Vísir - 28.01.1970, Blaðsíða 9

9
^Í SIR . Miðvikudagur 28. janúar 1970.
Aðalsteinn Eiríksson: „Skóli fyrir kvenfólk með kvennanáms-
greinum þarf ekki að vera verri en stærðfræðideild eða mála-
deild — heidur. aðeins ný námsleið...“
„Kvennaskólinn
sem menntaskóli
— ný námsleið44
— segir Aðalsteinn Eiriksson, kennari
um kvennaskólafrumvarpið
Öldumar hafa risið hátt, að
undanfömu, um það hvort heim
ila eigi Kvennaskólanum i
Reykjavík að útskrifa stúdenta
eða ekki. Sem vænta mátti em
skiptar skoðanir rnn þetta mál,
t.d. hafa nemendut Kvennaskól
ans sjálfs skipzt í tvo hópa um
málið.
J^ðalsteinn Eiríksson, kennari
í íslenzku og landafræöi í
Kvennaskólanum lýsir sig fylgj
andi frumvarpinu og segir:
— Skoðun mín á fmmvarp
inu hlýtur að fara eftir þeirri
forsendu — hvort kvennaskólar
séu skaðlegir eða gagnlegir. —
Mér hefur ekki verið sýnt fram
á að þeir séu skaölegir enda
væri ég ekki aö kenna við
kvennaskóla, ef ég héldi, að ég
væri að gera ógagn með því.
Það má náttúrlegá deila enda-
laust um þessa forsendu, og
hún finnst mér í raun og veru
vera umræðugrundvöllurinn.
— Hvers vegna telurðu kvenna
skóla æskilega?
— Ég tel, aö það sýni sig
að þrátt fyrir jafna aðstöðu til
menntunar skipi konur lægri
sess í þjóðfélaginu en þeim
ber og því verði aö reyna nýj-
ar leiðir og þá á þeim grund-
velli, sem fyrir er.
Viö höfum þama kvennaskóla
og mér finnst eðlilegt, að hann
berjist fyrir eigin hag, það er,
vexti sínum og viögangi og þvi
að fylgjast með tímanum. Skól
inn miðar að því að veita nem-
endum sínum aukin tækifæri og
betri menntun og þar er komið
aö kjama málsins þörfinni á
framhaldsmenntun.
Tjaö eru allir að tala um það
að það þur-fi að fjölga náms
leiðum. Það að gera Kvennaskól
ann að menntaskóla er ný náms
leiö en eins og skipulagið er
núna í skólamálum er hvergi
gert ráð fyrir slíkri leið. Skóli
fyrir kvenfólk með kvenna-
námsgreinum þarf ekki að vera
verri en stærðfræðid. eða mála
deild — heldur aðeins ný náms
leið, sem er starfrækt á borð
við þessar deildir. Og hvernig
þáö á aö vera spor aftur í tím-
ann er n ér algjörlega óskiljan
lent Við verðum að athuga það,
as -paraa er algjöriega um
frjálst val að ræða, ef menn
vilja endilega hengja hatt sinn
á það að þarna sé verið að
skipa kvenfólki á lægri bekk.
Ég get vel ímyndað mér, að þær
konur séu til, sem gætu hugsað
sér ,,störf við hæfi kvenna“ og
þar af leiðandi „nám við hæfi
kvenna.“
Með_ því að gera Kvennaskól-
lnnn að menntaskóla er ver
ið að fjölga leiðum í Háskólann,
með þeim námsgr m.a. sem lík
legt er að konur hafi meiri þörf
fyrir en karlmenn.
Það eru margar námsgreinar,
sem koma til greina, en ekki
endilega nýjar greinar. Meira
máli skiptir það hvemig á-
herzla er lögð á þessar náms-
greinar t.d. efnafræöi, félags-
fræöi og jafnvel tungumál. Ég
gæti t.d. hugsað mér, að í tungu
málakennslunni væri meiri á-
herzla lögð á húmtnistísku hlið
ina heldur en fræðimál í mál-
fræöi.
— Myndi þetta fyrirkomulag
ekki leiða til þess, að nemendur
veldu sér hliðstæðar námsgrein
ar, þegar í háskóla væri kom-
iö?
— Jú, alveg eins og stærð-
fræðistúdentar eða máladeildar-
stúdentar gera það. Og það gera
nemendurnir upp við sig um
leið og þeir velja á milli, hvort
þeir vilji stunda nám í stærð
fræði-, mála-, náttúru-, eða
„kvennaskóla“-deild.
— Hvaða námsefni í Háskól
anum væru þá að þínum dómi
sérstaklega vel fallin fyrir nem
endur „kvennaskóla“-deildar?
— Öll húmanistísk fög, þau
sem nú eru kennd og upp veröa
tekin í framtíðinni. Þar undir
myndi koma ýmislegt það sem
ekki er enn kennt f Háskólanum
t.d. félagsfræði og sálfræði. Ef
ætti að undanskilja eitthvað
mættj nefna verkfræði, Iæknis-
fræði og aörar greinar, sem
krefjast mikillar stærðfræði- og
efnaþekkingar.
Hvað snertir þá staðhæfingu
að kvennaskólar séu skaðlegir
fyrir kvenfólk, þá er það ó-
sannað mál, eins og ég sagði
áðan. Telpnaskóli frá Viktoríu-
tímab'linu er fjarri þvf að vera
sambærilegur við kvennaskóla
þar sem nemendur eru sex
til sjö tíma á dag og skólinn
rekinn með það eitt fyrir aug-
um að kenna þeim.
er Mozart
„Ef bað
— máttu kalla á mig klukkan 12 að nóftu"
Rætt við dr. Róbert Abraham Ottósson um
afskipti hans af Brúðkaupi Figarós
„Ég er ekki ég, ef ég er
ekki með pípuna.“ Hann
hallar sér aftur í stóln-
um, ljósmyndarinn tek-
ur myndir. Róbert Abra-
ham Ottósson snýr sér
að viðmælanda sínum.
Það vaktí dálitla furðu tón-
listarfólks, þegar það fréttist að
erlendur hljómsveitarstjóri
hefði tekið að sér hljómsveitar-
stjóm á óperunni „Brúðkaup
Figarós“. Einhverjum mun hafa
dottið dr. Róbert Abraham Ott-
ósson í hug, en stjóm hans á
óperunni „Rakarinn frá Sev-
illa“ hlaut mikið lof á sinum
tíma. Síöan hefur dr. Róbert
annazt hljómsveitarstjóm á
ýmisum hinna stærstu verka
tónlistarinnar og er fólki í
fersku minni stióm hans og
flutningur á Nfundu sinfóníu
Beethovens.
í sjónvarpsþætti um „Brúð-
kaup Figarós“ kom i Ijós, að
dr. Róbert hafði verið beðinn
um að stjórna óperunni, sam-
kvæmt þvi sem þjóðleikhús-
stjóri,, sagljl, fyrlr þreiriut, til
flmm árum, en eklq haft tíma
til þess.
Vísir fór fram á viðtal við dr.
Róbert í tilefni þessara ummæla
og varð hann góðfúslega við
því.
Síðdegis einn daginn i vik-
unnl er leið var því blaöamað
ur staddur í vistlegri stofunni
hjá tónlistarmanninum við
Hjaröarhaga.
„Eigum við ekki heldur aö
tala um Missa solemnis eftir
Beethoven“, segir dr. Róbert,
„Það er alltaf skemmtilegra að
ræða um það sem fram undan
er.“
En blaðamaðurinn gefst ekki
upp. Og hann spyr: — Er þaö
satt, aö þjóðleikhússtjór; hafi
beðið yður að stjóma óperunni
„Brúðkaup Figarós" fyrir 3 eða
5 árum?
„Það er rétt hjá þjóðleikhús-
stjóra, að hann hefir talað oft
ar en einu sinni við mig um
óperuflutning f Þjóðleikhúsinu
— og þá ekki einungis um
„Brúðkaup Figarós" — seinast
í fyrravetur, sem staðfest er í
bréfum er fóru okkar á milli á
sl. sumri.“
— En þér neituöuð að taka
við þessu verkefni vegna ann-
ríkis?
„Það er rétt í því er lýtur að
nokkrum öðrum viðfangsefnum
sem þjóðleikhússtjóri minntist
á. Ég sagði honum, að ég hefði
svo takmarkaöan tíma vegna
embættis míns sem söngmála-
stjóri að ég treysti mér ekki
til að sinna æfingum og flutn
ingj á öðrum óperum en þeim
sem væru eftirlætisverk mín.
Ef það ér Mozart sagði ég
viö þjóðleikhústjóra, þá máttu
kalla á mig kl. 12 aö nóttu! Þér
skiljið: Ef hugur manns er ann
ars vegar og hrifningin, þá er
oftast til „tími“ þrátt fyrir ann-
ir. Nei, meginástæöa fyrir þvi,
að það slitnaði upp úr viðræð
um okkar þjóðleikhússtjóra,
mun hafa verið sú skoöun mín
og krafa, aö óperan yrði flutt á
íslenzku. Reyndar virtist þjóð-
leikhússtjóri vera mér sammála
um þetta atriöi sumariö 1968, og
tjáði hann mér þá, að hann
hefðj þegar beöið Bjöm Franz
son og Þorstein Valdimarsson
um að íslenzka texta óperunn
ar, en án árangurs. Ekki leit
ég þó svo á, að þar við ætti aö
sitja, heldur taldi vfst, að leik
hússtjómin myndi leita til ann-
arra aðila f þessum efnum, svo
sem til Egils Bjárnasonar, sem
hefir þýtt mörg söngverk fyrir
Þjóðleikhúsiö. eða t.d. til Thors
Vilhjálmssonar, en Thor hefði
getaö þýtt óperuna beint úr
frummálinu, ítölsku."
— Rædduð þið þjóðleikhús-
stjóri þá um hlutverkaskipun-
ina?
„Já, vissulega. Og ég benti
þá á vissa söngvara, sem ekki
taka þátt í núverandi sýning-
um óperunnar.“
— Var minnzt á hlutverk
greifafrúarinnar?
„Þjóðleikhússtjórj setti mér
engin skilyrði um hlutverka-
skipunina, og hvað viðvíkur frú
Sigurlaugu Guðmundsdóttur, ef
þér eigið viö hana þá gat enginn
ágreiningur risið á milli okkar
um hæfni hennar, þar sem ég
hafði aldrei heyrt hana syngja.
Reyndar leið veturinn og allt
vorið 1969 án þess að ég kynnt
ist rödd frú Sigurlaugar, nema
lítilsháttar i sjónvarpsþætti, en
þá kynningu getur ábyrgur tón
listarstjóri ekki látið sér nægja
þegar Mozart-ópera á f hlut.
Hins vegar kom mér á óvart,
þegar hljómsveitarstjórinn Al-
fred Walter gat þess við mig
11. júní síðastl., að sér hefði
verið falin stjórn óperunnar
„Brúðkaup Figarós", en ráðgert
væri að flytja hana f Þjóðleik-
húsinu þennan vetur, á ftölsku".
— Leitaði Alfred Walter þá
ráða yðar um val fslenzkra
söngvara í Figaróhlutverkin?
„Ó nei, ekki gerði hann það,
enda hafði þá þegar farið fram
„raddprófun“ nokkurra söngv-
ara, að hans sögn. Og þar með
var afskiptum mfnum af fyrir-
hugaöri sýningu „Figarós" lok-
ið.“
— Hvað álítið þéi- um fram-
tíð óperunnar á íslandi?
„Ég er bjartsýnn. Það hefir
hvað eftir annað sýnt sig, að
hér er hægt að gera afbragðs-
góða hluti. Og vitaskuld hlýtur
að verða stofnaður óperuskóli
innan tföar og á annan hátt unn
ið skipulega að þessum mál-
um. En hljómsveitarstúkuna í
Þjóðleikhúsinu þarf að stækka,
e.t.v. með því að taka 2—3
fremstu bekkina í áheyrenda-
salnum. Hljómsveitarstúkan
þarf að geta rúmað a.m.k. 50
manns. Það er nauösynlegt og
sjálfsagt til þess að Þjóðleik-
húsiö geti flutt sígilda drama-
tíska söngleiki, eins og td.
„Töfraskyttuna" eftir Weber
eða jafnvel „Hollendinginn
fljúgandi" eftir Wagner, svo að
nefndar séu óperur, sem ég hef
rætt um við þjóðleikhússtjóra
og tel, að muni fá sterkan
hljómgrunn hjá íslenzkum á-
heyrendum." —svb—
Dr. Róbert Abraham Ottósson: „Nei, meginástæðan fyrir því,
að slitnaði upp úr viðræðum okkar þjóðleikhússtjóra, mun
hafa verið sú skoðun mín og krafa, að óperan yrði flutt á
íslenzku."