i þessari
löngu, ströigu og, oft, hættulegu
baráttu. Það þarf sterk bein, til
að standa uppi i hárinu á valds-
vörgunum. Það þarf skarp-
skyggni, snarræði og útsjónar-
semitilað sjá við vélráöum hinna
myrku afturhaldsafla. Það þurfti
nánast cfurmannlega fyrir-
litningu á veraldlegum gæðum og
vegtyilum, til að standast freist-
ingar þær, sem uröu á vegi
Þagals, þegar kúgunaröflin
hugðust kaupa hann til fylgis við
sig, og stemma þannig á, (eða
fljót, nánast) gagnrýn innar aö
ósi.
Það þurfti sjálfsafneitun af
slikri gráðu, sem ekki hefur
þekkst á tslandi fyrr, til að Þagall
gæti slitið sig úr faðmi fjölskyld-
unnar á hverjum morgni, og lagt
út á vigvöllinn. Oftaren einu sinni
og oftar en tvisvar var Þagali á
fremsta hlunn kominn með það,
að sitja heima og láta vel að börn-
unum mörgum og smáum, sem á
hverjum morgni grátbáðu hann
að vera heima. En lifsförunautur
Þagais stóð við bak hans eins og
klettur i þessum ólgusjó barattu,
hættu og innri átaka, hvatti hann
tildáða og réð honum heilt. Hvar
værum við, almúgamenn góðir,
og dyggir fylgjendur Þagals, ef
konurnar okkar væru ekki heima
tilað gæta bús og barna? Hvernig
gætum við unnið okkar daglegu
afreksverk, ef við gætum ekki
treyst þvi, aö bú og böm væru i
traustum höndum heima fyrir.
Risum úr sætum, tökum ofan og
syngjum „Fósturlandsins
Freyja”!
En Þagall sér ekki eftir neinu!
Fjarri þvi. Þegar gamalt fólk
gripur ihönd hans á götum úti, og
kyssir hana i geðshræringu sinni,
.getur Þagall ekki efast um aö
hann gerði rétt. Þegar ungt
almúgafólk hringir til Þagáls eða
skrifar og biður um leyfi til að
skira börn sfn eftir honum , finnur
hann að hann valdi betri kostinn.
Þegar almúgamenn gripa hann á
götum útiog bera hann igullstól á
áfangastað, finnur hann að hann
hefur by rinn með sér. Þegar ung-
lingsstúlkur af stétt hinna kúguðu
leita færis að snerta Þagal, og
neita siðan að þvo sér um hend-
urnar i margar vikur á eftir,
skilur Þagall, að það er einlæg
áskorun frá islensku þjóðinni um
að hann fari á þing! Hvemig er
hægt aö tapa, með slikt fylgi?
Muniði bara að kjósa, og kjósið
rétt!
—Þagall
Eftirmáli við Frámunastaðahneykslið:
HJARTAHLÝJA, ÓSÉRPLÆGNI, NAUNGAKÆR-
LEIKUR OG HÓGVÆRÐ
— Þetta eru þau skapgerðareinkenni, sem hafa unnið Þagii
sess í hjörtum almúgamanna