Vísir - 09.05.1969, Blaðsíða 8

V I S1R . Föstudagur 9. maí 1969.
8
'-'“étandi RevKjaprent b.t
FramkvæmdastjOn Sveinn R. Eyjólisson
Ritstjúri Jónas KristjánssoD
Aóstoðarritstjóri: Axe) Thorsteinson
Fréttastjórt. Jón Btrnit Pétursson
Ritstjórnarfulitrúi: Valdimat H Jóhannesson
Auglýstngar. Aflalstræti 8. Slmai L5610 11660 og 15099
Afgreiósla Aóaistræti 8. Sími 11660
Ritstjórn: Laugavegi 178. Sími 1166G (5 iinur)
Askriftargjaid kr. 145.00 A mánuði innaniands
f lausasöiu kr 10.00 eintakið
“rentsmiðja Vísis — Edda h.f
Mál er oð linni
{>essa dagana eru samningahorfur ekki eins slæmar
og þær hafa verið undanfarnar vikur. Örlítil hreyfing
er komin í umræðurnar. Iðnaðurinn hefur tekið for-
ustu í friðarviðleitninni. Kunnugir telja raunar, að
efnislega muni ekki lengur miklu á sjónarmiðum
deiluaðila í iðnaðinum. Þessi sáttavilji kann að hafa
nokkur áhrif til góðs á aðra þætti vinnudeilnanna,
þótt of snemmt sé að spá neinu um það.
Iðja, félag verksmiðjufólks, og Félag íslenzkra iðn-
rekenda hafa aflýst hinum gagnkvæmu vinnustöðv-
unum og komið að nýju á vinnufriði í sinni grein. Þá
hafa báðir þessir aðilar komið fram með ný tilboð.
Iðnrekendur hafa boðið nokkru betur en vinnuveit-
endasambandið hefur viljað gera. Og gagntilboð Iðju
er fyrsta gagntilboðið af hálfu stéttarfélags. Þetta
þýðir, að munur tilboðanna hjá þessum aðilum er orð-
inn svo lítill, að þess vegna ættu samningar að geta
tekizt fljótlega.
Raunar er það mesta hneyksli, að önnur stéttarfé-
lög skuli enn ekki eftir margra vikna viðræður hafa
komið með neitt sáttatilboð. Það hafa vinnuveitend-
ur þó gert. Þessi ótrúleg stífni hefur dregið vinnudeil-
una á langinn. Hins vegar gildir sjálfsagt í þessu efni,
að sjaldan veldur einn, þá tveir deila, og getur því
enginn samningsaðili skotið sér undan hlutdeild í
ábyrgðinni á hringavitleysunni.
Um daginn tóku fulltrúar beggja aðila þátt í sjón-
varpsumræðu um deiluna. Þessi umræða vakti mikla
athygli og olli miklum efa fólks á því, að deiluaðilar
væru færir um að leysa vandann. Hún gaf fólki til-
efni til að ætla, að samningaviðræðurnar sjálfar ein-
kennist af hreinum barnaskap, þrasi og orðahnipp-
ingum.
Andúð fólks á hinum úreltu vinnudeilum er alltaf
að aukast. Menn sjá nú nýja og ófagra mynd af þeim,
síðan skæruverkföllin komu til sögunnar. Olíudreif-
ing er stöðvuð, því að atvinnulífið byggist að veru-
legu leyti á olíu og stöðvast, ef hana vantar. Dreif-
ing fiskumbúða er hindruð, því að það stöðvar smám
saman starfsemi frystihúsanna. Og dreifing á gasi og
súr er hindruð til þess að stöðva járniðnaðinn, sem
byggist á þessum mikilvægu hráefnum.
íslendingar munu líta á þessar aðgerðir sem hrein
skemmdarverk, enda vill þjóðin ekki, að stéttarfélög-
um takist að sýkja atvinnulífið. Menn sjá líka, hvern-
ig brezkum verkalýðsfélögum hefur með sömu vinnu-
brögðum tekizt að sýkja brezkt atvinnulíf svo ræki-
lega, að vafasamt er, að það eigi sér viðreisnar von
á næstu áratugum. Svona aðfarir leiða að sjálfsögðu
til varanlegrar kjaraskerðingar, því að lífskjörin
byggjast eingöngu á þróttmiklu atvinnúlífi.
Þióðin er löngu orðin þreytt á því, að ribbaldar vaði
uppi í þjóðfélaginu. Vinnudeilurnar hafa valdið óbæt-
anlegu tjóni þessar löngu vikur. Mál er að linni, —
ekki bráðum, heldur strax.
//
II
jþað var kannskj einskær til-
viljun, að höfundur þess-
arar Kre'‘nar lagði sig niður viö
þaö fyrir mörgum árum að
kynna sér ýtarlega lífsferil de
Gaulles hershöfðingja og reyna
að gera sér nokkra grein fyrir
lífsskoðunum hans og stefnu-
málum. Or þessu varð fyrsta
bókin, en sfðan hafa margar
fylgt á eftir.
Siðan má segja, að ég hafi eig-
inlega orðið de Gaulle eins og
samferða gegnum árin. Ég hef
að vísu aldrei séð hann í eigin
persónu, en ég hef jafnan oröið
var við það, aö margir iesendur
de Gaulle-bókar minnar hafa
eins og ætlazt til þess, að ég
héldi áfram áð fylgjast með hon
um og útdeila einhverri speki
um síðara háttalag hans. Með
tíð og tíma varð ég langt í frá
ánægöur með þetta byrjanda-
verk mitt. Eitt af þvi sem ég
hef fundið að þvf, er að mér
finnst ekki örgrannt um það, að
viöfangsefnið hafi þá náð um
of tökum á mér, en það er göm-
ul og algeng saga, að ævisagna-
ritarar hafa tilhneigingu til að
blindast af aðdáun á viðfangs-
efni sínu.
Það er aö vísu of sterkt að
segja að ég hafj beinlfnis „blind
azt“ af ''onum, því að ég sagði
kost og löst á honum, og svo
hefur aftur fariö nú á síðustu

Þegar de Gaulle stalst á land í
Normandy 14. júnf 1944.
Þáttur FRAKKLANDS í
árum, eins og hefur komið fram
i mínum vikulegu greinum, að
mér finnst lösturinn á de Gaulle
hafa sífellt aukizt og hann verð
ur smá..isaman eins konar ó-
þurftarmaður þjóöar sinnar, sem
þurfti að fara að hverfa af
svjðinu. Hin gamla meginstefna
hans að byggja upp sjálfræöi
og sjálfstraust Evrópu, er mætti
Bandaríkjunum sem jafningi er í
sjálfu sér góð og gild, en það var
de Gaulle sjálfur sem var orðinn
of gamail og var að missa sam-
bandið við eigin þjóð. Hann reis
að vísu hraustlega upp á aftur-
lappirnar í viöbrögðum sínum
gegn óöldinni á sl. ári, kraftur
þessa gamla manns og einurö á
þeim hættutímum var aðdáunar
verður. Þá stóö hann á barmi
glötunar, og það hefði orðið tii
að sverta minningu hans, ef
hann hefði hlaupizt á brott og
skilið landið eftir í anarkísku
upplausnarástandi.
En þó hann brygði þá hart
við breytti það litlu um erfið-
leika hans og stöðu gagnvart
þjóöinni. Þau vandamál sem
lágu til grundvallar upplausnar-
ástandinu voru aö mestu ó-
breytt, óánægjan yfir þjóðfélags
háttunum og leiðinn yfir þeim
einræðislegu stjómarháttum,
sem höfðu komizt á vegna ofur
þunga de Gaulles og fóm jafn-
vel fremur í vöxt, eftir að hann
hafði unnið þetta síðasta krafta
verk. Ekki batnaði það heldur
við það, að í þeim síðustu átök-
um tapaði hann þeim sameining
arkrafti fyrir þjóðina sem hafði
stafað út frá honum. í barátt-
unni við upplausnaröflin greip
hann til þess óheillaráðs að
skipa sér í fylkingu hægri-
manna. Hann réðist á vinstri-öfl
in í landinu í heild og hóf upp
kommúnistagrýlu, mjög varhuga
verða baráttuaöferð, sem var
þar að auki ósanngjöm, þar
sem kommúnistaflokkur lands-
ins átti ekki upptökin að róst-
unum í Parls.
Þannig hef ég fremur hneigzt
að þeirri skoðun á síðari timum
að það væri kominn tlmi til,
að gamalmennið de Gaulle færi
aö hverfa af sviðinu. Ég hef
viljað gera þá líkingu, að hann
hafi veriö eins og þungur hlemm
ur yfir sjóðandi potti. Þörfin var
vaxandi fyrir að lyfta þessum
hlemmi af til þess að hleypa út
gufu. Eitt skýrasta dæmið um
þetta voru viðbrögð hans, þeg-
ar hann neitaði aö framkvæma
þá ráðstöfun, sem þó var sjálf-
sögð eins og komið var, að
lækka gengi frankans. Neitun
hans gat að vísu verið skilj-
anleg sem frestun vegna gjald-
eyrisbrasks, en hann virtist aft-
ur á móti hafa stefnt að því að
viðhalda til’ frambúðar óheil-
brigðu og röngu gengi gjaldmið
ilsins. Vegna alls þessa harmaði
ég það ekki, hvernig úrslit þjóð
aratkvæðagreiðslunnar uröu á
dögunum og de Gaulle hvarf
frá völdum. Það var komið að
þáttaskilum og ég hef enga trú
á, að gamalmennið I Colombey
eigi eftir að verða kallað enn
einu sinni fram á sviöið. Hann
hverfur nú af vettvangi og á
aðeins eftir að ljúka ævikvöld-
inu I kyrrþey.
haföi ekki ætlað mér að
skrifa neina sérstaka grein
pm þessa atburði, fannst óþarfi
að kveöja hann með minningar-
grein, þvi aö svo margt annað
athyglisvert er að gerast I
heiminum. En ástæðan til að ég
get ekki orða bundizt nú er
þáttur um de Gaulle I síðasta
Reykjavíkurbréfi Mbl. Gremst
mér, að hann er skrifaður annað
hvort af skilningsleysi eða
stráksskap, svo mér finnst ég
ekki geta látið þeim ummælum
vera ómótmælt. Það versta er
að það hefur áöur bryddað á
þessu sjónarmiði þar á sama
stað. Ég get nú ekki rakið hér
allan þennan þátt um de Gaulle,
en verð að láta mér nægja aö
taka út úr þessa klausu:
„Nú er sagt, að de Gaulle hafi
snúið heim til Frakklands að
styrjöldinni lokinni sem sigur-
vegari. Sannleikurinn er þó sá,,
að de Gaulle kom þangað í kjöl-
far herja Bandaríkjamanna og
Breta. De Gaulle endurvakti1
sjálfsvirðingu Frakka, en að-
gerðir hans réöu sáralitlu eða
engu um gang styrjaldarinnar."
Ég fæ ekki betur séö en að
I þessari klausu séu bæöi mik-
ilsháttar staðreyndavillur og
auk þess leiöinlegt hvað skoð-
analegar ályktanir hennar eru
byggðar á barnalegum metingi
um það, hver bandamannaþjóða
eigi mestar þakkir skilið fyrir
sigurinn yfir nasistum.
að er nú fyrst, að ég skil
ekki að neinn haldi því
fram, að de Gaulle hafi snúið
heim til Frakklands að styrjöld-
inni lokinni, því að það ætti að
vera alkunna, að hann kom
heim meðan bardagar I Norður-
Frakklandi stóðu enn sem hæst
og að franskur þjóðarher tók
fullkominn þátt I síðasta og ör-
lagaríkasta þætti styrjaldarinn-
ar.
Þá er að víkja að þeirri á-
lyktun, að lið de Gaulles hafi
engan þátt átt I frelsun Frakk-
lands. Ég held að það sé hægt
að sanna það með órækum stað-
reyndum, að þetta er ekki rétt.
Áður en innrásin I Normandy
var gerð, var Frakkland að
sjálfsögðu allt hernimiið land,
en þrátt fyrir það var franski
herinn undir stjóm de Gaulles
orðinn talsvert veldi. Það er ó-
neitanlega aðdáunarvert, hve
mikinn kraft útlæg stjóm gat
þannig sýnt utan slns heima-
lands. í landher frjálsra Frakka