Vísir - 02.03.1971, Síða 8

8
VISIR
Otgefandi: Reykjaprent öí.
Framkvæmdastióri • Sveinn R Eyjólfsson
Ritstjóri ■ Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri Jón Birgir Pétursson
Ritstiómarfulltrúi Valdimar H. Jóharmesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsíngar Bröttugötu 3b Slmar 15610 11660
Afgreiftsls Bröttugötu 3b Sfmi 11660
Ritstión Laugavegl 178 Slml 11660 <5 linur)
Askriftargjald kr. 195.00 á mánuði innanlands
I lausasölu kr. 12.00 eintakifl
Prentsmiflia Visis — Edda ht.
'mmmmmmmmammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
Islenzk fangelsi
I mörgum löndum er mikið gert að því að dæma ntenn
í fangelsi. í þeim löndum hefur verið reist mikið af
stórum og traustlegum fangelsum til að rúma alla þá
menn, sem dómsvaldið í viðkomandi löndum telur
nauðsynlegt að taka úr almennri umferð. Á þetta má
líta sem fangelsismenningu eða fangelsisómenningu,
eftir viðhorfum hvers og eins.
íslendingar hafa ekki verið viljugir til að reisa
fangelsi. Þeir breyttu fangelsi sínu í stjórnarráð fyr-
ir ráðherra og ráðuneytisstjóra, þótt þeir færu ekki
út í þá gamansemi að hýsa dómsmálaráðherrann þar
nema fyrstu áratugina. íslendingum finnst það fjár-
sóun að byggja og reka fangelsi, þar sem fullfrískir
menn fái að búa á kostnað ríkisins.
Auðvitað hefur þetta áhrif á dómsvaldið í landinu.
Dómarar vita, að lítið pláss er til í fangelsum þjóðar-
innar, og fara því tiltölulega vægilega í sakirnar, þeg-
ar þeir ákveða refsingu og tímalengd hennar. Síðan
t^kur framkvæmdavaldið við og styttir þessa refsingu
vegna góðrar hegðunar. Og svo náðar forseti íslands
menn við hátíðleg tækifæri. Ekki verður þess vart, að
þessi linkind auki afbrot hér á landi, að minnsta kosti
ekki alvarleg brot, því að þau eru fá hér á landi, þótt
miðað sé við fólksfjölda.
í fangelsum íslands er yfirleitt ekki það hatur milli
fanga og fangavarða, sem algengt er að ríki í erlend-
um fangelsum. Milli þessara aðila er gagnkvæmur
skilningur, og það skiptir líklega mestu, þegar talað
er um aðbúnað fanga. Það er mannlega umhverfið.
sem skiptir mestu, en ekki hinn ytri umbúnaður
En satt að segja er hinn ytri umbúnaður ekki upp á
marga fiska, hvorki í hegningarhúsinu við Skóla-
vörðustíg. né á Litla-Hrauni. Innréttingar og stærð
fangaklefa, svo og annar aðbúnaður, er langt frá því
að vera í samræmi við nútímann. í þessu felst skugga-
hliðin á andúð íslendinga á fangelsum, sem kemur
fram í tregðu okkar á að reisa slík mannvirki.
Fyrir nokkrum árum ákváðu stjómvöld, að við svo
búið mætti ekki standa. Þá var teiknað myndarlegt
ríkisfangelsi með öllum nútíma útbúnaði og átti að
reisa það fyrir 50 milljónir króna að Úlfarsá. En þarf-
irnar voru svo miklar á öðrum sviðum, að fram-
kvæmdum var slegið á frest, en í stað þess ákveðið
að bæta þá aðstöðu, sem fyrir var. Það var gert með
því að innrétta fangaklefa í nýju lögreglustöðinni og
með því að stækka Litla-Hraun. Mikil breyting verð-
ur til batnaðar, þegar viðbótin á Litla-Hrauni kemst
í notkun.
Það er ekkert óeðlilegt, að nokkrum mönnum verði
falið að kanna ástand og aðbúnað fanga á íslandi,
eins og Jónas Ámason hefur lagt til á þingi, og þyrfti
raunar að gera slíkt með föstu millibili. En þeir munu
áreiðanlega ekki finna neitt mannúðarleysi í fang-
elsiskerfi okkar.
VI SIR . Þriðjudagur 2. marz 1971.
Hvar er Island í röðinni?
/ öldudalnum 1969 féll þoð / 14. sæti i
framleibslu á mann og 11. sæti i bifreiðaeign
upp á við i sjónvarpstækjum — Saman-
burðartafla ÓECD-ríkia
4. Sviss 3020 doMarar á íb. „ —
5. Danmörk 2860 — -- IIIHIIIDHRI^
6. Frakkíand 2770 — --
7. Noregur 2530 —
8. V-Þýzkal. 2520 —
Margar ríkustu þjóðirnar hafa fleiri bifreiðir miðað við fólks-
fjölda en íslendingar.
ÍSLAND hrapaði alit niður í
14. sæti á lista OECD yfir
þjóðarframleiðslu á ibúa í að-
ildarríkjunum árið 1969. —
Þetta var I dýpstu iægð efna-
hagsvandræðanna hér á landi
en f fyrra mun ísland hafa
rétt úr kútnum í samanburði
við önnur lönd. Þjóðarfram
leiðslan óx f fyrra um 7%,
svo að tölur OECD hefðu
breytzt okkur í vil.
Mikið hrap fslands
Árið 1969 fóru hins vegar
margar þjóðir fram úr okkur,
sem áður voru neöar á blaði.
ísland hafði verið í öðru sæti,
næst á eftir Bandaríkjunum, ár-
ið 1966. Þá va>r þjóðarframleiðsl
an á fbúa reiknuð i dollurum
2850 dollarar, 3840 dollarar í
Bandarfkjunum, 2730 í Svíþjóð.
2670 i Kanada, og minna ann-
ars staðar. Þetta var árið 1966,
en árið eftir fór ísland að síga.
Svo var komið árið 1968, að
ísland hafði hrapað í áttunda
sæti, og komu þá aðeins 2240
doilarar á mann. Bandaríkin
höfðu komizt í 4380 dollara á
hvem ibúa, Svíþjóð hafði 3230,
Kanada 3010, Sviss 2790, Dan-
mörk 2540, Frakkland 2530 og
Noregur var kominn upp í 2360
dollara á íbúa. Sanikvæmt
skýrslum Efnahags- og framfara
stofnunarinnar OFCD, sem voru
að berast, hranaði ísland enn
um sex sæti f röð þessara helztu
iðnaöarríkja veraldar árið eftir.
Árið 1969 voru Bandaríkin
komin upn i 4640 dollara á
hvern íbúa, þjóðarframle'ðsla
Kanadamanna var 3460 dollarar
á fbúa. en ísíand hafði aðeins
1890 dollara á mann. Þá voru
komin fram öM áhrif efnahaas-
kreppunnar hér á landi og eftir
i’að höfðum við aftur unnið á
Óhæt.t mun þó að fuMyrða. að
nokfcur bið verður á, aö ís-
land komizt aftur jafnhátt og
það var komið fyrir fjórum ár-
um.
Þar sem heWdarframleiðsla
hinna ýmsu rfkja er borin sam
an f doMurum á opinberu gengi,
skiptir miklu, að síðan 1966 hef
ur gensi fslenzku krónunnar
verið fellt tvisvar gagnvart doM
ar, haustið 1967 og aftur haust
ið 1968. Þess vegna verður svo
lftið úr tölunni fyrir 1969 sam
anborið við 1968, þar sem geng
ið var feMt haustið 1968. Mest-
an bluta ársins 1968 var gerigi
krónunnar haldið hærra en raun
hæft var. bar trl það var fellt
um haustið.
EfnahagsáföH íslendinga 1967
til 1969 má ráða af því, hversu
mjög við höfum dregizt aftur
úr í samanburði við önnur ríki.
sem flest fögnuðu vaxandi bióð
arframleiðslu og bætturn lífs-
kjörum á þessu tímabili.
Taflan fyrir áriö 1969 er
þannig (þjóðarframleiðslan í
heiW deild með íbúatöílunni og
reiknuð f bandarískum dollur-
um í öMuro rfkjunum):
1. Bandarikin 4660 doMarar á fb
2. Kanada 3460 — - -
3. Svfþjóð 3230 —
(þessi tala er frá 1968 végna
breyttra aðferða Svía við út-
reikning)
9. Belgía 2360 —
10. HoMand 2190 —
U.Luxemb. 2130 —
(tölur frá 1967)
12. Bretland 1970 —
13. Finnland 1940 —
14. ísland 1890 —
15. Austurríki 1690 —
16. Japan 1630 —
17.1'talía 1520 —
18. írland 1040 —
(tölur frá 1968)
19. Grikkland 950 ' —
20. Spánn 870 —
21. Portúgal 600 — - -
22. Tvrkland 380 —
ísland og írland eru einu rík
in, þar sem framleiðslan á íbúa
minnkar í dollurum.
ísland 13. í neyzlu
Röð þessara rfkja eftir neyzlu
er svipuð. Einkaneyzla á íslandi
á mann reiknuð I dollurum
er talin hafa verið 1190 árið
1969. Þar er ísland f 13. sæti eða
einu sæti ofar en um fram-
leiðslu. ,
Röðin er þessi:
1. Bandaríkin 2850 doMarar á fb
2. Kanada 2050 — - -
3. Svíþjóð 1790 — - -
tölur frá 1968)
4. Danmörk 1770 — - -
5. Sviss 1740 — - -
6. Frakkland 1680 — - -
7 Belgfa 1470 — - -
8. Noregur 1410 — - -
9. V-Þýzkal 1390 — - "
10. Luxemb. 1300 — - -
(1968)
11. Bretland 1230 — - -
12. Holland 1220 — - -
13. ísland 1190 — - -
14 Finnland 1060 — - -
15. Austurrfki 970 — - -
16. Ítalía 960 —
17. Japan 840 —• - -
18. frland 720 — - -
19. Grikkland 640 — - -
20. Spánn 600 — - -
21. Portúgal 430' —
Tölur vantar frá Tyrklandi.
ísland kemur einnig í 13. sæti
um fjármunamyndun á mann ár
iö 1969 með 480 dollara, en
Bandaríkin eru þar efst á blaði
með 780 dollara.
Island hrapaði einnig lítið eitt
í fjölda bifreiða á hverja þús-
und íbúa. Voru árið 1969 185
bílar á hverja 1000 fbúa, en 410
í Bandarfkjunum, 298 í Kanada.
253 í Svíþjóð, 240 í Frakklandi.
235 í Luxemburg, 209 í Dan-
rpörku, 206 í Sviss, 199 í Vest-
ur-Þýzkalandi, 187 í Belgíu, 186
í Bretlandi.
Fvrir neðan ísland í bifreiðn
eign voru Noregur með 166 á
1000 íbúa, Holland 165, Austur-
rfki 144, ftailía 151, Finnland
124, írland 123, Spánn með að-
eins 50, Japan 52, Portúgal 37,
Grikkland 18 og Tyrkland með
eina fjóra.
Sex um hvert
siónvarostæki
tslendingar voru hins vegar
á hraðri uppleið um fjölda sjón-
varpstækja á hver.ja 1000 fbúa.
og komu hér 160 sjónvarpstæki
á hverja 1000 manns í landinu
eða um sex menn voru um hveri
tæki. Bandaríkin voru þar efst
á blaði með 392 tæki á 1000
íbúa, Svíþíóð 288, Kanada 279.
Bretland 263. Danmörk 244,
Vestur-Þýzkaland 231. Þá komu
Holland með 197, Finnland 193
lapan 190. Belgía 186. Frakk
land 185, Noreeur 175. fslana
1«0 02 r\o'xov> fslooH i»<»*•?»
Sviss með 143 Ítalía 146 Sviss
143, Austurrfki 134, Luxeni-
borg 131, írland 111 (tölur frá
1966), Spánn 84, Portúgail 29.
Grikkland aðeins 9 sjónvarps-
tæki á hverja 1000 ibúa.