Vísir - 21.07.1973, Blaðsíða 6

Vísir - 21.07.1973, Blaðsíða 6
6 Vísir. Laugardagur 21. júll 1973. vísir Útgefandi:-Reykjaprent hf. Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson Ritstjóri: Jónas Kristjánsson Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson ^Ritstjórnarfulltrúi: Valdimar H. Jóhannesson Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson Auglýsingar: Hverfisgötu 32. Simar 11660 86611 Afgreiftsla: Hverfisgötu 32. Simi 86611 Ritstjórn: Siftumúla 14. Simi 86611 rr.lfnur) Askriftargjald kr. 300 á mánufti innanlands I lausasölu kr. 18.00 einfakiö. Blaöaprent hf. Gleymum ekki einu Verkefni varnarliðsins á Keflavikurflugvelli hafa breytzt smám saman þá tvo áratugi, sem það hefur verið hér óslitið. Áherzlan á beinar varnir íslands hefur minnkað, en hið almenna eftirlit með hernaðarlegum hreyfingum á Norð- ur-Atlantshafi hefur aukizt. Við höfum ekki gert okkur nægilega góða grein fyrir þörfum okkar á þessu sviði. Þess vegna er eðlilegt og timabært, að samningurinn um varn- irnar sé endurskoðaður. Hann ætti raunar að vera i stöðugri endurskoðun. Enn sem komið er hefur rikisstjórnin ekki aflað sér mikilla gagna um málið. Varnarmáladeild utanrikisráðuneytisins hefur samið skýrslu um efnahagsleg áhrif varnarliðsins. Framkvæmda- stjóri Atlantshafsbandalagsins hefur samið skýrslu um gildi varnarliðsins fyrir sameiginleg- ar varnir bandalagsins. Og Einar Ágústsson ut- anrikisráðherra hefur gefið skýrslu um ferð sina til Bandarikjanna og viðræður sinar þar um varnarliðið. Fjórða skýrslan og ef til vill sú athyglisverð- asta er fengin frá Sviþjóð. íslenzka rikisstjórnin snéri sér til sænsku stjórnarinnar, vegna þess að Sviþjóð er hlutlaust riki utan varnarbandalaga. Sænska stjórnin visaði á óháða stofnun þar i landi, sem fæst við athuganir á hermálum. Sú stofnun samdi skýrslu, þar sem fram kom sú nið- urstaða, að full þörf væri á varnarliði á íslandi. Þar með er allt upp talið. Sjálfir höfum við trassað að mennta menn i hernaðarlegum fræð- um, svo að innanlands er þekkingin á þessum sviðum ákaflega takmörkuð. Fyrsta skrefið i endurskoðun varnarsamningsins ætti raunar að felast i öflun slikrar þekkingar. Óvist er, að öryggishagsmuna íslendinga verði nægilega gætt i væntanlegri endurskoðun varnar- samningsins. Fulltrúar Bandarikjanna og At- lantshafsbandalagsins munu leggja mesta áherzlu á að sýna islenzkum ráðamönnum fram á gagnsemi varnarliðsins fyrir sameiginlegar varnir Vesturlanda og leggja minni áherzlu á gildi liðsins fyrir ísland sérstaklega, þvi að þeir telja íslendinga hafa takmarkaðan áhuga á þvi. Trúlega munu islenzkir ráðamenn leggja áherzlu á, að hvimleitt séaðhafa hér erlent varn- arlið. Þeir munu setja á flot hugmyndir um, að íslendingar taki að sér að einhverju eða verulegu leyti það almenna eftirlit, sem rekið er frá Kefla- vikurflugvelli. Viðræðurnar geta vel leitt i ljós, hvað sé raunhæft i slikum hugmyndum. Áhugi íslendinga á vörnum sjálfs landsins sins er hörmulega litill. Þess vegna er hætt við, að öryggishagsmunir landsins verði útundan i við- ræðunum. Reynt verður að bræða saman það is- lenzka sjónarmið, að varnarliðið sé hvimleitt, og það sjónarmið viðsemjendanna, að varnarliðið sé nauðsynlegt fyrir sameiginlegt öryggi Vestur- landa. Sumir islenzku ráðherranna munu reyna að spilla viðræðunum, svo að landið verði gersam- lega varnarlaust. En jafnvel þótt hinir verði ofan á og samið verði um áframhaldandi varnir i nýju formi, er trúlegt, að hinum sérstöku varnarhags- munum íslands verði ekki nægilegur gaumur gefinn. Þessa ábendingu ættu Einar Ágústsson og utanrikisráðuneytið að taka til alvarlegrar at- hugunar. —JK Michel Gauvin, ambassador (t.v.), sést hér heilsa kandadisku liftsforingjunum tveimur, sem Viet Cong liaffti i haldi i 17 daga. Þeir voru á könnunarferö, ásamt tveim vietnömskum leiðsögumönniim, þegar skæruliðar tóku þá fasta. Var reynt aft þvinga þá tii þess aft játa, aö þeir hefftu verift f njósnaferð fyrir Bandarikjamenn. Moskva og Peking hafa lykilinn „Lykillinn að friði í Víet- nam liggur í höndum AAoskvu og Peking, sem bæði hafa hug á að bæta sambúðina við Bandarík- in," sagði yfirmaður kana- dísku friðargæzlusveitanna i vikulokin síðustu, en hann var þá á förum þaðan. AAichel Gauvin, ambassador, fórtil Kanada nær hálfum mánuði á und- an 290 manna friðargæzlu- sveit Kanada, sem opinber- lega hættir gæzlustörfum í Veítnem um mánaðarmót- in. í kveðjuskyni lét am- bassadorinn nokkur orð falla um hlut kommúnísta- ríkjanna tveggja, sem þátt taka í friðargæzlunni, og hann bar Viet Cong ekki vel söguna á þessum síðasta fundi sínum með blaða- mönnum í Saigon. Gauvin sagfti, að alþjóðavopna- hléseftirlitift heffti komift að meiri notum þennan tima, sem þaft hef- ur starfaft (siöan 28. janúar), ef „vopnahléft heffti verift virt.” En hannsagði, að áhrifamáttur eftir- litsráftsins væri mjög háftur rikj- unum fjórum, sem aftilar voru aft friftarsamningunum i Paris, en þaft eru: Suftur-Vietnam, Norftur- Vietnam, útlagastjórn Þjóft- frelsishreyfingarinnar og Banda- rikin. A hinn bóginn sagftist Gauvin vera bjartsýnni núna á friðar- horfurnar i Vietnam, heldur en hann var fyrir einum mánufti eða svo. „Aft visu er sú bjartsýni byggft á nokkrum forsendum, sem ég geng út frá, en gætu reynzt vera rangar, þegar fram i sækir,” vift- urkenndi þessi 53 ára gamli dipló- mat. „Hvað sem þvi liftur, þá er ég þeirrar skoftunar að lykillinn aft friftnum i Vietnam sé i höndum Pekingstjórnarinnar og Moskvu, sem bæfti hafa fullan hug á aft bæta sambúðina vift bandarikin.” „Þeir munu láta það sjónarmift ráfta yfir áhuga þeirra á Indó- kónaskaga. Auk þess held ég ekki, að Kinverjarnir vilji að Norður-Vietnamar ráfti yfir öllum skaganum,” sagfti Gauvin. „Þeir hafa fremur áhuga á,þvi — eins og reyndar lika Rússarnir að minu mati — aft það haldist „status guo,” aðskaginn skiptist i fjögur sjálfstæð svæfti. Nefnilega mmmm Umsjón: Guðmundur Pétursson Vopnahlé hefur staöift I Vietnam um nokkra hríft/og enginn hefur töiu á; hve oft þaft hefur verift brotift af deiluaðilum. Bardagar halda áfram i Kambódiu; og á myndinni sjáum vift hermann Kambódiustjórnar meft Biíddha- hálsmen I munni sér, sem verja á hann fyrir kúlum óvinanna. Norftur- og Suftur-Vietnam, Kambódiu og Laos.” „Þetta kann ykkur að þykja draumórakennt,” sagfti ambassadorinn brosandi vift fréttamennina, „en þetta held ég samt aft sé vilji Kinverja og Rússa.” A þessum blaðamannafundi nefndi Gauvin i fyrsta sinn meft nafni tvo fulltrúa i friftargæzl- unni, Ungverjaland og Pólland, um leift og hann gagnrýndi, hvernig þeir hefðu rækt hlutverk sitt i vopnahléseftirlitinu. Mánuft- um saman hefur hugmyndafræfti- legur ágreiningur austurs og vesturs hamlaft störf nefndarinn- ar vift að fylgjast með vopnahlé- inu i Vietnam og aft rannsaka brot aðilanna beggja. Indónesia er fjórfti aðilinn i eftirlitsráðinu og hefur venjulega tekift sér stöðu með Kanada, þegar greint hefur á. „Ég trúi þvi, að Pólland og Ungverjaland vildu helzt vera hlutlausir og málefnalegir — og ég held ekki, að það hafi verið ætlun þeirra, þegar þeir komu hingað, aft vera hlutdrægir.” sagfti Gauvin. „En þeir þverneita að fordæma opinberlega stjórn Þjóðfrelsishreyfingarninnar eða Norður-Vietnama...Þeir segja vift okkur á bak vift: „En þift verðið að skilja okkur. Það er ógjörning- ur fyrir okkur.Þaft yrfti ekki skilift i austantjaldsrikjunum.” Gauvin sagðist skilja aðstöftu Ungverjanna og Pólverjanna, og hann sagftist hafa „samúft” meft yfirmönnum sendinefnda þeirra, en bætti þvi við, að „Kanada gæti ekki tekið þetta gott og gilt” — og þvi hefði Kanada ákveftift aft hætta störfum friftargæzlunni. Aftspurftur um, hvort hann teldi, að Ungverjar og Pólverjar hefðu gert skripafigúru úr eftir- litsráftinu og starfi þess, svaraði Gauvin, aft hann teldi þaft ekki, enda hefðu þeir verift sjálfum sér samkvæmir hvað viðvéki afstöðu þeirra til að rannsaka kærur um vopnahlésbrot. „Þaft var frekar hitt, sem okkur þykir fráhrindandi, og þaft er skorturinn á jafnvægi innan ráfts ins, vegna þessara tveggja kommúnistarikja og tveggja hlutlausra rikja. Þar sem tvö rikin hallast sýknt og heilagt á sveif meft öftrum aðilum, verftur hinum tveim sifellt erfiðara og erfiftara aft halda hlutl. sinu, án þess aft fá á sig svip einhvers konar verjenda Suður-Viet- nama,” sagfti Gauvin. Gauvin sagði, að Viet Cong hefftu sjaldan þessar siftustu vik- urnar óskaft eftir rannsókn á meintum vopnahlésbrotum, meft- an Saigonstjórnin leggfti jafnt og þétt fram margar slikar beiðnir daglega. Gauvin mun fara til Grikklands þar sem hann mun taka aftur við fyrra embætti sinu sem ambassa- dor Kanada i Aþenu. Hann ætlafti að fara fyrir þrem vikum eða um siðustu mánaðarmót, en frestafti brottför sinni þegar tveir kana- diskir liftsforingjar lentu i hönd- um Viet Cong og voru i haldi i 17 daga. En nú eftir að þeir hafa verift látnir lausir, er honum ekk- ert aft vanbúnafti lengur..

x

Vísir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vísir
https://timarit.is/publication/54

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.