Vísir - 05.10.1970, Blaðsíða 8

VlSIR . Mánudagur 5. október 1970.
Otgefan i; Reykiaprent tit.
Framkvæmdastióri Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri ■ Jónas Kristjánsson
Fréttastjöri: Jön Birgir Pétursson
Ritstjómarful’tnli • Valdimar H. Jóhannesson
Augiysingar: Bröttugötu 3b Sfmar 15610 11660
Afgreiðsla Bröttugötu 3b Simi 11660
RitstjórT Laugavegi 178 Simi 11660 C5 línur)
Áskrift.argjald kr 165.00 á rnánuði innanlands
I lausasölu kr 10.00 eintaklð
Prentsmiðja Visis — Edda hf.
ii fiw iinini —iímimwiiiiii————■
Tító á förum
Tító forseti Júgóslavíu hyggst láta af embætti innan
skamms, enda orðinn aldraður maður, 78 ára. Hann
hefur verið nær einráður í landi sínu undanfarinn
aldarfjórðung. Þess var ekki vænzt í byrjun, að Tító
yrði annað en „venjulegur kommúnistaforsprakki",
handgenginn Sovétríkjunum, sem höfðu stutt hann
til valda. Slíkir kommúnistaforingjar komu um þetta
leyti til valda víða í Austur-Evrópu.
Raunin varð þó önnur. Fyrstur allra foringja komm-
únistaríkjanna reis Tító gegn Moskvu. Hann fylgdi
fram þeirri stefnu, sem Alexander Dubcek reyndi síð-
ar að framkvæma í Tékkóslóvakíu. Tító setti Stalín
stólinn fyrir dyrnar. Brátt fékk allur heimurinn að
kynnast nýrri tegund kommúnisma, títóismanum svo-
nefnda.
Stalín breytti á annan veg en eftirmaður hans
Bresjnev síðar í Tékkóslóvakíu. Stalín taldi ekki
borga sig að senda rússneskan her inn í Júgóslavíu.
Hann ætlaði að knésetja uppreisnarmanninn á ann-
an hátt. Svo fór, að Tító varð yfirsterkari. Sovét-
ríkin urðu að sætta sig við hið nýja andlit í Júgó-
slavíu. Brátt sótti Tító heimboð í Sovétríkjunum, og
rússneskir leiðtogar komu til Belgrad. Tító hefur hins
vegar jafnan farið sínu fram ótrauður.
Kunnastur andstæðingur Tító-stjórnarinnar er
Milovan Djilas, sem ritaði hina mergjuðu ádeilu á
kommúnismann, „Hin nýja stétt“. Djilas var áður
í röð æðstu manna kommúnista og vinur Títós. Hann
vildi gera stjórnarfarið lýðræðislegra. Tító var hins
vegar ekki tilbúinn til að stíga það skref. Djilas var
fangelsaður og hefur setið í fangelsi mest megnis
síðustu ár. Hverju sinni, sem Djilas hefur verið sleppt
úr prísund, hefur hann að nýju gert harð^ hríð að
stjómarfarinu og aftur verið fangelsaður. í fangelsi
hefur ,-ítað marga ádeiluna, sem síðar hefur
birzt. Það sýnir v>°7t, að slíkur gagnrýn-
andi skuli enn vera r iifenda tölu. Það hefði ekki gerzt
í öðru kommúnistaríki í víðri veröld.
Þótt gagnrýni Djilasar hafi vissulega við rök að
styðjast og títóisminn sé einræðisstefna, sem skapar
„nýja yfirstétt", þá mundi betur komið, ef kommún-
isminn væri víðar í þeim anda. f heimi Títós er frelsi
einstaklingsins meira en í öðrum kommúnistaríkjum.
Einkaeignarrétturinn má sín meira. „Ríkiskapitalism-
inn“ er vægari. Júgóslavía hefur fylgt hlutleysis-
stefnu í verki. Júgóslavar hafa fagnað vestrænum
mönnum í landi slnu og hugur þeirra er opnari en
annars staðar austur þar. Þeir eru áhugasamir um
það, sem er að gerast á Vesturlöndum, til dæmis mun
nefnd á vegum stjómai’innar á næstunni fara til Vest-
ur-Þvzkalands til að kynna sér almenningshlutafélög,
atvinnulýðræði og félagsmál. Þess er og að vænta,
að yngri menn muni verða djarfari í þessum efnum
en Tító, þegar hann hverfur af sjónarsviðinu.
:í
ft
Þaö eru ekki
bara banda-
rískir hippar,
sem vilja
striplast
um berir.
FRJÁLST KLÁM I
BANDARÍKJUNUM?
Nefnd, skipuð af Bandarikjaforseta, vill léffa h'ómlum af klámi
Opinber nefnd í Banda-
ríkjunum hefur komizt
að þeirri niðurstöðu, að
bandarísk löggjöf um
klám sé áhrifalaus og til-
gangslaus. Lögin séu
svo út í hött, að jafngott
sé að afnema þau með
öllu. Leyfa eigi full-
orðnu fólki, sem áhuga
hefur á klámritum, að
eignast þau. Böm og
þeir, sem ekkert vilja af
klámi vita, skuli hins
vegar ekki þurfa að hafa
það fyrir augunum. Svo
segir í áliti nefndarinn-
ar.
Kostaði 200
milljónir
Ríkisstjóm Nixons þvær hend
ur sinar, og flestir öldungadeild
armenn láta sem þeir vit; ©kki
af þessum niðurstöðum. Þær eru
hins vegar árangur af tveggja
ára starfi nefndar, sem skipuð
var af forseta ti;l að kanna áhrif
klámsins. Nefndin hefur eytt
nærri 200 mi'lljónuim í&lenzkra
króna til starfs sins. Þessj átján
manna sérfræðinganefnd skilaði
900 blaðsíða áliíti um síðustu
mánaðamót.
Fimmtán nefndarmenn voru
sammála um niðurstöðurnar, en
þrír voru annarrar s'koðunar.
Sögðu sumir þeirra að vrði klám
gefið fjálst vrði ástandið í
Bandarfkjunum brátt eins og í
„viiHmannarfkinu“ Danmörku.
Skipaðir af
Johnson
Það hefur frá upphafi verið
vitað að Richard Nixon sé el-
gerlega ósammála áliti meiri-
hiutans. Aliir nefndarmenn,
nema einn. voru skipaðir aif
Johnson fyrrum forseta. Eini full
tríunn sem Nixon skipaðj ti!
starfsins, er Charles Ketting löp
fræðingur frá Cincinatti-fylki
Hann hefur löngum barizt gegn
bvf er hann telur siðspiHingu,
og hann krefst nú strangari laga
um klám og kyniferðisllíf.
Nú er kosningaár í Bandaríkj
unum. Kjósa skal alila þingmenn
fuHtrúadeildarinnar og mikinn
hluta öldungadeildarinar.
Fáir þingmenn munu því voga
sér að beita sér fyrir frjálsari
löggjöf um klám fyrir kosning
ar. Slíkt er ekki vinsælt meöal
sterkra aðiila né Mlklegt til at-
kvæða.
Kvæntir menn af milli-
stétt áhugasamastir
f neifndarálitinu segir, að eng-
in rannsókn sérfróðra manna
.hafi getað bent á, að nolckurt
sambengi sé miilli klámis og kyn
ferðisglæpa. „Það eru kvæntir
menn af miiistétt sem sækja til
Blllllllllll
M) mm
Umsjón: Haukur Helgason.
þeirra staða, sem bjóða upp á
klám“. segir ,þar. Sumir segja,
að þetta ættu stjömmálamenn-
irnir að athuga. Þetta sé einmitt
sam; hópurinn og ráði úrslitum
í kosningum Á þetta er bent í
nvútkom'nni bók, sem heitir
„Hínn raunverufegi meirih'luti.'*
Norðurlönd eru mjög á döf-
inni í ölium umræðum um
klám í Bandarikjunum. „Dansk
ar mvndir" eru einkum vinsælar
meðal þeirra. sem sæltjast eft-
ir klámi. Stundum hafa myndir
verið auglýstar „danskar" till
að hæna að ábugamenn um
klámmyndir, þótt kvikmyndim-
ar væru alls ekki danskar. —
Bandarikjamenn bendla Dani
við klámið, og margir
segja. að Danir mundu gráta sár
an. ef klám yrðj frjálsara í
Bandaríkjunum. Við það misstu
Danir hinn mikla markað, sem
útfllytjendur kláms haffa haít í
Bandaríkjunum.
Er Danmörk
heiðin og dýrsleg?
Þá hefur stundum verið vin-
sælt að tala um sænsku „Synd-
ina“ í þessu sambandi. Eisen-
hower heitinn gerði eitt sinn 1
forseitatíð sinni harða hríð að
Svíum fyrir siðspiiilingu. —
Norðurlönd koma þvf mikið við
sögu þessa alla, bæði meðal
stuðningsmanna og andstæðinga
klámsins. Danmörk hefúr tfl
dasmis verjð kölluð „beiðið, dýrs
legt þjóðfélag, þar sem lægstu
hvatimar ráða.“
Þó er það ekki svo, að Banda
rfkjamenn hafi lilfað í sakleysi
laiusir við allt kiám. Ptestir
bandarískir „reyfarar" og hvers
kynis skáldsögur eru uppfuilar
af klámi. Klámmyndir eru víða
sýndar, og nektaratriði eru al-
geng í leikhúsum utian Brodway.
Klámið er svo sem nóg, mætti
segja, auk þess sém til kemur
innflutninguirinn frá Danmörku
og Svíþjóð.
Klám í skugga
þinghússins
Steinsnar frá Hvita húsinu er
bar, þar sem auglýsta-r eru
„rnestu klámmyndir sem sýnd
ar hafa verið“. í sikugga þing-
hússins er hvert krvöid troö-
fúilt hús, þegar sýnd er kvik
mvndin „Ritskoðun í Dan-
mörku", þar sem sýnt er fram
á, að ekki sé nein ritskoðun á
kiámi í Danmörku. Sú staðreynd
að kviikmynd þessi er sýnd i
Bandarikjunum, ber þess vitni
að ekki sé aiger ritskoðun á
kláminu f Bandarfkjunum sjálf-
um
í vínstúkum Los Angeies
hoppa ungar stúikur um á borð
um eins naktar og guð skapaði
þær, eins og menn segja, þá
eni þær bæðj „tonw1ausar“,
„botnlausair“ og „haslfitei'kallaus-
ar“ Lösregilan fullyrðir að við
Times Square séu fimmtíu verzl
anir, sem selji klámrit.
Það voru engar öfgar, þegar
formaður nefndarinnar hans
Johnsons sagði, að deílt yrði um
álit nefndarinnar. Það er ékkert
leyndarrháil, að ríklsstjöm
Bandarikianna hefur reynt að
hindra að álitið yrði birt I nú-
verandi mynd.