Vísir - 28.01.1970, Blaðsíða 5

V1 S I R . Miðvikudagur 28. janúar 197W.
5
Steinar Guðmundsson:
Menn vilja ekki vita
af óþægilegu hlutunum
lVrýlega birti Vísir frásögn af
erfiðleikum ungrar konu,
sem var að því komin að ör-
magnast við að verja sjálfa sig
og eigur sínar og heimili fyrir
árásum fyrrverandi eiginmanns
síns. Blaðamaðurinn slær fram
þeirri ályktun, að líklega gæti
saga þessara ungu hjóna verið
saga allmargra fleiri í okkar
þjóðfélagi, þótt hitt sé vitað
xnál, að menn vilja yfirleitt ekki
vita af óþægilegu hlutunum —
kjósi helzt að allt sé slétt og
fellt á yfirborðinu.
Þarna tekst blaðamanni Vísis
að lýsa í mjög fáum orðum
meginorsökinni til þess, að of-
drykkja fær óáreitt aö þróast í
hinu siðmenntaða þjóðfélagi.
„Enginn vill vita af óþægi-
legu hiutunum." I vafstri mínu
við ofdrykkjuvarnir hefi ég ein
mitt rekið mig á, að þessi af-
staöa, sem blaðamaðurinn dett-
ur niður á að lýsa í svo fáum
orðum, er meginorsökin til hins
ört vaxandi ofdrykkjuvanda-
máls okkar. Menn berja lóminn
vegna alls kyns erfiðleika ann-
arra en ofdrykkju. En hvimpni
og sýndarmennska verða bar-
lóminum yfirsterkari þegar
hugsanlegur alkoholismi er ann
ars vegar. Menn veigra sér við
að nefna drykkjuskap án þess
að sáldra jafnframt gamansöm-
um tón inn í orðræðurnar, því
í hugskoti flestra manna býr
vitneskja um nákominn ætt-
ingja eða venzlamann, sem i
erfiðleikum á vegna ofdrykkju.
Og af því að sú skynvilla er
enn ráðandi, að alkoholismi sé
aumingjaskapur frekar en sjúk
dómur, leiða menn hjá sér að
ræöa þessi mál í alvöru. Það
er eins og þeim finnist sem þeir
með því muni klína einhverjum
aumingjastimpli á sjálfan sig.
Alkoholismi fær því óáreittur
að þróast meðal almennings án
þess að nokkuð sé að gert.
Eina undantekningin er sú,
að menn eru yfirleitt sammála
um að útnefna vissan flokk
manna sem „alkoholista" án
þess þó að hafa hugmynd um
hvað alkoholismi er í raun og
veru, en smitandi fordómar eru
látnir ráða. Rónar eru rónar og
rónar rónar — og þar með er
málið afgreitt.
Konan, sem Vísisgreinin seg-
ir frá, kveður einn lögreglu-
manninn hafa sagt við sig þessi
orð: „Það verður því miður ekk
ert hægt að gera í þessu fyrr en
hann drepur yður.“ Efast ég
ekki um, að rétt er frá skýrt,
en ég rak mig á það, að margur
hélt að um gamansama kerskni
lögregluþjónsins væri að ræða.
Ég er hins vegar á öðru máli.
Ég efast ekki um, að lögreglu-
maðurinn hefir sagt þetta í
fyllstu einlægni, en til bess
knúinn af augnabliks örvílnan.
Þessi sömu orð hafa hrokkið
upp úr mér og þessi sömu orð
hefi ég heyrt af vörum feins
þeirra allt of fáu presta þjóö-
kirkjunnar, er í alvöru reynir
að sinna kalli frá drykkjumanna
heimilum Stór-Reykjavíkur.
Þessi orð eru afdráttarlaus
sannleikur og á sannleiksgildi
þeirra hefir reynt og reynir
mun oftar en margur hyggur,
ef það, að vera knúinn til sjálfs
morðs er innifalið.
Núna á laugardagskvöldið
milli klukkan 7 og 8 hlustaði ég
á útvarpsþátt þar sem frétta-
maður ræðir við ýmsa áhrifa-
menn i félagsmálum. Þar var
m.a. minnzt á barnaverndarmál
og rétt aðeins tæpt á því, að
ofdrykkja og önnur þjóðfélags-
mein væru iðulega svo samverk
andi að ekki yrði úr bætt nema
á öllum væri tekið nokkuð jöfn
um höndum. Svo byrjaði bar-
lómurinn um að okkar litla þjóð
félag skorti svo tilfinnanlega
sérfræðingá til að sinna þess-
um málum, að enn yrði að
doka við um stund.
Hvílík firra. Hvemig geta
mennirnir vaðið í þessari villu
— eða hvað byrgir þeim sýn?
Þaö er ekki von, að miklu sé
áorkað þegar framámenn þjóð-
félagsins í ábyrgðarstööum
smjatta á slíkri vitleysu — og
þáö á ekki afskekktari vettvangi
en sjálft Rikisútvarpið er.
Vissulega fléttast þjóðfélags-
vándamálin hvert inn í annað,
og réttilega þarf skipulagningu
og samræmingu við úrlausn
þeirra En við eigum fjöldann all
an af sérfræðingum á mörgum
sviðum þeirra heilbrígðis og
þjóöfélagsvandamála, sem á var
minnzt í útvarpinu. Við notum
bara krafta þeirra ekki sem
vera ber.
Viö eigum fjölmennt lið
presta og heimilislækna, hjúkr-
unarliða, lögregluforingja og
löggæzlumanna, kennara og
starfandi sjálfboðaliða og á-
hugamannahópa á hinum breyti
legasta vettvangi þjóðlífsins. I
ofdrykkjumálum eigum við sér
menntaða menn með drjúga
reynslu að baki, en kunnátta
þeirra nýtist ekki vegna sam-
starfsleysis. Það gleymist, að
framtíðinni er meira gagn að
þeim árangri, sem fær að þróast
frá því sem er, yfir í það sem
verða mun, heldur en ef reynsl-
unni er kastað fyrir björg og nið
ursoðin nýskipan flutt inn.
(Hann heföi þótt heldur skrýt
inn bóndinn, sem kastað hefði
ristuspaðanum á haug strax og
Árni Eylands birtist með þúfna-
banann). Mér finnst ekki til of
mikils mælzt, að menn komi
auga á þá staðreynd, að meðan
verið er að mennta nýliða til að
taka við nýju kerfi má ekki
láta allt danka, því vandræðin
vefja stöðugt upp á sig.
Syndir þurfa ekki endilega að
byggjast á athöfn, aðgerðar-
leysi getur verið nóg, eins og
guðspjallið um ávöxtun talent-
anna boðaði okkur sem á messu
hlýddum á sunnudaginn. Félags
málaráð Reykjavíkurborgar, á-
fengisvarnaráðunautur ríkisins
og þeir aðilar aðrir í þjóðfélag-
inu er þykjast gera það sem
þeir gera ekki, eiga því miöur
eftir að vakna upp við þann
vonda draum, að i skjóli aö-
gerðaleysis þeirra hefir meinið,
sem einu sinni var svo takmark
að að við hefði mátt ráða, bólgn
að upp i meinsemd, sem mun
erfiðara verður að fást við held
ur en okkar illræmdustu fjár-
pestir.
Vísis-maðurinn túlkaði af-
stöðu almennings þegar hann
sagði að enginn virtist vilja
vita af óþægilegu hlutunum —
svo ekki er að búast við of
miklum skilningi úr þeirri átt
fyrr en til kemur almenn upp-
fræðsla á þeirri skynvillu sem
er orsök þessarar afstöðu. Fé-
lagsmálasérfræðingarnir skýla
sér á bak við sérfræðingaskort-
inn, en þeim vil ég segja það, að
síðast núna í morgun hafði ég
spurnir af ófaglærðum manni í
félagsvörnum, sem með sína tíu
ára reynslu í ofdrykkjuvömum
á herðunum, hafðj lagt nótt við
dag um og fyrir helgina til að
tjasla saman barnafjölskyldu
hér í borginni, sem gliðnuð var
vegna sjúklegrar ofdrykkju. Ég
efast ekki um farsæla lausn
þessa verkefnis, en rétt er að
fram komi, að hér er ekki um
neitt einangrað atvik að ræða,
heldur hliðstæðu margra ann-
arra.
Reynsla mín er sú, að opin-
berir aðilar vilja ekki styðja
við bakið á okkur, sem að of-
drykkjuvörnum störfum, en
tönnlast heldur á þvi að sér-
fræðinga vanti, fjármagn vanti,
aðstööu vanti.
Hvar sem er og hvenær sém
er get ég sannaö það, að þetta
er á misskilningi byggt, a.m.k.
þegar um ofdrykkjuvarnir og
barnavernd er að ræða. Sérfræð
inga eigum við nóga, en sam-
starfið á milli þeirra vantar.
Fjármagnið er til þessara hluta
þarf eigum við, en notum held
ur peningana til að setja undir
Iekann þegar í algjört óefni er
komið eða sóum þessu opin-
bera fé af fávíslegri sýndar-
mennsku. Væri ekki eðlilegra að
sinna svolítið hinni fyrirbyggj-
andj þjónustu?
Það er kaldranalegt að hugsa
til þess, að þær félagsvarnir er
haldið hafa opinni þjónustumið
stöð í ofdrykkjumálum sl. ár
skuli ekki sjá fram á að takast
megi að mynda áframhaldandi
rekstrargrundvöll á hinu ný-
byrjaða ári, þegar vitao er, að
varla hefir liðið sú vika (og
aldrei már.uður) þannig að einni
eða fleiri barnafjölskyldum á
Stór-Reykjavikursvæðinu nafi
ekki verið bjargað frá þeim sið-
feröilega voða að lenda inn i
hringiöu opinberrar framfærsiu
-— eða a.m.k. komast í snert-
ingu við hana. Og inn í það
dæmi má svo fella myndina úr
Visi dags. 13. þ.m., þar sem seg
ir frá broti af þeim hörmung-
um, sem borgarinn verður að
búa við af því enginn vill hjálpa
hvorki drykkjumanni né að-
standendum hans fyrr en í al-
gjört óefni er komið, — en
stundum kemur hjálpin þó of
seint, — pilluglasið eða kaðal-
spottinn hafa séð fyrir þvi.
Steinar Guömundsson.
☆
© Notaðir bílar til sölu &
Höfum kaupendur að Volkswagen og
Land-Rover bifreiðum gegn staðgreiðslu.
Til sölu í dag:
Volkswagen 1200 ’55 ’62 ’63 ’64 ’68
Volkswagen 1300 ’67 ’68
Volkswagen 1600 TL Fastback ’67
Volksvagen sendiferðabifr. ’62 ’65 ’68
Land-Rover bensín ’62 ’63 ’64 ’65 ’66 ’67 ’68
Land-Rover dísil ’62
Toyota Crown De Luxe ’67
Toyota Corona ’67
Volga '65
Singer Vogue ’63
Benz 220 ’59
Skoda Octavia ’65 ’69
Moskvitch ’68
Renault ’65
Við bjóðum seljendum endurgjaldslaust afnot
af rúmgóðum og giæsilegum sýningarsal okkar.
S'imi 21240 HEKLA hf Laugavegi 170-172
ÚTBOÐ
Tilboð óskast í smíði og uppsetningu innrétt-
inga og annars tréverks í einbýlishús í Arnar-
nesi.
Útboðslýsinga má vitja á skrifstofu vora
Sóleyjargötu 17, gegn kr. 2.000 skilatrygg-
ingu.
Hf. Útboð og samningar
Verzlunarinnrétting
Til sölu ný innrétting af stööluóum hillum og skápum.
— Hentugt fyrir söluskrifstofur í heildverzlun eða smá-
söluverzlun. Góðir greiðsluskilmálar. Allar nánari
upplýsingar gefa:
Július P. Guðjónsson,
Sími 11740.
Ólafur Ág. Ólafsson,
Sími 11141.
HOFNAR
Hollenzkir Vindlar
Ömengad
Tóbak yzt sem
innst.