Vísir - 05.11.1970, Blaðsíða 8

Vísir - 05.11.1970, Blaðsíða 8
9 V í SIR . Fimmtudagur 5. nóvember 1970. VISIR Útgefandi: Reykjaprent hf. Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjólfsson Ritstjóri • Jónas Kristjánsson Fréttastjóri: Jón Birgit Pétursson Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Simar 15610 11660 Afgreiðsla Bröttugötu 3b Simi 11660 Ritstlórv Laugavegi 178. Simi 11660 f5 llnur) Áskriftargjald kr. 195.00 á mánuöi innanlands í lausasölu kr. 12.00 eintakiö Prentsmiöja Vtsis — Edda hf. Bandarísku kosningarnar Hið athyglisverðasta við úrslit kosninganna í Banda- ríkjunum er, hversu litlar breytingar hafa orðið á styrk flokkanna á þingi. Báðir túlka þetta sem nokk- urn sigur. Richard Nixon og repúblikanar benda á, að það sé fátítt, að stjórnarflokkur tapi ekki fylgi í kosningum sem eru mitt á milli forsetakosninga. Flokkur forsetans hafi nær undantekningarlaust tap- að þingmönnum í slíkum kosningum. Því geti repú- blikanar fagnað, þegar breytingar eru nær engar nú. Demókratar hrósa sigri á þeim forsendum, að ráða- gerð Nixons hafi farið út um þúfur. Honum hafi ekki tekizt að fá meirihluta á þingi. Forsetinn verði því sem fyrr að þola illa sambúð við þingmeirihluta, and- snúinn honum í mörgum mikilvægustu málunum. Frá því að Nixon tók við embætti fyrir tæpum tveimur árum, hefur þingið verið honum stöðug skap- raun. Meirihluti demókrata hefur margsinnis fellt mikilvæg frumvörp forsetans og samþykkt önnur, sem Nixon hefur neitað að staðfesta. Þingið gerði for- setanum þá persónulegu svívirðu að hafna tveimur dómurum, sem hann hafði útnefnt í Hæstarétt, en slíkt er fáheyrt. Bandarískt stjórnarfar gerir ráð fyrir samvinnu milli þings og ríkisstjórnar. Enginn forseti hefur frá stríðslokum átt jafnþungan róður í þeim efnum og Richard Nixon. Það var því til mikils að vinna fyrir repúblikana í þessum kosningum. Því hóf Spiro Agnew snemma harðvítuga og nokkuð óvenjulega kosningabaráttu. Úrslitin virðast benda til þess, að kjósendum hafi fundizt nóg um það rask, sem djarfmæli varaforset- ans olli. Agnew bar þungar sakir á demókrata og taldi þá skorta bæði vilja og getu til að hafa hemil á óeirðaseggjum og standa vörð um „lög og reglu“ í landinu. Þvert á móti hefði þingmeirihluti demókrata stöðvað eða tafið áform forsetans, sem miðuðu að því að múgæsingamenn og glæpalýður yrði tekinn föstum tökum. Demókratar svöruðu ásökunum varaforsetans litlu i fyrstu. Brátt töldu þeir samt, að hætt væri við, að kjósendur mundu leggja trúnað á þennan málflutning. Brá svo við, að jafnvel hinir frjálslyndustu meðal demókrata tóku að tala fagurlega um fórnfúst starf lögreglunnar á hverjum fundi og vitna til eigin afreka í herþjónustu, sem þeir höfðu annars jafnan látið kyrrt liggja. Þeir skyldu ekki verða eftirbátar andstæðing- anna í virðingu fyrir lögum og reglu. Jafnframt notfærðu demókratar sér vaxandi at- vinnuleysi og verðbólgu í Bandaríkjunum, og mun það hafa ráðið úrslitum öðru fremur. Talið er, að kjós- endur hafi fremur hugsað um efnahagslega afkomu en hvernig kveða mætti niður múgæsingamenn og götu- lýð. Atvinnuleysi hefur ekki verið meira um árabil, og •nikil verðbólga var næsta óþekkt fyrir fáum árum. Menn þukluðu pyngju sína, og allt umstang forsetans var unnið fyrir gýg. íi Framtíð stjómar Brandts kann að ráðast næstu vikur Hætt er v/ð klofningi i frjálslynda flokknum, ef hann þurrkast út af fylkisþingum / Hessen og Bæheimi Þremenningamir, sem á dögunum klufu sig út úr frjálslynda flokknum þýzka, vilja stofna nýj- an stjórnmálaflokk. Brotthlaup þeirra skar meirihluta ríkisstjórnar Willy Brandts á þingi niður í sex þingmenn. Frjálslyndi flokkurinn eða frjálsir demókratar öðru nafni hafa oddaað- stöðu á þinginu í Bonn og stuðningur þeirra gerði Brandt mögulegt að ná kanslaratign. Nú eru ekki eftir í þessum flokki nema 27 þing- menn og margir þeirra hafa alla tíð verið óá- nægðir með samvinn- una við jafnaðarmenn. Kiesinper hrapandi Þvi er hvíslað á göngum þing- hússins, aö stiórn Willy Brandts muni varla þrauka nema tii vors Jafnframr hefur kristíleg- um demókrötum, sem eru í stjórnarandstööu, aukizt ásmeg- in. Kurt Kiesinger virðist vera hratt fallandi stjarnameðal demó krata, enda er honuni kennt um, að kristilegir töptiðu fylgi í kosn ingunum fyrir ári. Nú er það Rainer Barzel ,sem oer merkið, og yrði hann líklega kanslari, ef hægrj stjórn yrði mynduð. — Hinn þéttvaxni Franz-Josef Strauss yrði þá væntaniega vara kanslari. Kristilegir demókratar eru vongóðir um, að flóttinn úr frjálsiynda flokknum muni ekki stöðvazt og fteiri fylgi í fótspor þremenninganna. „Samsæri utan þings“ Brandt er einnig óttasleginn. Hann hefur opiniberlega ráðizt á það, sem hann kaMar „sam- særi hægri sinna utan þings til að snúa þróuninni við“. Brandt telur þessi öfl hafa sundrað frjátólynda flokknum til þess að steypa ríkisstjóminni. Höfuðpaurinn af hinum þrem- ur „flóttamönnum" er Erich Mende, sem einu sinni var ráð herra í rfkisstjóm Adenauers heitins kanslara. Þá voru kristi legir og frjálsilyndir saman í rík isstjóm og Mende var í þá daga Umsíón: Haukur Helgason formaður frjálslynda flokksins. Erich Mende minnist enn góðra daga f þeirri samvinnu. Síðan haifa þeir hlutir gerzt, að Walter Scheel er orðinn formaður frjáls lynda flokksins og Scheel hefur leitt flokkinn til vinstri, meira en Mende og mörgum öðmm af „gamla skó:lanum“ geðjast að. Kosið í Hessen á sunnudag Erioh Mende var frá upphafi andvígur því, að frjálslyndir hæfu samvinnu við jafnaðar- menn. Hann hefur talsverðan stuðning innan frjálslynda flokksins, því að margir kjósend ur óttast, að Soheel sitji á svik ráðum við gamlar hugsjónir. — Frjáls'Iyndir hafa yfirleitt tapað fylgi í kosningum í fylkjum að undanfömu. Kosið verður í Hess en 8. nóvember og í Bæheimi 22. nóvember. Þessar kosningar kunna að ráða úrslitum um rík isstjóm Brandts eða jafnvel sjálfa tilveru frjálslynda flokks ins. Vel getur svo farið, að flofckurinn missi alla fulltrúa sína á þessum fylkisþingum. — Walter Scheel yrði eftir það ekki öfundsverður af hlutskipti sínu, Nú begar berast sífellt úr sagnir flokksmanna úr öllum áttum. Mundu una vel í öðrum flokkum Reyndar er nú orðið ertfitt að rökstyðja tilveru frjálslynda flokksins á grundvelMi stefnu hans. Þeir, sem þekkja til hinna 27 þingmanna flokksins, sem enn halda tryggð við hann, full yrða, að þeir mundu bara kunna vel við sig annaðhvort í flokki jaifnaðarmanna eða kristitegra demókrata. Þessir þingmenn þyrftu ekki að fóma neinni sanm færingu til að hafa bústaða- skipti. Almenningur virðist einnig verða æ áhugaminni um þenn- an flokk. Skoðanákannanir bentu ti'l þass nýlega, að frjáilis- lyndir mundu ekki fá nema 4,7% atkvæöa, ef kosið væri nú, og þar með væntanlega þurrk- ast út af þingi. Ef marka má þessa skoðanakannanir, mundu kristitegir demóikratar fá 47,1% atkvæöa og jafnaðarmenn 44,5%, þannig að hlutfallið milili stóru flokkanna hefúr liítið geng ið úr skorðum. Nú þytiftu aöeins 4 þingmenn til viðbótar að segja skilið við flokk frjáisljmdra, og þá mundi Brandt missa meirihlutann. — Samvinna Brandts og Sdheels virðist eins og bezt má verða, og mundu báðir gráta sáran, ef klofningur magnaðist enn f flokki Scheel, til dæmis vegna ósigurs f koisningu til fylkis- Meirihluti Wiliy Brandts má ekki tæpar standa. Walter Schee) (annar frá vinstri) tekur iagið. Sumir spá því, að bráðum verði hann að syngja yfir rnoldum frjálsiynda flokksins.

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.