Vísir - 08.10.1970, Blaðsíða 7

v i 3 . ranmuiaagur ». OKtooer ra/u.
7
cyflenningarmál
A
)
♦
)
)
)
I
)
)
!
)
!
)
!
)
\
\
)
)
i
Mark o
J ejkárid hófst með ósköp lát-
'lausum hætti f ileikhásurmm
i Reykjavík: sýning Spanskflug
imnar í Austurbæjarbíói til á-
góða fyriir húslbyggingarsjóð
Leikfélags Reykjavfkur. Leikhús
mál félagsins, má'lefni borgar-
leikhúss í Reykjaví'k er raunar
eitt þeirra ei'lífðarmála sem ekiki
verður séð að miði hót þótt sí-
feHd'lega sé um þau talað. Eftir
að ráðhúsmálið er lagzit i lág,
að minnsta kosti í svip, mun
hngsjón Leikfélagsins orðin að
koma teikihúsi sínu upp sem
næst sínum íyrri stöðvum —
t.a.m. á ihinni fornu Báruilóð við
norðvesturenda Tjamarinnar. —
Það var þó satt að segja viö-
feiHdin lausn á vandræðamáti
náðhússins við Tjömina að ætila
Lieikfélaginu salankyoni og
storfsaðstöðu þar itii bráðabirgða
en sM byggingu borgarieikhúss
á frest. Með þvtf móti var hinni
fyrirhuguðu stássbyg.gingu atl-
tént ætilaðar nytsamur féMgs-
legur tilgangur i upphafi sími,
og varnist twn teið tóan tB að
yfirvega nánar skíipan borgar-
lefkhúss í Reykjavfk í framtíð-
iniri. En það er einis og ástrfðu
manna til að þröngva frá sér
bæjarprýði Tjarnarianar séu eng
in takmöríc setit, byiggja út f
hana, undir harta, ytfir hana: nú
ganga draumamir ekki lengur
út á eina heJdur fcvær stórbygg
ingar í Tjamarendanum. Leik-
mantii sýmst þó að úr þvtf nauð
syntega þurfi að byggja nýtt á
þessttm slóðum muni Afþingi
rfaki veita af ðffta svæðinu mrifi
þinghúss og Tjamar, en merikis
byggingar síór-Reykjaviikiar
þu*6 eogan veghm að setja nið
ur á kátfskinn gamila miðbæjar-
ins, nýtt borgarleikhús s»zt áf
öHö í næsta náibýfli við Þjóöleik-
húsið. Kannski þessar hugmynd
ir um staðarváíið bendi táS að
mömiium sé ekki swo ijós sem
skyldí fSagsteg staða og hilut-
verk ridættaðs borgarleikhúss í
þeirri ,,stórborg‘‘ sem Reykja-
vtfk verður í enn rfkari maeli á
komandi áratugom en þegar er
orðið. En óhœfa er að áifonm um
aðra eins frambúðar-stofirun og
borgarieikhús í Reykjavfk taki
mót un af samkeppmisanda þeim
sem gaett hefur n»Mi Þjóðleik-
hússins og Leikfélagis Reyikja-
wikur á undanfömum árum, báð
nm stofnunum tíl htílte nybja.
JTvaö sem þessu Mðar var
furðu gaman að sýningu
Spanskfiugunnar sem enn mun
kDstar að sjá um helgar — ef
menn hafa sig af stað í teikhús
á næturþeli. Sú var tíðin að fars
ar Amolds og Bachs voru með
a'Hra vinsælustu leiksýningum í
Reykjavík og þejr munn enn
f dag altíð viðfangsefni viðvan-
inga útí um tend. Það þarf eng-
inn að undrast sem sér hioa 'kót
legu sýningu í Austurbæjarbíöi:
Arnold og Bach kunnu til verks
á sinni ttfð og hin fáfengitega og
fáránlega at'burðarás og mann-
lýsfngar, ósvikin farsalætin í
leikjum þeirra megna enn í dag
að vekja híátur. Þess var gætt
í sýningunni, við leiðsögn Guð-
rúnar Ásmundsdóttur, að verið
var að teika úreltan farsa, reynt
að leyfa honum að njóta að ein-
hverju leyti síns eigin tíðaranda,
Iá«W vera að reyna að sitað- og
títíiasetja hann upp á jjýtt. Að
þessu leyti tíll tónaðist Spansk-
flugan babur en önnur og metn-
aðargjamari upprifþm gamals
fiarsa, LeyoámeSur 13 í Iðnó fyr-
ir nokkrum árum. En mestu
munaði auðvitað að leikendur
megnuðu að gæða hann umtals-
verðri ktfmni i meðförunum, um
fram grófustu skopærs'l, og þó
mest um Gísla Halldórsson í
aðalblutverkinu. Hinn íbyggni
s innepsfabríka n t S panskflu gunn
ar svo einfalt og kröfulaust sem
Mutverkið má virðast, varð f
meðförum Gisla furðu fjölhæf
mannilýsing og sfkímiteg án
þeirra klúru öfga sem sií'kt hlut-
verk byði auðveidiega heim. —
Gístfi Halldórsson hefur sýnt það
æ betur á uinliðnum árum
hversu mikilhæfur gamanlefkari
hann er og nú síöasí í sýnu mi'k
ilsveróara hlutverki, séra Jóni
prfmusi í Kristnihaldi undir
Jök-li. Vera má að þau vonbrigði
sem ýmsir áhiorfer.dur hafa látið
í Ijós utn séra Jón á sviöiniu
stafi af gamansemi þess, hversu
etfnfiðld og óhátíðleg þessi mann-
lýstfng er. Pyrir minn smekk
stafa verðleikar leikgerðarinnar
efitir Kristnihaldi einmitt af
þessari aðferð, af því að tekst að
teiða fyrir sfónir í leik alþýðleg
an eöliskjama hinna ólfkinda-
legu manngervinga skáldsögunn
ar, gera atburðarás og umræðu
hennar sjónræna og leikræna svo
að skáldsögunni er raunveru-
lega ti skila haldið. Að svo
mikilu leyti sem það er unn-t.
fflutverfc Ou er leiknum ómiss-
EFTIR
ÓLAF
JÓNSSON
andi, og Helga Bachmann gerir
að minn®ta kosti einum þætti
þess, aiþýðu'konunnar frá Neðra
traðkoti tæmandi skil eftir aö-
ferð og stefnu sýningarinnar,
sýnir iljóst hve makleg eiginkona
hún er séra Jóni. Er það nóg:
hvar er kvenmynd eilífðarinnar
eftír Goethe, Venus úr Villens-
þorpi, meyhóran mikla? Einmitt
í hlutverki Úu liggja skiil sögu
og teiks., hefst vandi Ieikgerðar
sem standi á eigin fótum án
söguonar.
vanda byrja leikhúsin vetr-
anstarf sitt með þvtf aö
geoa í sbutt/u máli girem fyrrr
leikskrá komandi vetrar. Það
er svo framariega góð siðvenja
að tákist nokkum veginn að
standa við leikskrána þegar ti!
kemur, en á því hefur sem kurrn
«gt er stundum oröið misbrest-
uir. Af nýmælum í haust vekur
atfaygli það áfonm Leikfélags
Reykjavíkur að arrka starfsemi
titan leikhússins: hefja teikferðir
að vetrariagi gera sérstakar dag
skrár til afnota í s'kólum og á
vinnustöðum. Hversu þetta
tekst veltur væntantega mest
á áhuga og undirtektum tilætl-
aðra áhorfenda, en hvort
tveggja eiu nauösyntegar til-
raunir til að færa úr kviar
leikstarfsins í Iandinu, annars
vegar að koma á fót ríkisleik-
húsi sem vinni skipulega fyrir
áþorfend'ur um allt landið, hins
vegar auka á hlutdeild leiklistar
i daglegu starfi, hagnýta harra
sem uppeldis-, áróðurs- og um-
ræðutæki. Sjálf verkefnaskrám
mið
í Iðnó heldur áfram þeirri stefnu
sem mótuð hefur verið á umliðn
um árum undir forustu Sveins
Einarssonar, sem nú er á ný
hættur við að hætta leikhús-
stjórastarfi þar, boðar sýningar,
klassískra, há'lfkiassiskra og nú-
tímaverka sem öll ástæða er til
að vænta sér góðs af. Um Þjóð-
leikhúsið á hið sama við, að þar
ríkir óbreytt stefna umliðinna
ára, boðuð eru tvö músfköl i
vetur, að minnsta kosti annað
þeiirra líklegt fyriflfram til að
þykja útgengilegt á alþýðlegum
pop-markaði. Og ásamt þeim si-
gild og sjálfsögð verkefni Þjóð-
leikhúss: Sólnes byggingameist-
ari Ibsens og sjállfur Fást eftir
Goethe í nýrri íslenzkri þýðing,
við sérfróða þýzka leikstjórn.
„Það er vissulega ánægjulegt að
geta nú flutt þetta leikrit, sem
af mörgum er talið það leiikhús-
veric sem einna mest speki og
mannvit hefur að geyma“, seg-
ir þjóðleikhússtjóri í fyrstu leik
skré haustsins.
rpií faisateiks eru væntanlega
meiri kröfur gerðar á aðail-
sviði þjóðleikhúss en einkasýn-
ingum úti í bæ sða áhugamanna
9ýningum utanbæjar. Eftiriits-
maðurinn eftir Gogo] í Þjóð-
leikhúsinu hygg ég að hafi eink
um brugðizt málstað fársans,
þeim þætti leiksins sem ekimitt
er Mklegastur til að gera annaö
efni hans gilt fyrir áhorfandan-
um. Það hlýtur að vera áhyggju
efni í leikhúsinu hve veikburða
og hvikuiLl leikhópur bess reyn-,
ist jafnan sem eitithvað reynir á •
f jölmenni á sviöinu. Þótt leikhús í
ið eigi nú og jafnan á að skipa
ágætum leikendum hefur það
eftir tuttugu ára starf enn ekki
komið upp jafnvígum, samstæð
um leikhópi eins og þrátt fyrir
allt hefur starfað í Iðnó fyrr og
síðar. Hvað veidur?
Það sem af er leikári hafa
hins vegar þegar farið fram eftir
tektarverðir gesitaleikir f leik-
húsinu: ballettsýning Félags fel.
listdansara og síðan sýningar í
sikozku óperunnar, og brátt mun ‘
von á mexfkönskum þjóðdansa- i
fllokki i heimsókn. \
Af undirtektum áhorfenda og ^
umsögn gagnrýnenda er það að ,
ráða að baUettsýningin hafi kom *
ið mönnum á óvart, eflt að nýju
tní á getu og mögufeika is-
lenzks dansflokks — en sýning
una verður líkast tíl að skoða
og meta í framhaidi deilu þeirr
ar um ballettmál Þjóðleikhúss-
ins sem upp kom í vor sem teið.
ÍJldega er ætlandi að ráðnieg
Eriks Bidsteds, hins vinsæla
bal'lettmeistara Þjóðleikhússins
á fyrstu árum þess, sé einnig .
tilkomin úft af henni. Málstaður i
fstenzks ba'lietitífllokks sem starfi ?
að staðaidri á hins vegar augijós *
lega atit undir þvi komið )
að bann vinni á iandsvjsu, líkast i
tíil innan vébanda nfkisleikhúss
ef tii þess kæmi. En væri þá
ekki líkur til að koma slíkum
fiokk á laggirnar? Innlendur ó-
peruflokkur, sem oft hefur ver
ið talað um, yrði vart rekinn á
öðrum grundvelli heldur, en í öll
um þeim umræðum sem orðið
hafa uin öperumá'lin, siðast f
fyrnavetur, er sjaidnast rætt um
raunveruteg starfssfcilyrði, til-
gang, tilætlaðan markað óperu-
sýninga. Gestaleikir á listabátíð
í vor og sýningar sikozku óper-
unnar í haust voru ekki einasta
ánægjulegir viðburðir í sjálfum
sér. Þeir mættu einnig verða \
Ballettflokk Félags íslenzkra listdansara var tekið með kost-
um og kynjum á sýningu hans í Þjóðleikhúslnu. Væri unnt
að halda uppi reglulegum ballett- og óperuflokkum sem færu
sýnlngarferðir um land allt?
lærdómsrikir um til hvers ver-
ið getí að vinna, einnig hér á
Iandi, með sikýiri listrænni
stefnumótun, raunhæfum starfs
markmiðum — og þó fyrst og
fremst dugandi forustu tíl að
móta S'tarfið og setja því mið.
LEIGAN s.f.
Vinnuvelar til l©igA4
Litlar Steypuhrœrivélar
Múrhamrar m. borum og ileygum
Rafknúnir Steinborar
Vatnsdœlur ( rafmagn, benzín )
Jarðvegsþjöppur Rafsuðvtœki
Víbratorar
Stauraborar
Siípirokkar
Hitablúsarar
HOFDATUISIi U- - SÍMI 23ZtSO
AUGMéghrili ,
með gleraugumfrá
Austurstræti 20. Simi 14566.
ROCKWOOL@ (STEINULL)
Þykkfir 50, 75, og I00m«tit.
Stærð 60x90 cm.
Góð og ódýr einangrun
Hannes Þorsteinsson, heildverzlun. —
HaUveigarstíg 10. — Sími 24455 — 24459.

**Vk«