Vísir - 29.12.1970, Síða 8

s
V í SIR . Þriðjudagur 29. desember 1970.
VISIR

Otpefandi: R«/k|aprent tif.
framkvæmdastjórl Svelnn R EyjóMssoti
RitStjöri • lónas Krlstjánssod
Fréttastjórt: Jón Blrglr Péturssoa
Ritstiómarfulltrúl Valdimar H. ióhannesson
AUglýslngar: BröttUgðtu 3b Slmaf 15610 11660
AfgreiOSla Bröttugötu 3b Slmi 11660
Rltstlðm- Laugavegl 178 Slml 11660 Í5 llnur)
Askriftargjáld kr. 195.00 á mánuði innanlands
t lausasölu kr. 12.00 elntakið
Prentsmlðja Vlsls — Edda hf.
zaammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
Óvissa í áætlunum
Áætlanagerð hefur þann annmarka, að langur tími
líður frá atburðarás þeirri, sem áætlunin byggist á,
þangað til áætlunin er framkvæmd. Ef smíða skal
einhverja efnahagslega áætlun á árinu 1971, eru
gjarna notaðar tölur, sem safnað var á árinu 1970
um einhverjar efnahagslegar staðreyndir ársins 1969.
Áætlunin kemst svo ef til vill ekki til framkvæmda
fyrr en árið 1972.
í dæminu hér að ofan líða þrjú ár frá þeim tíma,
sem upplýsingarnar gilda fyrir, þangað til áætlunin
kemst tíl framkvæmda. í áætlanagerð í efnahags-
málum þykir það alls ekki langur tími, að minnsta
kosti ekki erlendis. Á þessum tíma getur margt gerzt,
sem breytir forsendum áætlunarinnar og gerir hana
gagnslitla eða gagnslausa, þegar að framkvæmdinni
kemur.
Þjóðir, sem búa við áætlanagerð sem helzta hag-
stjórnartækið, lenda oft í miklum erfiðleikum vegna
þessa. Sovézka dæmið um dráttarvélarriar, sem stóðu
ónotaðar í þrjú ár, vegna þess að einn smáhlut vant-c ,)
aði í þær, er aðeins eitt lítið sýnishorn af öllum þeim
vandamálum, sem fylgja nákvæmri áætlanagérð.
Sveiflurnar í þjóðarbúskap íslendinga eru meiri en
í öðrum þróuðum löndum og eru áætlanagerð þung-
ur f jötur um fót. Síldin kemur eitt árið og bregzt ann-
að. Verðmæti vöruútflutnings minnkar skyndilegaum
nærri helming á einu ári. Slík dæmi eru ótal mörg
í hagsögu okkar Nákvæmar áætlanif til langs tíma
geta því verið mjög skaðlegar hér á landi.
Bæði hér og í nágrannalöndunum hneigjast hag-
fræðingar í seinni tíð til að breyta áætlanagerð í sam-
ræmi við þessar staðreyndir. Þeir reyna að gera hana
sveigjanlegri, svo að aðstæðumar hverju sinni geti á
sjálfvirkan hátt breytt áætlununum eftir þörfum.
í stað fimm ára áætlana og annarra slíkra til langs
tíma eru komnar sveigjanlegar og grófar spár, sem
eiga að geta tekið tillit til breytinga á framboði og
eftirspum og annarra slíkra breytinga. Þeir reyna
að opna áætlanirnar fyrir sjálfvirkni markaðarins og
gera þær þannig hæfari til að gegna hlutverki sínu.
Jafnframt em þeir famir að beita meira áætlunum
til skamms tíma, t.d. eins árs. Verðstöðvunin hér á
landi er dæmi um slíkt. Hin hagfræðilega undirbún-
ingsvinna var unnin á nokkmm mánuðum og reynt
að nota ekki úreltar tölur. Síðan var gerð áætlun um
ýmsar hugsanlegaf leiðir í þróuninni í eitt ár fram í
tímann.
Allir vita, að flestir liðir þess dæmis munu breyt-
ast. Ekki er hægt að spá nákvæmlega fyrir um afla-
brögð og árferði á næsta ári. Þess vegna er ekki hægt
að svara því, hvað taki við næsta haust að lokinni
verðstöðvun. Það fer alveg eftir ástandinu í þjóðar-
búskapnum á þeim tíma, hvort þá er þörf á stórtæk-
vim eða einföldum aðgerðum. Staðreyndin er sú, að
allar góðar áætlanir em bráðabirgðaáætlanir.
Tvö höfuð Bakk-
usar konungs
Franskir vinframleiðendur fagna metuppskeru
— en átengib veldur þriðjungi umferðarslysa
og 60°Jo vinnuslysa — 22.130 Frakkar
létust úr lifrarsjúkdómi i fyrra
□ Frakkar eru vínþjóð. Þeir framleiða manna
mest af þeirri vöm og drekka manna mest.
Þess vegna fagna sumir, en aðrir ekki, þegar vín-
uppskeran í haust sló öll met. í Champagne slógust
framleiðendur um geymslurými fyrir flöskurnar.
Sérfræðingar í Bordeaux og Beaujolaisvíni og
hinu fræga franska konjaki segja, að uppskeran sé
jafngómsæt og hún er mikil. Árið 1970 kann að
verða eitt af hinum „sérstöku ártölum“, sem „þekkj
arar“ munu minnast um ókomin ár. Á næstu öld
kunna menn að spyrja sérstaklega eftir víni frá
1970, sem safnarar draga upp úr kjöllurum sínum,
þegar góða gesti ber að garði.
\
I
)
200 lítrar af víni
í fullorðinn Frakka
Á raeðan blöðin fögnuðu
sigri Bakkusar á forsíðum og
Frakkar þyrptust á krárnar til
að bragða fenginn, minntust
sumir hins gífurlega áfengis-
vandamáls I Frakklandi.
ri láfrtVdMt ' sérktökWnP'hfefi-
leikum til framleiðslu víns sýna
' 'FfaWíífi^ sífStakt ^tðfJÍiineyzlu
þess. Að meðaltali fer meira
magn ofan í hvern Frakka en
nokkra aðra þjóð. Um 200 lítr
ar af vini fara að meðaltali I
hvern fullorðinn Frakka á ári.
Laeknum, lögreg'lu og félagsráð-
gjöfum ber saman um, að á-
fengissýki sé mesti þjóöfélags-
legi vandi Frakka.
10 sinnum fleiri deyja
úr lifrarsjúkdómum
22.130 Frakkar létúst á síð-
asta ári úr lifrarsjúkdómi, en
þaö er tíföld tala Bandaríkja-
manna, sem létust úr þeirri
vei'ki. Opinberir aöilar segja, að
áfengið valdi þriðjungi af öllum
umferðarslysum. Þriðjungur
allra geðsjúklinga í landinuhef
ur veikzt af áfengissýki. Rann
sóikn í einu almennu sjúkrahúsi
leiddi nýlega í Ijós, að 47 af 100
sjúklingum voru áfengissjúkl-
ingar, þótt þeir væru komnir I
siúkrahúsið af öðrum orsökum.
Talið er, að dánarorsakir þriðj-
ungs allra karlmanna, sem lát-
ast á aldursskeiðinu 30—50
ára, sé að rekja tll ofdrykkju,
Fjármálaráðuneytið f París
fagnar hínni mikíu vlnuppskeru
I ár. Frakkland haifði i fyrra um
liHimiiii
m afi?M
Umsjón: Haukur Helgason.
fimm milljarða íslenzkra króna
f tekjur af víninu. Nú verður
talan hærri.
Börn með hvítvín
í skólann
Spurningin er þó sú, hvort
þessar tekjur vegi upp kostnað-

Frakkar segja: „Ég drekk bara ekkert meira en aðrlr.“
Kjördæmi Chaban-Delmas
forsætisráðherra er vínhér-
aðið Bordeaux.
inn, sem fáir minnast á. Auk
þess heilsutjóns, sem að veru-
legu leyti er mælanlegt í sjúk-
dómum og dauðsföllum, er
margur annar þjóðfélagslegur
kostnaður, sem taka verður ti!l-
lit til. Sem dæmi má nefna, að
sú ástæöa, sem eiginkonur gefa
venjulegast fyrir ósk um skiln-
að við eiginmenn sína er
drykkjuskapur eiginmanna.
Fréttamenn segja frá þorpi einu,
þar sem þeir komu og sáu böm-
in skokka f skólann, öll með
hvítvín f pela morgun hvem.
Sem dæmi er nefnd borgin
Brest, þar sem eru 480 knæpur
og veitingahús, en 165 læknar.
Þar er það haft eftir félagsráð-
gjafa, að drykkjuskapur sé svo
algengur, að ekki sé unnt að
greina áfengissjúklingana frá
öðrum, fyrr en harmleikur hafi
orðið,
Hins vegaf telja sérfróðir, að
60% af öllum slysum á vinnu-
stað í Fraikklandi orsakist af
drykkju.
Mendes-France
með mjólkurglas
Stjórnvöld hafa yfirleitt látið
máliö afskiptalaust f öðru en
því að reyna að meðhöndla
sjúklinga. Undantekning er
Pierre Mendes-France fyrrum
forsætisráðherra, sem lét gjam-
an Ijósmynda sig með mjólkur-
glas í hendi. Árið 1954 hóf
Mendes-France áróður fyrir því,
að menn sikyldu drekka mjólk.
Ef ti! vill varð þetta eitt af því,
sem stöðvaði Mendes-Frahce á
framabraut hans.
Mendes-France beitti sér fyrir
löggjöf um áfengismál, en henni
er lítið sem ekkert sinnt. Lög-
in gerðu ráð fyrir, að byggð
yrðu fimmtíu sjúkrahús, þar
sem áfengissjúklingar gætu
fengið hjá'lp. Aðeins eitt slíkt
hefur verið byggt, þótt 16 ár
séu liðin. Dómarar skeyta ekki
um heimild, sem þeir hafa til
að úrskurða áfengissiúkling i
hæli.
Kjördæmi niiverandi forsætis-
ráðherra Chaban-Delmas er
einmitt í vínhéraðinu Bordeaux.
Gaullistar, sem með stjórn fara.
sækja mlkiö af fylgi sfnu f vín-
héruðin. Hagr.munir vfnfram-
leiðenda eru st'irkir, og umfrom
allt þvkir Frí’kkum cem fyrr
sopinn gðöur.