Vísir - 27.02.1971, Blaðsíða 8

8
V1 SIR . Laugardagur 27. febrúar 1971.
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent bf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R Eyjótfsson
Ritstjóri: Jönas Rristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjómarfulltrúi • Valdimar H. Jóbannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b Simar 15610 11660
Afgreiösla- Bröttugötu 3b Siml 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Simi 11660 (5 Unur)
Askriftargjald kr. 195.00 ð mánuði innanlands
í lausasölu kr. 12.00 eintakið
Prentsmiöja Visis — Edda hf.
Engin samstaða
V^falaust hafa margir haft gaman af sjónvarpsþætt-
inum á dögunum, þar sem nokkrir lærðir og vitrir
menn voru fengnir til að segja frá hugmyndum sín-
um um þróun íslenzkra þjóðfélagshátta þau 30 ár,
sem eftir eru af öldinni og hvernig hér yrði umhorfs
í þeim efnum árið 1001. Það hefur löngum reynzt
erfitt að sjá rétt fram í tímann, þótt skemmra sé en
30 ár. Framtíðin ber svo margt í skauti sínu, að allar
spár um hið ókomna hljóta að reynast rangar að meira
eða minna leyti. Samt sem áður er sennilegt að sumt
af því, sem menn þessir gerðu ráð fyrii, muni koma
fram, ef stórveldin bera gæfu til að stilla sig um að
steypa mannkyninu út j nýja heimsstyrjöld.
Hverju skyldu hinir vísu menn hafa svarað, ef
spurðir hefðu verið, hvort þeir héldu að íslepdingar
myndu um næstu aldamót hafa lært svo mikið af
reynslunni, að verkföll yrðu þá orðin sjaldgæfir at-
burðir hér á landi, eða jafnvel úr sögunni? Við höf-
um víst nú sem stendur, samkvæmt nýlegum frétt-
um, heimsmet í þeim ófögnuði. Einnig mætti velta
því fyrir sér, hvort þjóðin muni um næstu aldamót
vera farin að viðurkenna þá staðreynd og lifa í sam-
ræmi við hana, að sífélldar víxlhækkanír káúþgjálds
og verðlags eru ekki leiðin til þess að sigrast á verð-
bólgu og treysta efnahagsgrundvöllinn.
Formaður Framsóknarflokksins sagði í áramóta-
hugleiðingu sinni, sem birt var í Tímanum, að taka
yrði dýrtíðarmálin allt öðrum og betri tökum en gert
hefði verið undanfarið. Það þyrfti að stefna að stöð-
ugri verðlagsþróun og setja skorður við dýrtíðar-
vextinum. Þetta hafa stjórnarandstæðingar ávallt
sagt síðan verðbólguþróunin hófst. fyrir aldarfjórð-
ungi, og þeir hafa alltaf ásakað þá, sem með völdin
fóru á hverjum tíma, um slælega framgöngu gegn
þessum vágesti. Slíkt nagg þykir sjálfsagt í stjóm-
málabarú'.tunai.
Stjómvöldin ha ' r. ‘' ann, Iiver sem þau voru,
viðurkennt að verðbólgan væri skaðræðisafl hið
mesta og að þau vildu umfram allt stöðya hana. En
til þess að það mætti takast hefur alltaf vantað hina
„víðtæku samstöðu“, sem form. Framsóknar minnt-
ist á og telur forsendu þess að sigurinn vinnisti
Réttsýnir stjómmálamenn hafa játað fyrir alþjóð
að allir stjómmálaflokkamir eigi hér pokkra sök, og
þá vitaskuld þjóðin öll. í raun og veru vili enginn
fóma neinu þegar á herðir, hvorki flokkar né einstakl
ingar. Geta ríkisstjómarinnar, hver sem hún er, verð-
ur alltaf mjög takmörkuð í þessu efni. Allar ráðstaf-
anir frá hennar hendi, sem vit er í og árangurs mætti
vænta af, eru óvinsælar hjá almenningi. f stað þess að
leggja til sameiginlegrar atlögu gegn ófreskjunni hef-
ur þjóðin skipt sér í óteljandi hagsmunahópa, sem
í rauninni em alltaf að berjast hver við annan. Meðan
svo heldur áfram, er tómt mál að tala um stöövun
verðbólgunnar.
?
#
1

\Jo
B3n viövörunin
vegna mengunar-
hættunnar:
,4Íyaö er aö
gæsunum, geta
þær elfki synt?“
,Jú, en þær eru
hræddar um að
verða óhreinar
í yatninu.“
Norðmenn þurfa að verja 12
mill jörðum í mengunarvarnir
Miklu hefur verið varið til umhverfis-
verndar við álverksmiðjur, efnaiðju
og sildarverksmiðjur
Samtök norskra iðnrek-
enda hafa kannað meng
unarvandann í tíu helztu
iðngreinum landsins. —-
Niðurstaðan er sú, að
umhverfisvernd í fram-
tíðinni muni þurfa að
kosta iðnaðinn sem
svarar tólf milljörðum
íslenzkra króna. í þeim
greinum iðnaðar, sem
rannsóknin náði til, hef-
ur þegar verið varið um
5 milljörðum króna til
streymi til sjávar hratt og ölg
andi og hreinsist því hraðar en
ella. Tvö atriðj þarfnist þó að-
gátar. f fyrsta lagi líffræði hafs
ins og í öðru lagi leysist sum
efni seint ‘upp,1 svo sem skor-
dýraeitrið DDT og metylkvika-
llllllllllll
aSlBM
Umsjón. Haukur Helgason:
varnar mengun og ann-
arrar umhverfisvemdar.
Rekstrarkostnaður við
hreinsunartæki og slíkt
er um 400 milljónir á ári.
Rannsóknin nær meðal annars
til álverksmiðja, námugraftar,
efnaiðnaðar, olíuhfeinsunar-
stööva, sements og stldarlýsis-
og mjölverksmiðja. Matvælaiðn-
aður var ekki athugaður.
f skýrslunni segir, að meng-
unarvandamálið sé tiltölulega
lítið í Noregi í samanburöi við
önnur lönd. Mengað frárennsli
iðjgvera sé í Noregi aðeins ljt-
ið brot af því, sem gerist í
löndum eins og Englandi og
Vestur-<Pýzikalandi.
Straumhörð fljót
hagstæð
Flest iðjuver Noregs séu við
ströndina, og hafj starfsemi
þeirra því miklu minni ábrif á
umhverfi en annars væri. Gnótt
vatns sé í Noregi. Vatnsmagn sé
112.500 kúbikmetrar á mann i
4njdinu, en sé í Finnlandj 22.000
í Svfþjóð 23.400 og aöeins
2.400 á mann í Danmörku. Ár
silfur. Þessi efni geti að lokum
safnazt í h'kama dýra og valdið
miklu tjóni.
Þvi þurfi sérstakrar aðgæzlu,
þegar iðjuver þurfa að láta frá
sér slík „umhverfiseiturefni".
Ekki hugsað
um arðsemi
Mestum hluta þess fjár, sem
norskur iönaður verji til um-
hverfisverndar, sé til þess variö
án npkkurs tiliits til arðsemi-
sjónarmiöa, og þess vegna sé
þetta dýrt fyrir fyrirtæki. Oft
sé útbúnaöur til umhverfisvemd
ar svo tengdur öðrum úitgjöld-
um. að örðugt sé að reikna, hvað
hann kosti sér í lagi.
í framtíðinnj þurtfi að verja
svo miklu fé til umhverfisvernd
ar að langt sé umfram getu
flestra greina iönaðarins. Vanda
mál mengunar verði aðeins leyst
með miklu átakj og samvinnu
a!!ra aðila. Ranpsókn þessi hafi
verið gerð til að leggja grund-
völl að raunhæfum aðgerðum.
Iðnrekendur í Noregi séu vel á
verði í þessum efnum og geri
sér góöa grein fyrir vandamálun
um. Þeir hafi skilning á nauð-
syn umhverfisverndar.
2000 tonn „sleppa“
frá álverksmiðjum
í álframleiðslunni hafi öli
fyrirtæki, nema hin elztu,
hreinsiútbúnað fyrir flúorgas.
Norskar álverksmiðjur gefi frá
sér 10 þúsund tonn atf flúor á
ári, og af þessu hreinsist 8
þúsund tonn, en tvö þúsund
tonn „sleppi".
Álverksmiðjur hafi til þessa
fjárfest um 1,5 milljarð íslenzkra
króna í hreinsibúnað.
1 framtíðinni beinist stefnan
að fullkomnari tækni við hreins
un.
1 námuiðnaðj sé vandinn mest
ur við mengun vatns, og geti
hlotizt af tjón í ám og vötnum,
vegna óhreins vatns. Námuiðn-
aðurinn hafi variö um 250,millj.
til umhverfisvemdar undanfarin
ár.
Rannsóknin tekur til 30 af
300 fyrirtækjum i efnaiðnaði.
Hann hafi fjárfest yfir 700milij.
til vamar mengun, Brennisteinn
frá olfuhreinsunarstöðvum nemi
4000 tonnum á ári. Ráðstatfanir
hafi þar verið gerðar til að
hindra mengun Iofts, vatns og
nágrennis.
„Lyktin verst við
síldarverksmiðjur“
Með tilkomu hreinsitækja í sem
entsverksmiðjum hafi reynzt
unnt að minnka mjög mengun
af þeirra völdum. Mengunin
nemi nú 15 tonnum á dag, og
verðj mjög dýrt aö minnka það
magn verulega. í sementsiðnaði
hafi verið varið um hálfri millj.
ísl. króna til þessa í síur fyrir
ofna og myllur.
I síldar og fiskimjölsverk-
smiðjum sé lyktin verst. Elfnin
f loftí séu ekki eitruð eða skað
leg fyrir líkamann. Nokkur meng
un verði í sjó af framleiðslunni.
Af 80 sfldarmjölsverksmiðjum
séu um 30 f nágrenni þéttbýl-
is. Tíu þeirra hafi síðan 1966
tekið f notkun hreinsitæki, og
kosti rekstur þeirra 120—240
ísl. krónur á hvert tonn fram-
leidds sfldarmjöls.