Vísir - 06.11.1970, Blaðsíða 9

' í SIR . Föstudagur 6. nóvember 1970.
um tveimur stöóum. Bæði í Norö
ur írlandi og Kanada er kúgaður
minniMuitaíloikkur sem telur um
t>riöú<xtg fbúanna. Á báðum stöð
unum er minnihiutinn beittur
sverasta ranglæti í kjördæma-
skipun og fær hvergi eðlilega
fulltrúatölu, svo að etoki er hægt
að tala um neitt eðlilegt þing
ræði, heldur úrelt afturhalds-
fyrirkomulag, sem er beinlínis
beitt til undirokunar og girðir
fyrir allar leiðir til úrbóta og rétt
lætis. En verst bitnar mismun-
unin á fólkinu í atvinnuiifi og
fjármálum. Á báöum þessum
stöðum er atvinnuleysi við lýði
og valdhafarnir hafa löngum
hagað því svo, að það bitnar
mest & minniblutanum. Hvenær
sem atvinnan minnkar kemur
það yfir hinn kúgaða minnihluta
i krappari kjörum og vandraeð-
um. Jafnframt verður þetta
valdahópnum handhægt tæki til
að stjórna „sínum" verkalýð,
láta hann njóta þeirra „forrétt
inda“ að sleppa stoömminni skár
út úr erfiðleikunum, láta hann
ímynda sér að hann hafi ein-
hverju að tapa í samanburði við
vesaíings allslausu minnihluta-
mennina. Þannig tryggja þeir
um leið pólitísika aðstöðu sína.
Ég hetf oft skýrt þau sjónar-
mið mín, að það er engin furða
þó kúgaðir minnihiutaflokkar
grípi til óþingræðislegra aðgerða
þegar allar leiöir eru lokaöar, aill
ar bjargir bannaðar. Það er eðli
legt, að í augum slíks hóps verði
þingræðið hlægilegur skrípaleik
ur og þeir setji á stofn alþingi
götunnar með grjótkasti og o(f-
beldisverkum. En um þetta er
ekki hægt að gefa neinar regl
ur, allt verður þetta að máta inn
í aðstæður og vega salt eftir
magni og stærð ranglætisins og
siðferðisstyrk valdhafanna. Það
þýðir ekkert að breiða hræsnis
fulla blæju þingræðishégóma yf-
ir blákáldan raunveruleika misk
unnarlausrar stéttakúgunar, þar
sem ástandið er orðið svo slæmt
á byltingin rétt á sér. Og þar
sem daufdumbt embættisvald
þumbast áfram tillitslaust gagn
vart mannlegum tilfinningum og
raunverulegum gæðum, þar skap
ast siðferðisilegur grundvöllur
til að sprengja stíflur, hvað sem
dómstólar ropa.
| þessu valda og hagsmuna-
jaggi geta ýmsir aðiljar hins
vegar oröið offara og erfitt að
hindra í ofsa og æsingi augna-
bliksins, að lýðskrumarar og
jafnveil glæpsamleg öfl geti hrifs
að til sín forustuna. Þess eru
mörg dæmi úr margvíslegum
stúdentahreyfingum, að mann-
hatur og morðæði nái yfirhönd-
inni. Þannig getur réttlætismál-
staðurinn fengið á sig skugga
og blóödrefjar ranglætisins. En
þó verður allt lagt að máti og
hlýtur að vegas<t hvað gegn
öðru. Þannig er með hin ógeðs-
legu mannrán í Kanada, að þau
hafa oröið til að varpa sví-
virðubletti á réttlætisbaráttu
minnihlutaflokksins. I stað þess
að ryðja réttlæti og skynsemi
braut gefa þau valdinu höggstað
til að ná sér niðri á kröfugerð
armönnum.
Og það hefur þá einnig komið
í ljös, að þrátt fyrir ýmsa van-
kanta er ríkisvaldið í Kanada
sterkt og þess umkomið að her
væða þjóðina gegn öfgum og
glæpsamlegri starfsemi. En jafn
eðlilegt og það er að réttlausir
liópar grípi til utanþingsaðgerða
jafneðlilegt er það, aö ríkisvald-
ið. ef það ber enn nokkurn snetf
il siðferðilegs sjálfsviðhalds,
gripi til harkalegra aðgerða gegn
nistumönnum. Þannig myndast
leikreglur af sjálfu sér, ekki að-
eins á sviði hins lögskipaða þing
ræðis, heldur einnig í hinum
villta frumskógi þar fyrir utan.
Þorsteinn Thofarensen
gajuammtgawigffli
Ef áfengi fínnst / bíL...
. ...þá skal refsa eiganda sem væri hann sprú'tsali....
„... afstaða löggjafans til áfengis hefur alla tíð einkennzt
af tvískinnungi,“ sagði Guðmundur Ingvi Sigurðsson, hæsta-
réttariögmaður, í erindi, þar sem hann skýrði áfengislög-
gjöfina fyrir fundi Stúdentafélags Islands í febrúar 1966,
þar sem rætt var um bjórfrumvarpið, er lá þá fyrir Alþingi.
I erindi lögmannsins, sem hann flutti þetta febrúarkvöld
1966, kori fram, að mönnum þætti þessari löggjöf í ýmsu
ábótavant, þar sem m. a. „væri að finna dæmi þess, að
saklausum mönnum sé refsað, og þyki mönnum slíkt ólög.“
Cíðan hafa menn rekið sig á
það, að sumt í áfengislög-
gjöfinni virðist stríða gegn rétt
lætlskennd manna, og reyndar
sumt í tollalögunum líka. Sjálf
sagt er mönnum enn í fersku
minni, þegar upp komst um
nokkra menn, sem tóku á leigu
vélbátinn Ásmund til þess að
smygla áfengi til landsins, en
útgerðarmaðurinn, sem leigt
hafði mönnunum bátinn í góöri
trú, var dæmdur til þeiss að
hiMta því, að bátur hans yrði
gerður upptækur. Dómarar
töldu sig bundna af lagabók-
is með ýmsum flutningatækjum,
þar á meðal bifreiðum, og var
á sínum tíma sett til höfuös
leigubílstjórum, sem stunduðu
sprúttsölu. Þar er aö finna heim
ild til handa löggæzlumönnum
til þess aö Leita áfengis í bifreið (
um manna, sem vaknað hefur7
grunur um að ætli að selja ó-
löglega áfengi. Orðrétt segir í
einni máLsgreininni:
„Nú finnst áfengi í bifreið,
þegar svo stendur og skal
þá refsa eiganda þess, sem
hann væri sekur um ólöglega
áfengissöilu, nema leiddar séu að
Áfengi, sem ætlað er til ólöglegrar sölu, en andvirði sekta
og þess rennur í Menningarsjóð.
stafnum til þess. Mönnum þóttu
þessi málalok svo óviðunandi,
að stjórnvöld gripu til sérstakra
ráðstafana til þess að firra
manninn þessum eignamissi. 1
annan stað hafa menn illa un-
aö því, þegar fjölsótt náttúru-
svæði hafa verið „friðuð" ein-
staka helgar að sumri til fyrir
áfengi, og áfengi, sem þeir hafa
borið inn á þau svæði. hefur
verið gert upptækt — og dæmi
til þess að því hafi jafnvel ver-
ið hellt niður. En með því þykir
sumum tfreklega seilzt til eigna-
réttarins, og öðrum, að stórlega
sé skert ferðafrelsi þeirra, ef
þeim, undir áhrifum áfengis, er
meinuð umferð um almenning.
— Svona eru ýmls dæmi þess,
að rekist á sjónarmið manna og
tilfinning fyrir réttu og röngu,
þegar einstökum ákvæðum á-
fengisiaga er framfylgt út í yztu
æsar.
Eitt umdeildasta ákvæði áfeng
islaganna er aö finna t 19. gr.
f V. kafla, sem fjallar um með-
ferö áfengis í landinu. Þar er
að finna aiger öfugmæli við þá
annars algildu reglu, að aðili
skuli álitinn saklaus, þar til
öðruvísi hefur sannazt.
Hún fjallar um flutning áfeng
því sterkar líkur, að áfengið sé
ekki ætlað til sölu.“
Sú saga er sögð af umræð-
um á Alþingi við þessa lagasetn
ingu. að lagt hefði verið fram
þetta dæmi um hugsaniega af-
leiðingu þessa ákvæði's: Kunnur
bindindismaður kaupir að beiðni
góövinar síns úti á landi ail-
margar flöskur af áfengi, sem
vinurinn ætlar að veita í af-
mælisveizlu, og hefur maður-
inn þær með sér í bifreið sinni,
þegar hann nokkrum dögum síð
ar á erindi i byggðarlag vinar
slns. Löggæzlumenn stöðva bif-
reið bindindismannsins á þjóð-
vegi og finna i henni áfengið.
Svo óheppilega vill ti'I, að mað
urinn getur ekki lengur leitt
vin sinn til vitnis i málinu, þvi
að hann andaðist s'kyndilega —
Vefst þá ekki fyrir honum að
leiða nógu sterkar likur að því,
að hann hafi ekki ætlað að
selja áfengið ölöglega?
„Ég þori aldrei að taka þá
áhættu að flytja mitt brennivín
heim til mín úr útsölunni í bl.
— Ég labba með það í fang-
inu,“ heyrði undirritaöur mann
segja við kunningja sinn. og
kann slfkt að þykja óþarfa
hræösla, en óneitaniega er mann
inum nokkur vorkunn.
Þegar áfengislögin ber á
góma í samræðum manna, mætti
ætla, að annaðhvort væri urm-
ull vafaákvæða í þeim, eða þá,
að menn hefðu lagt sig sérstak
lega eftir því að snúa út úr
þeim eða finna í þeim atriði,
sem orkað geti tvímælis á einn
eöa annan máta. Svo margt tína
menn til þeim til ágalla.
Mönnum þykir t. d. einkenni
leg sú mismunun, sem lögin gera
ráð fyrir, milli útilendinga og
innleríra. Lögin gera ráð fyrir
heimiítl fyrir rikisstjórnina til
þess að leyfa tilbúning áfengs
öls vegna sölu til erlends vam-
arliðs, er hér dvelur. Þó er
bann við innflutningi á áfengu
öli til landsins, svo að innlend-
ir komast ekki yfir það að öllu
jöfnu. Eitt ákvæðið hljóðar þann
ig: „Utan kaupstaöa er einung
is heimilað að veita vínveitinga-
leyfi á þeim árstíma, sem heim
GLUGGAÐ I
ÁFENGISLÖGIN
sóknir erlendra ferðamanna eru
að jafnaði mestar . . .“ Þarna
kemur tvennt fram, sem veldur
mönnum heilabrotum. Hvens
vegna er útlendingum gert
þama hærra undir höföi en
héraðsbúum? Og hvers vegna
, er ástæöa til þess að takmarka
frekar leyfisveitingar utan
kaupstaða en innan þeirra?
Finnist smyglað áfengi, en
hins vegar enginn eigandi, þá
lendir sektin á skipstjóra eða
flugstjóra. Brutu þeir lögin? Nei,
en sikipstjóri ber ábyrgð á þess
um lagabrotum skipverja sinna.
Og allur andi áfengislaganna
er hinn strangasti. Löggæzlu-
maður hefur vald til að opna
hirzlur skipverja og farþega og
rannsaka aðra staði f skipi til
þeisis að ganga úr skugga um,
hvort áfengi sé þar. Skylt er
löggæzlumönnum að gefa sér-
stakar gætur að starfsemi þeirra
veitingahúsa, sem vínveitinga-
'leyfi hafa. Áfengisa-uglýsingar
eru bannaðar. Og áfram í svip-
uðum dúr, meðan viðurlög eru
þung og 011 brot varða ýmist
leytfi'ssviptingu, réttindamissi,
„Nú finnst áfengi í bif-
reið...“
sektum og fangelsi. Veitingamað
ur, sem afhendir áfengi eða veit
ir það manni, sem er bersýni-
lega ölvaður, á yfir höfði sér
leyfis'sviptingt}. op fjársekt.
Svona boLlaleggingar og spurn
ingar manna ftíætti sameina í
eina spumingu: Hvað vakti fyr-
ir mönnunum, er stóðu að þess
ari lagasetningu?
Þessi lög voru endurskoðuð
1969, en aö meginmáli eiu þau
frá 1954. og í 1. gr. þeirra segir,
að tilgangur þeirra sé að vinna
gegn misnotkun áfengis I land-
inu og útrýma því böli, sem
henni er samfara. Þetta er ágætt
markmiö og göfugur tilgangur,
en eins og aðrir hafa bent á,
virðist þaö spilla árangrinum
noikkuð, að lögin eru með þeim
samningsblæ, sem blýzt af hörð
um umræðum, er leiða til þess
að reynt er að brúa bilið milli
mjög andstæðra skoðana og
fara einhverja millivegi, þar sem
menn greinir mest á, til þess
að sem flestir samþykki þau.
GP

Yfir skipstjórum, bílstjórum o. fl. o. fl. vofir réttindamissir,
ef þeir eru undir áhrifum áfengis að störfum...

4--