Vísir - 20.12.1971, Qupperneq 8

V1SIR . Mánudagur 20. desember 1971.
Utgefancn: KeyKjaprwnt hf.
’ramkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Krlstjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir*'Pétursson
Ritstjómarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Bröttugötu 3b. Simar 15610, 11660
Afg: - .la: Bröttugötu 3b. Sími 11660
Ritstjóm: Laugavegi 178. Slmi 11660 (5 línur)
Áskriftargjald kr. 195 ð mánuöi innanlands
! lausasölu kr. 12.00 eintakið.
Prentsmiöja Visis — Edda hf.
Ólýsanlegt ólán
|>að liggur við, að íslenzka tungu skorti orð yfir
öngþveitið, sem ríkisstjómin er að hrekjast út í með
þjóðarhag. Alvarlegasti þáttur þess er verðbólgan,
sem nú býr sig undir sitt mesta vaxtarskeið í sögu
þjóðarinnar. Helztu orsakirnar eru hinar hrikalegu
hækkanir á ríkisfjárlögunum og almennum sköttum,
jfem em algert eindæmi í sögu íslenzka lýðveldisins.
Enn er fjárlagafrumvarpið ekki nema hálft og
varla það. Enn vantar þar inn veigamikla útgjaldaliði,
sem vandséð er, að komizt verði hjá að taka inn. Og
enn vantar alla tekjuhlið fmmvarpsins. Það er ekki
enn vitað, hvemig eigi að skrapa saman tekjur til
að mæta útgjöldum fmmvarpsins. Samt er stefnt að
því að afgreiða frumvarpið og gera það að lögum fyrir
jól. Annað eins hefur ekki komið fyrir áður hér á
landi, svo vitað sé.
Hluta lausnarinnar er ætlunin að finna í nýju skatta-
fmmvörpunum. Þau em að vísu lögð fram undir því
yfirskyni, að lækka eigi skatta á almenningi. Því get-
ur hver trúað, sem kærir sig um, unz hann fær skatt-
seðilinn sinn næsta sumar. Enda viðurkennir ríkis-
stjómin, að með skattafrumvörpunum eigi að staga
í hluta gatanna á fjárlagafrumvarpinu.
Þegar fjárlagafrumvarpið var lagt fram, var það
með mestu hækkun milli ára, sem sögur fara af, eða
27%. Samt vantaði vemlega liöi í það. Allar líkur
benda til, að hækkunin verði orðin 50—60% áður en
öll kurl em komin til grafar. Þetta er náttúrlega ekk-
ert vit, þegar árlegur hagvöxtur er ekki nema tíundi
hluti af þessu eða um 5%.
í sumar mun mikill hluti þjóðarinnar standa and-
spænis tvöföldun á persónusköttum sínum. Þar á of-
an verður komin til framkvæmda 10% innflutnings-
gjaldið, sem ríkisstjómin er nú að hugsá um, eða svip-
að gjald, sem mun auka dýrtíðina í landinu. Allt mið-
ar þetta að rýrnun á verðgildi peninganna örari rým-
m en átt hefur sér stað á undanförnum ámm.
Árleg verðbólga á íslandi hefur þvi miður numið
um 10% á ári að meðaltali um langan aldur. En nú er
skyndilega stefnt að langtum örari verðbólgu. Ríkið
gengur sjálft á undan með 50—60% hækkun á ríkis-
útgjöldum. Allt kerfið er svo sjálfvirkt vegna vísi-
tölukerfisins. Darraðardansinn verður æ hraðari eftir
því sem meira líður á árið.
Þetta öngþveiti er auðvitað gullinn jarðvegur fyr-
ir skömmtunarstofnunina nýju, sem er fyrsti vísir-
inn að rfkisbúskap atvinnulífsins. Það er tiltölulega
auðvelt fyrir ríkið að taka að sér atvinnulífið, þegar
það rambar á barmi gjaldþrots.
Sagan hefur enn einu sinni sýnt, að auðvelt er að
rífa niður á einni nóttu, það sem byggt hefur verið
upp á mörgum árum.
Yíkingarnir voru gigt-
veikir kynsvallarar
— segir i metsölubók þjóbverjans Pörtners
Víkingarnir, forfeður okkar,
voru gigtveikir sjóræningjar,
sem höfðu mestan áhuga á fjöl
kvæni og hraðskreiðum snekkj
um. Þessj víkingamynd birtist
okkur i metsölubók eftir ÞjóB-
verjann Rudolf Pörtner.
Karlamir voru á brott,
ög konur önnuðust
akuryrkjuna
Hann bendir á, að fornmenjar
f Noregi séu ekki f samræmi við
þá mýnd, sem nútfmafólk hefur
gert sér af vfkingunum. Pörtner
segir, að samkvæmt fornleifum
hafi beinkröm verið algeng og
gigt þjáð flesta þá, sem Arabar
eru sagðir hafa sagt vera „háa
eins og döö]upálma'‘, þegar þeir
komu til landa þeirra. Kvenþjöð
in var hins vegar harðgerð
mjög, sterk og stórvaxin, þvi
að karikynið sóttj svo ákaft til
fjarlægra landa og sjóferða. að
konur urðu að annast akuryrkju
og heimilisstörf. Af þvi urðu
konur sterkar og raunar valda-
miklar f þjóölífinu-, að þvf er
ætla mætti. Margir fræðimenn
telja, að f víkingatíð hafj gætt
mjög „konuveldis".
Það mun hafa verið hinn 8.
iúní 793, að keltneskir munkar
á eyju undan ströndum Eng-
lands urðu fyrir óvæntrj árás
sjóræningja, Skip komu að
landi og þreklegir menn gerðu
strandhögg.
Að kvöldi voru munkamir
fangar eða drepnir, hús brunn-
in, einnig konur urðu fómardýr
ræningjanna Þetta var upphaf
vfkingaaldar samkv. skráðum
heimildum. Ötal svinaðra rána
og strandhögga fylgdi 1 kjölfar
ið.
Rudolf Pörtner, 59 ára, tókst
á hendur að skapa raunhæfari
mynd af norrænum víkingum en
þá s»m Þjóðveriar og við höf
um löngum talið okkur þekkja.
Hvað kom yfir
norræna menn?
Þýzka tímaritið Snægel skýrir
frá verki Pörtners. Hann reynir
meðal annars að svara beirri
spurningu: Hvað kom yfir nor-
ræna menn, að þeir skyldu ger-
ast víkingar?
I lok 8. aldar urðu þeir gripn
ir þeirri óeirð, að á skömmum
tfma réðust þeir á meginland
Evrópu og Rússland sóttu til
íslands og Grænlands og allt
ti] Norður-AmerTku. Árið 835
fóru þeir ránshendi um London,
árið 845 kveiktu þeir í Hamborg,
sama ár fóru 120 skip undir
stjórn Ragnars loðbrókar, telja
menn. upp ána Signu, og París
var jöfnúð við jörðu „að norræn
um sið“. Víkingar sigldu 62 skip
nimiimi
Umsjón: Haukur Helgason
um til Miðjarðarhafs og
brenndu ítölsku borgina Pisa.
„Rússland“ upprunnið
af nafni víkinga
Samkvæmt elztu rússneskum
heimildum var borgin Kief.
Kænugarður, frá árinu 864 mió
stöð v’íkinga, Pörtner telur að
nafnið Rússar sé komið frá
víkingatíma. Á máli Slavanna
hafi vfkingar heitið ..rus“, sem
Pörtner telur ei.ea sér sænskan
upnruna og hafa fyrst býtt
..róðrarkarlar". Þannío varð til-
tö'ulega fámennur hóDur nor-
rænna vfkinga „guðfeður" risa
veldisins Rússlands en Pörtner
tekur fram að Rússrnn sé þessi
skýring ekki beinKnis að skapi.
Fundur Ameriku hafi hins veg
ar verið af tilviljun, er Bjami
Herjólfsson hafi leitað föður
sfns, er var á Grænlandi, en
villzt og komið til Amerfku,
sennilega að sunnanverðum
Labradorskaga. 15 ánirn siðar
hafi Leifur Eirfksson komið til
Amerfku, að því er Pörtner tel-
ut einhvers staðar „miffi New
York og Boston**,
Oft voru þessar svaðilfarir
sjálfsmorðum Ifkastar. Af 62
skipum, em fóru vikingaferðirn
ar miklu til Miðjarðarhafsins
859 — 862. sneru aðeins 17 aftur.
Á miðöldum hölluðust fræði-
menn einkum að því, að orsak-
anna væri að leita í siðspintu
kynlífi vfkinga og fjölkvæni.
Frillur voru jafn algengar og
konurán. segir Pörtner, og vitn
ar til Adams frá Brimum sem
taldi „Dani ekki hafa þekkt
neitt hóf“ f kynlTfi. Sérhver
hafi haft eftir efnum, tvær
konur eða Þrjár, og höfðingjar
ógrynni kvenna Annálahöfund-
ar í Frakklandi tðluðu um
„danskt siðferði" í mjög niðrandi
merkingu.
Fræðimaðurinn Torsten Cap-
elle er hefur ritað bók um
víkinga, vill hins vegar vemda
siðgæði vTkinga í kynferðismál-
um Hann lætur sér þó að
mestu nægja til stuðnings máli
sfnu að benda á þá miklu virð-
ingu, sem konur nutu f þjóð-
félögum vfkinga. og telur, að
fjölkvæni hafi ekki þekkzt.
Pörtner bendir á að algena*.
sé nú á Norður'öndum að færa
víkingum fjöllvndið til tekna
fremur en gjalda. Hann telur
að skoringin á atferli vTkinga
anna felist f útbrá, ást á hafinu
sem ekki sé unnt að skvra mef’
ckvnsemísrKVnrn t)pi> hafi funé
ið ttl skvld'eíka við hafið o°
sióferðir orðið ástríða. Þe'-
kunnu til skinasmfða Sk'*-
heirra vekia enn aðdáun s^f
sem hnð træpn Gaukstaðask'"
rem er miðri 9 öld O"
Chnrchill aamli hefur vafalaus'
hitt naglann á höfuðið Og séð
orsakir víkinnaferða. er hann
sasði: ,.Sá1 vTkinganna var f
skipum þeirra'*.