Vísir - 11.05.1970, Blaðsíða 8

8
V í S I R . Mánudagur 11. maí 1970.
VISIR
Utgefandi: KeyHjaprent n.».
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Péturssoo
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Símar 15610, 11660 og 15099
Afgreiðsla: Bröttugötu 3b. Sími 11660
Ritstjóra: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Askriftargjald kr. 165.00 ð mánuði innahlands
t lausasölu kr. 10.00 eintakið
Prentsmiðja Visis — Edda b-f. ______
taBsiiiæ-••'axn iwmwiiwi ibpihhwwwwbhbhwi
JÓN HJARTARSON SKRIFAR ANNAL MÁNAÐARINS:
Eldur og brennivín
Hóflegar kröfur námsmanna
X>ótt öldurnar hafi risið hátt út af ólögmætu fram-
ferði fámennra hópa manna í sendiráðinu í Stokk-
hólmi og menntamálaráðuneytinu hér heima, má fólk
ekki missa sjónar á þeim vandamálum námsmanna,
sem eru undirrót atburðanna.
Þeirri staðreynd verður ekki mótmælt, að mjög
erfitt er oroið fyrir félitla námsmenn að mennta sig
erlendis. Ekki stafar það af því, að stíiðningur ríkis-
ins hafi minnkað. Hann hefur margfaldazt á fáum
árum. I erlendum gjaldeyri hefur hann aukizt meira
«i sem nemur verðhækkunum erlendis. En jafnframt
hefur eiginn kostnaðarhluti námsmanna aukizt í ís-
lenzkum krónum, svo og versnað aðstaða þeirra til
að vinna sér inn háar fjárhæðir í fríum.
Námsmenn eru ekki að fara fram á neitt óheyrilegt,
þegar þeir segjast vilja, að á fjórum árum verði því
marki náð, að námsmenn fái lánað það fé, sem þeir
þurfa umfram eigin tekjur sínar. Stjórn lánasjóðsins
er í höfuðatriðum sama sinnis. En það er á valdi Al-
þingis að ákveða fjármagnið hverju sinni, þegar fjár-
lög eru afgreidd. Og verði fjármagn sjóðsins aukið
jafnört á næstu árum og gert hefur verið undanfarin
ár, þurfa námsmenn ekki að óttast, að markmiðið ná-
ist ekki.
En námsmenn eru alls ekki vel settir, þótt gengið
verði að þessum kröfum þeirra. Þeir munu að loknu
námi sitja uppi með skuldabagga, sem getur numið
allt að einni milljón króna á mann. Slíkt er auðsæilega
gífurlegur fjötur, einkum vegna þess að tekjujöfnuður
er meiri á íslandi en í öðrum löndum heims. Kjör há-
skólamanna eru ekki svo góð, miðað við aðra borg-
ara, að þeir geti greitt skuldir sínar af þeim mismun.
Nokkrar horfur eru á því, að tekjumunur aukist hér,
enda telja flestir, að slíkt yrði til bóta, þótt ekki væri
nema til að hvetja menn til menntunar og dugnaöar.
Ef til vill mun sú þróun nægja.
En líklegra er samt, að breyta þurfi einhverju af
þessum lánum yfir í stvrki. þegar sýnt er, að viðkom-
andi lánþegar i::.ra i»>laö prófi og eru snúnir heim til
starfa. Krafa um slíkt væri í fyllsta máta eðlileg, að
minnsta kosti sem krafa.
í ljósi þessa er óhætt að fullyrða, að kröfur náms-
manna í vetur hafa verið svo hófsamlegar, að virðing-
arvert er. Þeir hafa í vor aðeins verið svo ólánsamir
að láta Æskulýðsfylkinguna hleypa málinu út í
ógöngur. Æskulýðsfylkingunni hefur tekizt að not-
færa sér gremju námsmanna til að koma á framfæri
rugli sínu um tekjumismun á íslandi, kúgun láglauna-
fólks, atvinnuleysi og efnahagslegt öngþveiti, sem
erlendir fjölmiðlar hafa sumir tekið upp. Jafnframt
hefur Æskulýðsfylkingunni tekizt að koma til náms-
manna fölsuðum fréttum um viðbrögð íslenzkra ráða-
manna við kröfum og mótmælum stúdenta. í þeim
leik eru námsmenn eins konar peð eða fómardýr.
Það breytir því ekki, að lánakröfur þeirra voru sann-
gjamar.
Tþjóöin lét allt í einu af langri
píslarvættisgöngu sinni og
fór að veiöa þorsk af miklum
vígamóð, það var slægt og skor-
ið, flakað og fryst í öllu.n ver-
stöövum frá morgni til miönætt-
is. Enginn vissi neitt meira af
afialeysisböli og markaðsböli

hér heima? Það er og hefur
veriö tradisjón á íslandi aö
svelta námsmenn og yfirleitt
alla andans menn og er það bara
ekki svívirða við minningu
allra Bólu-Hjálmara og Sölva
Helgasona Islandssögunnar aö
fara núna aö heimta breytingar
1 ..................
Rassaköst í þorski.
og meira aö segja voru uppi um
það háværar raddir, að nú
myndu allir fara að fá arð.
★
Þorskurinn . sneri landflótta
fólki heim aftur, drykkfelldum
sneri hann frá villu síns vegar.
Hann kaliaði til sín alla af at-
vinnuleysisskrá, ungmæður frá
bleyjuþvotti og böm úr skóla.
Hann tæmdi dansstaði og öldur-
hús, leikhús og bíó. Saumaklúbb-
ar lögðust niður vikum saman.
Menningin gjörvöll laut þorsk-
inum i þrotlausu striti. Nætum-
ar urðu styttri og styttri, vakan
lengri og lengri. Og fólk sem
ha'föi ekki einu sinni málungi
matar fyrir nokkrum vikum,
stóð ailt í einu á kafi í þorski og
haföj ekki einu sinni tíma til
þess aö gera það upp við sig,
hvað það ætti nú að gera við
aurana sem það fengi.
★
Svo þegar um hægöist fóru
þeir að selja bfla, splunkunýja
úr kassanum. Þaö komst aftur
dálítið lff í teppasölu og kúg-
uppgefnar húsmæður gáfu sér
'ok.s tóm til þess að láta sig
dreypia um eina siálfvirka. Þaö
var hvort eð er ekki á hverjum
degi sem þær stóðu með pen-
ingana í höndunum fyrir útborg-
uninni. — Jeremías Pétur svona
ætti að vera hvert einasta kvöld.
•k
Þjóðarbölið atvinnuleysiö oe
efnahagskreppan hvarf með
þorskinum. Nú gátu allir unnið
og étið sig metta og brðöum yröi
kaupiö’ kannski hæ^kað. Hvað
var hæet að h’ig-a sér það betra.
Svo vikið sé að menningunni,
getur það ekkj talizt menningar-
snauð þjóð sem á sér ‘'egurðar-
drottnineu, sem vrkir og dokt-
ora. sem vinna víðavangshlaup.
★
Og sem allt er nú í góöu gengi,
fara þá ekki dekurbörn þjóð-
félagsins að lýsa frati á sína
eigin velgiörðarmenn, sem
mylgrað hafa þeim lífsbiörg á
erfiðum tímum? Fer nú ekki
þetta fólk aö vera meö uppsteit
og byltingartilburðj á meðan all-
ur borri manna stritar fyrir þvi
á skipulaginu, einmitt þegar
ástandið er ekki sem verst?
Það er með námslaun eins og
skáldalaun, þau eru ekkj ætluö
til þess að,lifa.af nenta á sunnu-
dögum, aðra draga vikunnar get-
ur þetta fólk bara unniö í þorski,
ef þaö hefur ekki aðra útvegi til
þess að koma sér áfram í veröld-
inni. Og sér er nú hver heimsk-
an að þykjast ekkj skilja jafn
ósviknar staöreyndir.
★
Þingmenn efri deildar féllu á
Kvennaskólaprófinu. Þetta fall
varð þeim mun ömurlegra að
neðrj deildar menn stóðust það
með miklum ágætum og gæti
maður grannt aö, sér maður að
þarna er að myndast mikið djúp
á milli deilda. Að óreyndú hefðu
menn haldið aö málið nytj auk-
ins skilnings, eftir því sem of-
ar drægi í þingið og þingmenn
veltu þvi meira fyrir sér. En

öðru nær. Annars er allt þetta
Kvennaskólastúss nánast orðið
eins og rómantfk í hinu mikla
þjóölífsróti, þa-- sem framfara
sinnar gærdagsins standa eins
eins og steinrunnin nátttröll '
næstu dögun. Og allir keppast
við að skipta um skoðanir, nauð-
ugir eða viljugir.
★
Gjörvöll mannkindin stóö á
öndinni meðan óhappafarið núm-
er þrettán sveif um í óvissu úti
f geimnum, þar sem geimfararn-
ir þrír áttu kalda vist og ömur-
lega. Þetta magnaði hjátrú
margra og tölfræðileg hindur-
vitni. Og mikill var fögnuðurinn
þegar hetjumar stigu á þurrt við
lúðrablástur. Og lárviðarsveig-
ar biðu þeirra í landi.
Minni gaumur var að því gef-
inn hvar blákaldar himinhróp-
andi staöreyndir blöstu við i
Mekongfljóti, þar sem hundruð
lfka flutu hljóðlaust að ósi.
★
Burtséö frá öllu heimsins böli
fóru eldhúsdagsumræöurnar
friðsamlega fram og þar ri'fust
menn af hinni mestu kurteisi
og drengskap. Það voru víst
þreyttir þingmenn sem héldu
heim í þinglok. Lagaframleiðslan
varð með ólíkindum mikil síð-
utsu dagana og kraföist tvöfalds
starfshraða minnst. Og var ekk:
furða þótt snuðra hlypi á þráð-
inn sums staöar eins og til dæm-
is f húsnæðismálatilbúðnaðin-
um.
★
Jafnsnemma þingslitunum
voru haídnar miklar veizlur og
vígsluskálar drukknar til heiðurs
mörg þúsund lestum af stein-
steypu og öðrum flóknum
mannanna verkum austur í
Búrfelli og mátti heyra veizlu-
glauminn vítt um Hreppa.
Frumburður stóriðjunnar var
og á sama hátt skirður f viður-
vist háttvirtra gesta, innlendra
og erlendra og þurfti til þess
mörg orð og mikil veizlúföng
svo sem tilhlýðilegt þykir.
En þaö sem mennimir vigðu
í brennivínj og orðagjálfri, vfgði
Hekla svo þremur dögum sfðar í
eldj og brennisteini og eins víst
að Kölski sjálfur hafi magnað
þá sendingu eða svo framarlega
sem marka má gamla þjóðtrú.
Rassaköst fegurðardísa.
■ r ■( ’ t t ’'í ''-■■’T’T ’t- t ■ y ■ 7
-tt-t
l