Vísir - 17.02.1971, Blaðsíða 8

V I S I R . Miðvikudagur 17. febrúar 1971,
tf
Otgefandi: Keykjaprent ttt.
Framkvæmdastióri: Sveinn R Eyjólfsson
Ritstióri • Jónas Kn'-tiánsson
Fréttastióri: Jón Birgir Pétursson
Ritstiómarfulltrúi Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingar Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiösla Bröttugötu 3b Slmi 11660
Ritstiórn- Laugavegi 178. Simi 11660 (5 linur)
Askriftargjald kr. 195.00 á mánuði innanlands
f lausasölu kr. 12.00 eintakiö
Prentsmiöia Vtsis — Edda ht.
r ... iim»i,| ip ii ———fwi—1^
Samstaða i einu máli
gtundum er réttilega kvartað um, að íslendingum sé
ekki gjarnt að ná samstöðu um mikilvæg mál. Öll mál
verði að deilumálum hjá okkur. Þau öfl, sem sundri
okkur, séu sterkari en þau, sem sameina okkur. Ým-
is dæmi má rekja, sem styðja þessa skoðun.
ísfendingar standa nú andspænis nýjum skrefum
í landhelgismálum sínum. Ýmsar leiðir eru taldar
koma til greina og eru stjórnvöld að kanna þær nánar.
Mynduð hefur verið um málið nefnd allra stjórnmála-
flokka og reynt að koma á samstöðu um málin. En
suma uggir, að sundrungin verði yfirsterkari og
flokkarnir taki í vor að yfirbjóða hver annan með
innihalds- o,g gagnslitlum upphrópunum.
Alþingi samþykkti fyrir rúmu ári, að íslendingar
gengju í EFTA, Fríverzlunarsamtökin. Um það mál
náðist ekki samstaða. Stjórnarandstaðan var lengi á
báðum áttum, en svo lauk, að Alþýðubandalagið varð
á móti aðild og Framsóknarflokkurinn fylgjandi frest-
un á afgreiðslu málsins. Margt var reynt á þeim
tíma til að ófrægja þátttöku okkar í EFTA og skapa
djúpstæða misklíð um málið.
Nú hefur resyhslan sagt álit sitt og það er jákvætt.
Um hana sagði Gylfi í>. Gíslason viðskiptaráðherra
á þingi Norðurlandaráðs: „Framkvæmd samningsins
hefur gengið snurðulaust og án erfiðleika. Hin hag-
stæðu áhrif af EFTA-samstarfinu eru þegar farin að
koma í ljós. Viðskiptin við EFTA-löndin jukust mjög
mikið á árinu 1970, útflutningurinn um 42% og inn-
flutningurinn um 34%, og er það hvort tveggja tals-
vert meiri vöxtur en á utanríkisviðskiptunum í heild.“
Undanfama mánuði hefur annað mikilvægt efna-
hagsmál verið í uppsiglingu, afstaða okkar til Efna-
hagsbandalags Evrópu. í því máli bregður svo við,
að stjómmálaflokkamir deila ekki um afstöðu ís-
lands, heldur eru í stórum dráttum sammála um
hana.
Þessari afstöðu lýsti Jóhann Hafstein forsætisráð-
herra á þingi Norðurlandaráðs: „Sú gmndvallaraf-
staða liggur þegar fyrir, að full aðild íslands að Efna-
hagsbandalaginu á gmndvelli Rómarsamningsins
komi ekki til greina. Ráða þar mestu ákvæðin um
frjálsa hreyfingu fjármagns og vinnuafls og það sjón-
armið, að Efnahagsbandalagslöndin skuliöllhafajafna
aðstöðu til að stunda fiskveiðar innan fiskveiðilög-
sögu hvers annars.“
Óneitanlega er íslendingum nokkur vandi á hönd-
um, er þrjú EFTA-ríki hafa sótt um aðild að Efna-
hagsbandalaginu og hætta er talin á, að samstarfið
• EFTA rofni. Sjónarmið íslendinga í þessum málum
er að reyna að varðveita það viðskiptafrelsi, sem þeir
•hafa náð í EFTA og reyna að ná hliðstæðum við-
skiptasamningum við Efnahagsbandalagið.
Það verður íslendingum án efa til gæfu að geta
staðið saman út á við í afstöðunni til Efnahagsbanda-
íagsins. Betur væri, að svo værí einnig í ýmsum öðr-
um málum, svo sem í landhelgismálinu.
?
„Eineygðir menningarvitar
vilja að listin verði alger-
/✓
—- Fulltrúi „þöglu kynslóðarinnar", verðlauna-
hafi Norðurlandaráðs, segir, að oft sé póli-
tikinni einungis ætlað að dylja hæfileikaskort
höfunda
Umsjón; ffaukur Helgason:
IIIIIIIIIIII
asufífM
lega pólitísk
„Það hefur aftur orðið
slagorð margra ein-
eygðra „menningarvita"
að listin skuli verða al-
gerlega pólitísk. Þessir
menn tala af slíkri siða-
vendni, að jafnast á við
verstu tegund trúboðs“.
— Eitthvað á þessa leið
mælti verðlaunahafi
Norðurlandaráðs, Dan-
inn Thorkild Hansen, er
hann tók við bókmennta
verðlaununum í fyrra-
kvöld.
Grundvöllur fyrir heims
byltingu á fimmtudag-
inn?
„Það er rétt, aö margt gott
er í slfkum bókmenntum, en það
er jafnrétt, að til eru ósköpin
öll af bókmenntum, þar sem póli
tíkinni er einungis ætlað að bæta
úr áberandi skortl á hæfileik-
um“, sagði verðlaunahafinn. —
„Listin er ekki í andstöðu við
ríkjandi kerfi fyrir það eitt, að
listamaðurinn lætur f ljós ein-
hverjar skoðanir, sem eru and
stæðar því. Það er nógu auð-
velt að láta slíkar skoðanir í
Ijós. Það getur hver einasti mað
ur."
*í 1“ 1 ■
Thorkild Hansen
„Nú er þess krafizt", sagði
Thorkild Hansen, ,,að listin
geri gagn. Helzt eigi hún að
leggja grundvöllinn fyrir heims
byltingu næstkomandi fimmtu-
dag. Með þessu er listin hins
vegar einmitt að gangast undir
ok ríkjandi þjóðfétogs, sern ein-
mitt öllu öðru fremur er byggt
á mati á notagildi og hag-
bvæmni."
Thorkild Hansen þakkaði fyrir
verðlaunin „fyrir hönd fjármála-
ráðherra míns og mfn sjálfs."
„Reynum að vera
nákvæmir“
Hann ræddi um „sannileik-
ann" og kvað það vera mikið
orð. „En getum við ekki verið
sannir og það getum við því
mlður aðeins sjaldan, þá eigum
við að minnsta kosti að reyna
að vera nákvæmir, og það hef
ég reynt. Ég hef leitazt við að
skýra frá hlutunum eins og þeir
voru f raun og veru, bæði góðu
og il'lu. Það er lesandans að
mynda sér skoðun og gagnrýna.
Það hefur ekki verið tilgangur
minn."
Thorkild Hansen kvaðst
mundu halda áfram að starfa á
sama hátt Og hann hefur áður
gert. Hann taldi það ekki mundu
verða auðveldara í framtíðinni.
„Menn verða þvf miður ekki
hæfileikameiri af þvi að hljóta
bókmenntaverðlaun", sagði
hann.
Danir kynþáttakúgarar
„í sakleysi sínu“
Ummæli Thorkild Hansens eru
í samræmj við ævistarf hans. í
grein um skáldið í tímaritinu
Nordisk Kontakt segir danski
gagnrýnandinn Jens Kistrup: —
„Allan feriil sinn sem rithöfund
ur hefur Thorkild Hansen leitazt
við að komast eins nálægt raun
veruleikanum og unnt er."
Thorkild Hansen hlýtur bók-
menntaverðlaun Norðurlanda-
ráðs fyrir verk sitt um þrælana
í þremur stórum bindum, þar
sem lýst er nýlenduveldi Dana
í Afríku og Vestur-Indíum. Jens
Kistrup segir: „Bækurnar þrjár
eru minnisvarði um smán Dan-
myrkur, sem varö „í sakleysi
sínu‘‘ þátttakandi f kynþáttaof-
sókmrm og kúgun á öðru fölki."
„Torkild Hansen hefur af-
burða frásaenaraáfu. Hann hefur
övenjulega hæfileika tfl að taka
til meðferðar framandi efni oe
gæða það Mfi. En hann er ekk>
einungis sagnfræðingur Þegar
hann leitar aftur tH fortíðarinn
ar og skipar sjálfum sér i hón
fólks bess tfma bá eerir hann
bað einnis af bví að hann netur
á þennan hátt lýst ástandi
mannsins nú."
„Lærum að sigra frá
einum ósigri til annars“
,,í einu fyrsta verka sinna
..Resten er stilhed". sem hann
samdi. er hann var blaðamaður
f París. lýsti hann hinní „þöglu"
kynslóð, er hann var af. .. •
Hann sagði: „Við verðum að
berjast, þótt baráttan sé full
örvæntingar. Við venðum að láta
okkur skiljast, að ástandið er
vonlaust en samt vera staðráðn
ir f að breyta þvf. VIC verðum
að skilja að ósigurinn er óum
flýjanlegur og ákveða samt að
vinna. Þöglir eða ekki, við erum
af kynslóð sem upp frá þessu
verður að læra að sigra frá ein
um ósigrinum til aimars.""
Kistrup segir ennfremur: „Hin
miklu verk sín hefði hann naum
ast getað ritað nema fyrir þær
sakir, að hami finnur { eigin
brjósti kenndir, sem hann hefur
orðið að bæla og brjóta til mergj
ar, til þess að nýta þœr f ritverk
um sfnum: Ævintýraþnána, hetjo
dýrkunina....
Hann er riithöfundur, sem
hefur tekið afleiðingunum af því
að vera klofin persóna. athug-
andi og fréttamaður, laumufar-
þegi... „I^umufarþegi. Þaö
táknaði í reyndinni, að eina hlut
vehk mitt var að sjá". segir
Hansen á einusm stað."
Thorkild Hansen fann að Iofc
um f söguritunum það, sem hann
hafði árangurslaust leitað f bók
menntasögu, blaðamennsku, bók
menntagagnrýni, fréttamennsku
og ferðalýsingum Þar fær hann
samfcvæmt ummælum Jens
Kistimps, útrás fyrir þrá sfna
eftir hinu ævintýralega og til-
hneigingu til hetjudýrkunar og
loks þörfina fýrir samúð með
þjáðu, kúguðu og pindu mann-
kyni.
„Hví skyldum við lifa,
fyrst okkur er ætlað að
deyja“
Kistrup lýkur grein sinni þann
ig: „Sögusviðið, sem HjorkiM
Hansen bregður upp f verkum
sínum, á ekki að skyggja á hina
harmsögulegu aifstöðu að baki,
óskina að horfast f augu við
þjáninguna og tilgangsleysið og
oefa þvf merkingu á þann veg.
Til hvers er þessi gífurlega sóun
mannslífa? Til hvers er þetta
ómanneskiulega og voðalega hat
ur milli manna, kynþátta og
heimshluta? Hvi skyldum við
lifa. fyrst okkrc er ætlað að
devja?
Þessar miklu spumingar til-
verunnar, sem ósvarað er, hafa
alltaf verið viðfangsefni Thor-
kild Hansens, ferða- og ævin-
týrabrár hans, hetjudýrkunar oe
frásagnarpáfu, vaxandi rann-
sóknarhæfileika hans og samúð
ar meö manneskjuniri."
Ummælj Thorkild Hansens er
segja mættj að samflétti i verk
um sínum góðan skáldskap og
blaðamennsku sparifötum við
verð’.aunaafhendinguna í fyrra-
kvöld. ættu að vera eittnar
messu viröi.