Vísir - 17.07.1972, Blaðsíða 6

6
vísm
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
Auglýsin'gastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Síðumúla 14. Simi 86611 (5 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakiö.
Blaðaprent hf.
Ónýt fíík?
I
öll þekkjum við, hvernig hlutur, sem var góður i í
byrjun, getur valdið viðbjóði, ef hann er ýktur. Já-)
kvæðum hugtökum má misþyrma svo með ofnotk-)
un, að þau verði skammaryrði. Svo langt má leiða l
góð stefnumál, að þau veki meiri andúð en samúð. (
Spyrja má, hvort það sé raunverulega að gerast i l
Bandaríkjunum, að landsmenn hafi ofkeyrt föður- /
hlutverkið yfir öðrum þjóðum og vonbrigðin vegna )
mistaka og misskilnings annarra muni nú leiða til \
afturhvarfs til einangrunarstefnu. Munu Banda-(
rikjamenn draga sig inn i skel? Kosning George/
McGoverns sem frambjóðanda demókrataflokksins )
gefur til kynna, að straumurinn i þá átt sé sterkari V
en áður hefur verið á þessari öld. /
Að visu væri óráðlegt að spá McGovern sigri i for- \
setakosningunum i haust, þótt vel kynni svo að fara, (
ef ákveðin skilyrði sköpuðust næstu mánuði. Engu /
siður verður að hafa hugfast, að demókrataflokkur- )
inn er miklu stærri flokkur en repúblikanar, þótt l
Nixon hafi verið kjörinn forseti eins og fleiri repú- (
blikanar vegna persónulegs fylgis. Sú gjörbreyting /
á afstöðu demókrataflokksins til utanrikismála og \
stöðu Bandarikjanna yfirleitt, sem kosningv
McGoverns og samþykktir demókrata sýna glöggt, /
leiðir i ljós afl andspyrnunnar gegn fyrri markmið-)
um. Áður voru báðir flokkarnir i öllum aðalatriðum \
sammála um hlutverk Bandarikjanna meðal þjóða. (
Þeir mörkuðu stefnu sina á þvi, að Bandarikin/
skyldu vera höfuð hins and-kommúnistiska heims. )
Til þess skyldi miklu fórnað. \
Bandarikin mörkuðu sér hlutverk stórveldis á/
þessari öid, er þau skökkuðu leikinn i fyrri heims-)
styrjöld og björguðu Bretlandi og Sovétrikjunum \
siðar frá ósgiri við fasisma. Bandarikin inntu föður- (
hlutverk sitt af höndum með Marshallaðstoð og/
urðu máttarstolpi banda Iaga, er stemmdu stigu við)
útþenslu kommúnisma. i.
Einangrunarsinnar hafa alltaf fundizt i Banda-)
rikjunum, en öll þjóðin hreifst með á sigurgöngul
Bandarikjanna. (
Því verður ekki neitað, að Vietnamstriðið hefur(
breytt miklu. Þar fyrst mistókst stórveldinu i hlut- /
verki sinu. Segja má að þá hafi hlutverkið verið of-\
leikið svo skelfilega, að bandariska þjóðin fékk við-(
bjóð á. (
Máttur andspyrnunnar gegn rikjandi stefnul
flokkanna og vaxandi einangrunarhyggja birtist i/
prófkosningum demókrata fyrir forsetakosningarn-)
ar árið 1968, þegar McCarthy vann nokkra sigra. En\
hvergi nærri hrikti svo i stoðum sem nú. (
Sigur McGoverns kom mjög á óvart, þótt vitað)
væri, að hann ætti töluvert fylgi. Enn sem fyrr var (
talið fráleitt, að maður, sem svo opinskátt barðist (
fyrir þvi, að Bandarikin sneru baki við viðteknum)
skuldbindingum forysturikis, gæti safnað undir)
merki sitt þorra kjósenda stærsta flokksins. (
En þetta hefur gerzt, og það sýnir, hversu nærri )J
vonbrigðin i Vietnam hafa gengið þjóðinni. Mikill )\
hluti kjósenda, kannski meiri hluti, virðist reiðubú- ((
inn að kasta leiðtogaskikkjunni eins og ónýtri flik. //
Vitnast um enn eina aðferð Bandaríkjamanna í Víetnam:
AÐ LÁTA ÓVININN
RIGNA Á BÓLAKAF
„Hvort er betra að láta
sprengjur falla eða regn?”
Þannig spurði bandariskur
stjórnarembættismaður. Banda-
rikjamenn h'afa gert hvort
tveggja i Vietnam.
Hæfni mannsins til að stjórna
veðri hefur vaxið stórum stökk-
um siðustu árin. Minna höfum við
af þvi að segja á Islandi, að
rigning stöðvist af völdum hinnar
nýju tækni. En auðvitað hafa
stórveldi ekki verið sein á sér að
nota þetta sem annað i hernaði.
Hvort tveggja eru framfarir jafn-
skjótt notaðar i hernaðarlegum
tilgangi og rannsóknir og til-
raunir, sem eru gerðar beinlinis i
hernaðarlegu augnamiði, hafa
sin áhrif á öðrum sviðum og oft
til góðs, reyndar.
Regngerð er eitt „vopnið” sem taka verður meö i aætlanirnar 1 tndo-
Kinastriðinu.
Uularfullar flugvélar
i Thailandi.
Um árabil voru tvær og stund-
um þrjár eða fjórar flutninga-
flugvélar af gerðinni C-130
Hercules titt á afskekktum, af-
girtum flugvelli i Thailandi.
Þegar vélarnar flugu af stað,
oftast i rigningu, vissu fáir, hvert
þær væru að fara. Það hefur nú
upplýstst. Flugvélarnar áttu að
láta rigna yfir þjóðfrelsis-
hreyfingarmenn og Norður-
Vietnama á vigvöllum og
flutningaleiðum.
Rigningin er það, sem hvað
mestu skiptir i striðum
Suðaustur-Asiu. Oft er getið að
monsúnregnið sé á förum eða
leiðinni, að það muni stöðva
framrás herja, hvort sem var i
Austur- Pakistan eða Indó-Kina.
Að lok regntimans muni opna
nýjar leiðir herjunum og ný sókn
einhvers aðila sé i vændum. 1
frumskógum og mýrlendum þar
um slóðir, á sundurlausu og löku
vegakerfi, i fenjum og á heiðum,
er rigningin voldugri en
skriðdrekar og flugvélar.
Eiturefni og
rigning
Bandarikjamenn hafa ekki
setið með hendur i skauti, er sú
nokkuð óvænta svivirða reið yfir
þjóðina, hina voldugustu i heimi
áð hún megnaði ekki með hálfri
milljón hermanna og ógurlegustu
striðstækjum að ráða niðurlögum
kommúnista i Indó-Kina. Banda-
rikjamenn hafa,eins og allir vita,
notað margs konar eyðingarvopn
i tilraunum til að vinna hernaðar-
sigur i Vietnam. Eiturefnum hafa
þeir stráð fyrir gróðurlendi til að
afhjúpa kommúnista, er þar
leyndust og ónýta ræktun á
svæðum, er kommúnistar réðu.
Ein aðferðin, sem bandariskir
hafa skýrt frá, að notuð hafi
verið, var „aflaufgun” trjáa. Nú,
fyrir viku, fór að fréttast að ráði
um rigningargerð þeirra.
mmmm
Umsjón:
Haukur Helgason
Allt síðan 1968
Frá upphafi vega hafa galdra-
menn dansað til að skapa regn
þyrstum jarðvegi, deyjandi fólki.
Blaðið New York Times skýrir
frá þvi, að siðan 1963 og með
auknum þunga á árunum 1967 til
1971 hafi bandariskir flugmenn á
vegum leyniþjónustunnar CIA
vökvað himinn yfir Laos og
Norður-Vietnam með efnum.
I stjórnartið Johnsons Banda-
rikjaforseta mótmæltu margir
hernaðarvaldamenn þessum að-
ferðum, en fór ekki hátt. Veður-
fræðingar viðurkenndu, að ekki
væri unnt að sjá fyrir, hverjar
yrðu afleiðingar þessarar regn-
gerðar til lengdar. Mótmælendur
voru I minnihluta, á þá var hlýtt,
en aðferðunum haldið áfram eftir
þvi sem þær voru taldar
árangursrikar.
Skýin „mjólkuð”
Regngerð er mjög á dagskrá
um þessar mundir, og i visinda-
ritum er framtið máluð fögrum
litum, er maðurinn „ráði veðri”,
regni og þurrkum, vindum og
skýjum. Svo sem rigning er
bölvun Suðvesturlands, svo eru
þurrkar tilræði við heil þjóðfélög
og mannfellir mikill viða um álfur
af þeirra völdum.
Hér verður ekki rakið að ráði,
hvaða fyrirheit felist i tilraunum i
þessa átt, en drepið á örfá atriði,
samkvæmt frásögn timaritsins
Spiegel.
Árangursrikar tilraunir til
regngerðar voru fvrst gerðar
skömmu eftir aðra heimsstyrjöld
i Bandarikjunum og Astraliu.
Þær fólust i þvi að regnský voru
„mjólkuð”, svo að rigndi.
I ljós kom, að einungis
ákveðnar „tegundir” skýja mjög
köld og mettuð vatni, var unnt að
„mjólka” þannig.
Flugvél „sprautar” i skýin
ákveðnum efnum („silfurjoð”,
„þurr-iskristallar”) , og stærri is-
kristallar myndast umhverfis. Að
meðaltali fer að rigna úr skýinu
20 til 25 minútum seinna.
Milljón kúbikmetrar
Með þvi að nota aðeins um tiu
til tuttugu grömm af „silfurjoði”
heppnaðist Ástraliumönnum að
fá allt að eina milljón kúbikmetra
af vatni úr himnum i eitt skipti.
Að sumu leyti er regngerðin
enn fálmkennd, og ekki alveg
vitað, hver áhrifin verða. A
vindasvæðum getur framleiðslan
orðið þrumur og eidingar, og fyrir
hefurkomið, að rignt hefur á rétt-
láta eins og rangláta, CIA varð
það á einu sinni að „drekkja”
eigin herstöð i tuttugu senti-
metrum vatns.
Rignir á flutningaleiðir í Noröur- vietnam.
/