Vísir - 18.12.1972, Blaðsíða 6

6
Visir. briftjudagur 19. desember 1972
vísm
Útgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson
y Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611
Afgreiösla: Hverfisgötu 32. Simi 86611
Ritstjórn: Siðumúla 14. Simi 86611 (5 linur)
Askriftargjald kr. 225 á mánuði innanlands
i lausasölu kr. 15.00 eintakið.
Blaðaprent hf.
Skrúfan á fólkið?
Þrátt fyrir gengislækkunina hefur rikisstiórnin
enn ekki leyst dæmið. Hún fær að visu frest.
Verðhækkanir, sem gengislækkunin veldur á
næstunni, eiga ekki að valda hækkun á kaupi fyrr
en 1. marz. En þetta er skammgóður vermir fyrir
stjórnarflokkana. Verði við það staðið, að verð-
hækkanir af völdum gengisfellingarinnar komi
fram i kaupgjaldsvisitölu, blasir við mikil hækk-
un á tilkostnaði atvinnuveganna. Visitöluhækk-
unin kæmi til viðbótar almennri kauphækkun,
sem á að verða 1. marz samkvæmt samningum
verkalýðsfélaganna. Ekki verður annað séð en
að gengisfellingin ein sér sé haldlitil sem lækning
á vanda útflutningsatvinnuveganna og þeir muni
eiga i erfiðleikum innan skamms, ef ekki kemur
annað til.
Rikisstjórnin valdi ekki neinn af kostum sér-
fræðinganefndar sinnar. Nefndin tengdi gengis-
fellingu af þessu tagi bindingu visitölu. Hannibal-
istar lögðu til, að gengið yrði fellt um 15-16
prósent, sem hefði að minnsta kosti enzt töluvert
lengur en 10,7 prósentin. Þau eru ekki nein út-
hugsuð leið til að lækna meinið, heldur niðurstaða
hrossakaupa stjórnarflokkanna þriggja, varla til
annars en að veita stjórninni stundargrið. Auð-
vitað getur menn dreymt um,,stóra vinninga” á
vetrarvertið og verðlag á erlendum mörkuðum
fyrir útflutningsafurðir okkar. En varla er við
öðru að búast en þvi, að gengislækkunin yrði olia
á verðbólgubálið.
Hún veldur verðhækkunum, sem siðan kæmu
fram i kauphækkunum, en kauphækkanir yllu
frekari verðhækkunum. Þannig væri hraði ver-
bólguhjólsins aukinn til mikilla muna, og afleið-
ingin gæti ekki orðið önnur en óðaverðbólga og
gjaldþrot atvinnuvega.
Ráðherrar ræddu i gær óljóst um framhald
niðurgreiðslna með sama hætti og verið hefur.
Þeir töldu unnt að afla þess rúma þúsunds
milljóna, sem þyrfti til að halda niðurgreiðslum
óbreyttum i eitt ár enn. Þeir töluðu um aðhald i
útlánum og niðurskurð á fjárveitingum til sjóða.
Loks batt forsætisráðherra vonir við viðræður við
fulltrúa launþegasamtakanna, sem yrði haldið
áfram á næstunni. Virðist hann vænta þess, að
launþegasamtökin gefi eftir af visitölubindingu
kaups, áður en 1. marz rennur.
Megingalli á þeirri gengislækkun, sem stjórnin
hefur valið, er sá, að með henni er dæmið ófull-
gert. Hún er ekki nægileg lausn á efnahags-
vandanum. Hún skapar ekkert traust á gengi
krónunnar. Þvert á móti vekur hún meiri ótta en
hún sefar.
Hún boðar almenningi skriðu verðhækkana og
fyrst um sinn vonir um að fá hækkanirnar bætt-
ar eftir á með kauphækkun. En öllum er ljóst, að
efnahagsvandamál verða ekki nú fremur en
endranær leyst með visitöluskrúfunni.
Stjórnin ber aðalábyrgðina á þeim vanda, sem
við blasti i haust þrátt fyrir fádæma góðæri. Þess
var þó vænzt af henni, að aðgerðir hennar yrðu
meira en kák eitt, þegar hún var komin i pyttinn.
Þvi er ekki að heilsa að svo stöddu. Almenning-
ur krefst þess, að stjórnin skýri, hvernig þessi
gengisfelling á að leysa vandann. Eða er bara
verið að setja skrúfuna á fólkið, svo að stjórnin
lafi til vors?
Reyndist vera
lamb í úlfsham
Juan D. Peron erenn á ný
lagður af stað frá Argen-
tínu í útlegðargöngu, — en
að þessu sinni að eigin
vilja. Og ögn hefur dregið
af Ijómanum, sem lét um
þennan þjóðsagnarkennda
leiðtoga.
Hann olli þúsundum
fylgismanna sinna miklum
vonbrigðum, þegar hann
lét ekki hagga ákvörðun
sinn um að fara ekki í
framboð í forsetakosning-
unum 11. marz í vor.
Þessi 77 ára gamli vinsæli „II
Lider” flaug til Paraguay i sið-
ustu viku, og ætlaði þaðan til
Lima og Peru i gær. Hann verð-
ur um jólin á heimili sinu i Mad-
rid, en hefur látið á sér skilja, að
hann hugsi til ferðar til Rúmeniu
og svo til meginlands Kina, áður
en hann snýr aftur til Argentinu i
janúar eða febrúar til að undir-
búa kosningabaráttuna fyrir vor-
ið.
Peron, staddur utan landstein-
anna fjarri þrýstingnum frá
stjórnmálum Agentinu og klofn-
ingnum iflokki Peronista (sem er
sá stærsti i Argentinu), valdi
þann manninn, sem helzt þykir
liklegur til þess að sigla á milli
skers og báru. Sá tilnefndi heitir
Hector Campora og er tannlækn-
ir. Hann hefur verið helzti ráð-
gjafi Perons siðustu mánuðina.
Campora var þingmaður og
sendiherra i forsetatið Perons á
árunum 1946 til 1955.
Hin „sögulega afsögn” Perons
— eins og sumir hafa nefnt
ákvörðun hans um að gefa ekki
kost á sér til framboðs — var gerð
kunn á fimmtudag i siðustu viku,
nokkrum klúkkustundum áður en
forsetinn fyrrv. lagði af stað til
Paraguay. Hann dvaldi i 20
daga i Argentinu að þessu sinni,
og þótti mörgum ekki mikið eftir
17 ára útlegð. Þessi ákvörðun og
svo útnefning Campora á laugar-
dag valda samtökum ungra
Peronista og öðrum róttækum öfl
um i flokknum miklum vonbrigð-
um. Þeir höfðu vonað fram á sið-
ustu stund, að Peron byði sig
fram og mundi leiða flokkinn til
sigurs og byltingar i þjóðfélaginu.
Þá um kvöldið sprengdu
hermdarverkamenn upp hluta af
nýtizkulegu hóteli i Parana, þar
sem halda átti þing sveitar
stjórnarmanna. Fjórir starfs-
manna hótelsins særðust i
sprengingunni, og þar af einn
hættulega.
Þessi sprenging er talin vera
upphaf nýrrar skriðu skæru-
iimimm
Umsjón:
Guðmundur Pétursson
hernaðar og hermdarverka, sem
nú muni falla, að afloknu eins
mánaðar hléi, meðan Peron var i
Argentinu.
Hin ihaldssama herforingja-
stjórn, sem nú ræður rikjum i
Argentinu, hafði lagt ófrávikjan-
legt bann við þvi, að Peron yrði i
framboði i forsetakosningunum,
með þvi að setja lög, sem gerðu
kröfu til þess að forsetaframbjóð-
endur hefðu dvalið i Agentinu
lengri tima en Peron gat fullnægt.
Og hinn aldraði leiðtogi lýsti þvi
yfir rétt fyrir brottför sina, að
hann mundi ekki brjóta þetta
bann. Né heldur gagnrýndi hann
handtökuskipanina á hendur
Rodolfo Galimberti, hinum
marxistiska leiðtoga ungmenna
nreyfingar Peronista. Galimberti
hafði hvatt Peronista til að vopn-
ast og mótmæla fyrir Perons
hönd þessu banni stjórnarinnar.
Og Peron hélt sig fjarri öllum
opinberum fundum og latti hina
róttækari, sem efna vildu til mót-
mælaaðgerða.
Ákvörðun Perons um að gefa
ekki kost á ser er vissulega sögu-
leg. Hún rekur endahnútinn á
einn kaflann á mjög svo flóknum
stjórnmálaferli Perons. Árin,
sem hann var i útlegð, lét hann
ævinlega i það skina, að einn góð-
an veðurdag mundi hann snúa
aftur og stýra nýrri rikisstjórn.
Engu að siður mun hann i þessu
nýja hlutverki aldraðs stjórn
málamanns hafa mikil áhrif á
stjórnmál Argentinu. Hann er
ennþá átrúnaðargoð hinna
snauðu, sem minnast Peronsár-
anna, þegar þeir nutu góðs af vel-
ferðaraðgerðum þeirra Perons og
Evu, örra launahækkana og
félagslegra umbóta.
Aðrir lita hins vegar á brottför
Perons sem sigur fyrir Alejendro
Lanusse hershöfðingja, sem er
yfirmaður herafla Argentinu og
forseti herforingjastjórnarinnar.
Lanusse, 54 ára að aldri, dvaldi 4
ár ævi sinnar i fangelsi á rikis-
stjórnarárum Perons. Þó var það
hann, sem réði þvi, að Peron fékk
að koma til Argentinu, en hann
litur svo á, að kosningarnar hafi
þvi aðeins gildi, að Peronistar
taki þátt i þeim. Herinn hefur set-
ið að stjórn Argentinu þessi 17 ár,
sem liðin eru frá þvi að Peron var
velt úr stóli, og margir æðstu for-
ingjar hans óttast, að peronism-
inn verði nú innleiddur á nýjan
leik.
Héldu flestir, að Lanusse gengi
það eitt til, þegar hann leyfði
heimkomu Perons, að gera Peron
beran að þvi að þora ekki að láta
sjá sig. Eða þá ef Peron kæmi, að
ljóstra þá upp, að Peron ætti
mikið minna fylgi, en hann sjálf-
ur hefur alltaf haldið fram. — Hið
siðarnefnda kom nú ekki fram, en
þegar Peron fór aftur eftir aðeins
28 daga dvöl, og án þess að bjóða
sig fram, þótti ýmsum sem sann-
azt hefði það fyrrnefnda.
Mörgum Argentinumönnum til
mikillar furðu bar ekki á neinum
óeirðum eða skærum við
heimkomu Perons 17. nóv., eins
og þó hafði verið búizt við. Fólk-
inu lærðist það fljótlega, að Peron
varekki sá byltingarleiðtogi, sem
hann hafði sjálfur gefið i skyn i
útlegð sinni. Heldur kom hann
fram sem gamalreyndur stjórn-
málaforingi, sem nú beitti
persónutöfrum sinum og áhrif
um til þess að sameina sundruðu
öfl Peronista fyrir kosningarnar
næstu. Þær fyrstu, þar sem
flokki Peronista leyfist að bjóða
fram. Þar verður kosið um hvorki
meira né minna en 20.000 stöður
viðsvegar i rikinu — allt frá for-
seta og niður i bæjarráð.
Hreyfing Peronista nær til allra
stétta og innan hennar eru bæði
hægri sinnaðir og vinstri sinnaðir,
sem hafa trú á þvi, að Peronis-
minn sé bezta leiðin til þess að
losna undan yfirráðum hersins.
En kjarni Peronismans eru alls-
herjarsamtök verkalýðsins,
„justivalista”- flokkur Perons.
Margir i þeim flokki eru
miilistéttar iðnaðarmenn, sem
áttu fulltrúa i rikisstjórninni,
þegar Peron var forseti.
En i svo marglitri samsteypu er
skiljanlega hætt við sundrungu,
og eitt aðalverkefni Perons var að
sameina armana og stofna 15
flokka samsteypu til þess að
bióða fram einn lista fyrir
kosningarnar. En meirihluti
frambjóðendanna verða
Peronistar, meðan hinir fjórtán
flokkarnir koma til með að eiga
aðeins 25% frambjóðendanna.
Annar vandi, sem Peron þurfti
að glima við, hlauzt af þeirri
kröfu Lanusse, að fyrir kosningar
yrði gengið frá samkomulagi,
sem tryggði hernum einn fulltrúa
i rikisstjórn.sem mynduð yrði eft-
ir kosningar.
„Ég er ekki til viðtals við neinn
úr núverandi rikisstjórn eða
nokkurn fulltrúa hersins”, sagði
Peron, en þó þykir fullvíst, að
eitthvert samkomulag hafi náðst i
þessu efni, sem herinn uriir vib.