Vísir - 29.04.1972, Side 8

8
VÍSIR. Laugardagur 29. apríl 1972.
Heilsurœktin
The Health Gultivation.
Á morgun,sunnudag,er starfsstöð Heilsu-
ræktarinnar opin almenningi, til kynn-
ingar, engin aldurstakmörk. Opið frá kl. 9
f.h. til 5 e.h. gufuböð, ljósböð og tæki til
afnota endurgjaldslaust. Innritun á sama
tima i nýja flokka, dömuflokka, herra-
flokka, og hjónaflokka. ath: breytt sima-
númer 85655.
Heilsuræktin.
Óskum að rúða konu
á aldrinum 30-45 ára til skrifstofustarfa og
simavörzlu. Gott kaup. Tilboð sendist
augld. Visis merkt ,,1917”
Vinnuskúr
Óska eftir að kaupa stóran vinnuskúr eða
litið hús sem hægt er að flytja. Tilboð
sendist augld. Visis fyrir miðvikudags-
kvöld merkt ,,6683”.
um stöðvun atvinnurekstrar
vegna vanskila á söluskatti.
Samkvæmt kröfu tollstjórans i Reykjavik
og heimild i lögum nr. 10, 22. marz 1960,
verður atvinnurekstur þeirra fyrirtækja
hér i umdæminu, sem enn skulda sölu-
skatt fyrir janúar og febrúar s.l., og ný-
álagðan söluskatt frá fyrri tima, stöðvað-
ur, þar til þau hafa gert full skil á hinum
vangreiddu gjöldum ásamt áföllnum
dráttarvöxtum og kostnaði. Þeir, sem
vilja komast hjá stöðvun, verða að gera
full skil nú þegar til tollstjóraskrif-
stofunnar við Tryggvagötu.
Lögreglustjórinn i Reykjavik,
28. april 1972.
Sigur jón Sigurðsson.
„GARDENIA"
FALLEGASTA POTTABLÓM SEM TIL ER
“ GJOA A
HEIMLEIÐ
Roald Engelbreckt
Graving Amundsen var
fæddur 16. júlf 1872 á
býlinu Tomta, rétt hjá
Sarpsborg. Eru því liöin I ár
100 ár frá fæöingu hans.
Faðir hans var skipstjóri f
langsiglingum, en setti sföar
upp skipasmiöastöö, og má
rekja áhuga Amundsens á
siglingum til þess nána sam-
bands, sem hann hefur haft
viö sjóinn.
Meðai helztu afreksverka
hans voru siglingin Norö-
vesturleiðina 1903 til 1906,
koma hans fyrstur manna á
Suðurskautið 14. des. 1911,
sigling hans meö Maud
Norðausturleiðina 1918 —20.
Einnig má nefna flug hans og
féiaga á tveimur flugvélum
norður á 88. gráöu norður-
breiddar og loks flugiö á loft-
skipinu Norge yfir Noröur-
heimskautið 1926.
Amundsen fórst með flug-
bátnum Latham 18. júni 1928,
er hann geröi tiiraun til þess
að leita að áhöfn italska ioft-
skipsins italiu, sem gert
hafði tilraun til aö fljúga yfir
Norðurpólinn, undir stjórn
Nobile, þess sem var skip-
herra á Norge í ferö þess
1926.
A mánudaginn fór frá San
Fránsisco áieiöis til Noregs litil
dugga, sem leit fyrst dagsins
Ijós fyrir hundrað árum hjá ein-
hverjum skipasmiö i Norður
Noregi. Þessi skúta má muna
sinn fifil fegurri, þvi hún er
fyrsta skipiö sem siglt var
Norövesturleiöina svokölluðu
eða frá Atlantshafi noröur fyrir
Ameriku og til Kyrrahafs. Þetta
er GJÖA, 47 lestir að stærö, og
þaö var norski landkönnuðurinn
og heim skautafarinn Roald
Amundsen, sem vann það afrek
aö sigia þessa leið á árunum
1903 til 1906, 318 árum eftir aö
fyrst var reynt að sigla þcssa
leið, en það reyndi brezkur leið-
angur undir stjórn John Davis
1585.
En sem sagt, nú er GJÖA á
heimleið til Noregs, en þangað
hefur hún verið gefin, eftir að
hafa staðið i safni i San Fransis-
co um árabil, en ætlunin er að
koma henni fyrir við hliðina á
FRAM safninu i Osló, sem hefur
að geyma pólarskipið Fram
sem fyrst Friðþjófur Nansen og
seinna Amundsen notuðu til
ferða sinna til heimskauta-
landanna.
Frá siglingu sinni Norðvest-
urleiðina segir Amundsen i bók
sinni „Sókn min til heim-
skautalandanna” sem kom út i
islenzkri þýðingu Jóns heitins
Eyþórssonar árið 1941.
Þar segir hann frá löngun
sinni til að sigrast á Norðvestur-
leiðinni, undirbúningnum,
kaupunum á Gjöu og erfiöleik-
unum á þvi að útvega nauðsyn-
legt fjármagn til ferðarinnar.
En gefum Amundsen orðið:
„Loksins! Ævintýriö mikla,
sem ég keppti að alla ævi, var
byrjað. Norðvesturleiðin stóð
okkur opin með leyndardóma
sina, sem höfðu heillað sægarpa
liðinna alda.”
„Ég er viss um, að sjaldan
Hér stendur Gjöa feröbúin i höfninni I San Fransisco en þaöan
fór hún á mánudaginn áleiöis til Oslóar, eftir aö hafa staðiö til
sýnis i Golden Gate garöinum I 33 ár, en nú hafa borgaryfirvöld
San Fransiscoborgar gefiö hana aftur heim til Noregs.
hefur tshafinu verið boðið upp á
annað eins. Gjöa var 72 fet á
lengd, 11 fet á breidd og grunn-
skreið. Hún var vitanlega ein-
sigld, og við höfðum þvi aðeins
eitt stórsegl og fáein stagsegl.
Auk þess var i skipinu góö
hjálparvél, enda þótt slikur vél-
ar væru á þeim timum svo
ótryggar, að okkur var legið
mjög á hálsi fyrir glannaskap,
þegar hún var sett i skipiö,
vegna eldhættu sem frá henni
stafaði.
Að ytra útliti var ekkert ný-
stárlegt við okkur. En það, sem
var innanborðs! 1 fyrsta lagi
var rúmiö notað út i æsar og
kassarnir þannig gerðir, að eng-
in smuga var á milli þeirra,
þegar þeim hafði verið raðað
niður. Með þessum farmi var
Gjöa drekkhlaðin. En með þvi
að ekki var rúm undir þiljum
fyrir allt, sem við þurftum til
ferðarinnar, var þilfarið fullt af
kassahlöðum, svo.að skipiö likt-
ist mest fljótandi flutninga-
vagni, þegar við sigldum út á Is-
hafið.”
Strax i byrjun ferðarinnar
áttu þeir Amundsen pg félagar
hans sex að tölu, sem fóru þessa
ferð með honum, við ýmsa
erfiðleika aö etja, en sluppu án
þess að það hefði afdrifarikar
afleiðingar i för með sér. Eitt
skiptiö tók skipið niðri á blind-
skeri, einnig kom upp eldur i
vélarrúminu, og þeir lentu i
fjögurra daga vestanroki, sem
nær hafði hrakiö þá á land.
Fyrstu vetursetuna völdu þeir
sér á stað, sem siðan heitir
Gjöuhöfn. Eftir skamma dvöl
þar höföu þeir komizt i sam-
band við „skrælingjana” Eski-
móana sem byggja þennan
heimshluta. Og spratt innan tið-
ar upp 200 manna byggð i
kringum þá i Gjöuhöfn.
Úr vetrarlæginu héldu þeir
félagar á Gjöu 13. ágúst 1905 og
fikruöu sig áfram til vestúrs i
átt til Alaska. Og þ. 26. ágúst
1905 mættu þeir hvalveiðaran-
um „Charles Hanson” frá San
Fransisco, sem þangað var
kominn gegnum Behringssund
og norðan við Alaska. Norövest-
urleiðin var raunverulega
sigruð. Að visu tókst þeim ekki
aö komast vestur um Alaska,
áður en isar lokuðu siglingum,
svo að hafa varð vetursetu við
Kings Point á norðurströnd
Kanada.
En Amundsen brann i skinn-
inu að láta umheiminn vita, að
Norðvesturleiðin haföi verið
sigruð, svo hann gerði sér litið
fyrir og fór á hundasleða 700
kilómetra vegalengd yfir 3000
metra háan fjallgarð til næstu
simstöðvar i Egbertsvirki.
Þangað kom hann 5. desember
1905 og eins og hann segir „Ég
minnist þess að hitamælirinn
sýndi minus 50 stig á Celcius
þennan dag.
En gefum Amundsen orðið
um lokakafla ferðarinnar: „Að
öðru leyti gerðist ekkert, sem i
frásögur sé færandi á bakaleiö-
inni. Isinn lónaði frá i júli, og við
komumst slysalaust til Point
Barrow. Þaðan sigldum við um
Behringssund og suður með
landi til San Fransisco, sem viö
komum til i októbermánuði. Ég
gaf borginni GJÖU til minning-
ar um að Norövesturleiðin hefði
verið sigruö. Skútan stendur i
Golden Gate garðinum og geta
þar allir séð hana, sem vilja”.
— JR