Tíminn - 27.01.1966, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR 27. janúar 1966
TÍMINN
PÁLL HEIÐAR SKRIFAR FRA LUNDÚNUM
//
I útlöndum er ekkert skjól
//
Hér hefur legið við síðast
liðnar vikur að taka mætti
þessa þekktu ljóðlínur bókstaf
lega. Þess ber þó að gæta, að
fólk kvartar hér um helkulda
í frostlausu veðri og blöðin
ræða um harðindi í 3—4 stiga
frosti og smáslyddu.
Ég veit ekki, hvort kuldinn
hér er „kaldari" en heima, en
hitt veit ég að húskuldi er og
hefur verið á undanförnum öld
um slík landplága, að furðu—
legt má heita, að Bretar skuli
ekki hafa króknað í svokölluð-
um húsum sínum fyrir langa-
löngu. Enn merkilegra er þó,
að þeir skyldu hafa dug til að
leggja undir sig mestallan
heiminn fyrr á tíð. En fátt er
svo með öllu illt... Bretar þakka
heimsveldi sitt öðru fremur,
hinum laridlæga húskulda, er
þrengt hafi svo kosti manna,
að þeir leituðu utan til heit-
ari landa fremur en að skjálfa
heima á Bretlandseyjum.
Þessi kenning um upphaf
hinnar brezku heimsvalda-
stefnu er kannski ekki hafinn
yfir allan efa, (ég er ekki viss,
hvort vinir okkar „kommarn-
ir“ kyngja henni viðstöðu'laust)
en hitt er staðreynd, að hús-
kuldi er hér meiri en' annars
staðar í heiminum. Fýrir 10
árum síðan áttu menn á hættu
að verða að aimennu athlægi
að nefna miðstöðvarupphitun
á nafn, og í dag mun aðeins
10% húsa hér búin slíkri upp
hitun. Einangraðir útveggir
eru næsta óþekkt íyrirbæri.
tvöfaldir gluggar eru enn
kynjafréttir, sem hingað ber-
ast öðru hvoru frá keppinaut-
um í Franz og Þjóðverjalandi,
auk þess sem Skandinavar eru
grunaðir um notkun þeirra,
enda fremur vafasamt fólk.
Á nóttinni frjósa járnbrauta
lestirnar fastar og á þessari
atómöld hefur ekki enn tek-
izt að finna ráð sem duga, til
að koma þeim af stað rétt-
stundis á morgnana. Afleiðing-
in er svo, að hundruð þús-
unda, sem búa niður í Kent
og Surrey, verða of seinar til
vinnu í miðborginni. Seinkan-
ir eru einnig tíðar á kvöldin,
þá sökum rafmagnsleysis.
Hinn mesti gasskortur hefur
gengið yfir undanfarnar vikur
og hefur orðið að lóka um
300 verksmiðjum er nota gas
upp í Miðlöndum. Mega Bret-
ar þó illa við stöðvun helztu
útflutningsiðnaðarvera sinna.
Þá hefur orðið að taka upp
rafmangsskömmtun í ýmsum
landshlutum — jafnvel til
ljósa.
Forsvarsmenn rafmagns-
stöðvanna kenna um seinkun-
um á afhendingum rafala og
annarra tækja frá verksmiðj-
unum, sem væntanlega eru á
eftir áætlun vegna gasleysis.
Og forsvarsmenn gasstöðvanna
kenna um töfum á afgreiðslu
véla til framleiðslunnar, sem
smíðaðar eru í verksmiðjum,
er tafizt hafa vegna rafmagns-
leysis, — að manni skilst.
Sjálfsagt liggja góð og gild
rök að þessu ófremdarástandi,
en útlendinga furðar á slíkum
vandræðum elztu stóriðnaðar-
þjóðar heims — þjóðar er
fyrst allra innleiddi iðnbylt-
ingu og stóriðnað — en hefur
nú ekki nægilegt rafmagn til
þess að lýsa hús íbúanna og
knýja rafmagnsjárnbrautirnar,
ellegar gas til að hita hús
þeirra og reka verksmiðjurnar.
Pólitíkin:
Heath Asíufari.
Leiðtogi stjórnarandstöðunn
ar Hennar Hátignar, Edward
Heath hélt upp úr áramótun-
um í mikla reisu til Suð-aust-
ur-Asíu. Leigð var Britaníu-
flugvél fyrir hann og föruneyti
(kostnaður 30 þúsund pund)
og heimsóttir höfðingjar og
pótentátar austur þar. Komust
þeir Heath og kollegar allar
götur austur til Saigon og var
sýnt þar m.a. svokallað „fyr-
irmyndarþorp“ — byggt af
Bandaríkjamönnum fyrir víet-
namiska bændur. Lýsti Heath
hrifningu sinni, en taldi samt
að stríðið þar eystra yrði bæði
langvinnt og mannskætt — og
töldu sumir sig hafa heyrt svo
til orða tekið áður.
En sem Edward Heath flaug
á milli góðbúanna austur þar,
er fyrrum lutu hinu brezka
ljóni — n nú hafa vanizt svo
heimsóknum tignarmanna frá
U.S.A. og U.S.S.R., að heim-
sókn Leiðtoga Stjórnarand-
stöðu Hennar Hátignar og
væntanlegs forsætisráðherra
Stóra Bretlands fær einungis
áorkað undirfyrirsögnum á bak
síðum, og „high tea“ hjá ráða-
mönnum, — birtist í stjórn-
málaritunum „Spectator" og
„Encounter greinar eftir
flokksmann Heath og tals-
mann um nýlendumálefni, —
vissan Angus Maude —.
{liSvffivSí?!
Heath við píanóið á heimili sínu.
Harold Wilson
Uppreisnarmaðurinn:
Hr. Angus Maude var til
skamms tíma einn ótal þing-
manna, sem dagblöðin eyða
ekki púðri á, en þjónaði
flokknum í Westminster, og
kom fram í sjónvarpinu þriðja
hvert ár og gaf álit um eitt-
hvert smámál. En Hr. Maude
var samt ekki byrjandi í West-
minster. Fyrir' 8 árum sagði
hann af sér þingmennsku m.a.
vegna Súezmálsins. Braut hann
allar brýr að baki sér, flutt-
ist til Ástralíu, (sem fram til
þessa hefur þótt neyðarúrræði
fyrir brezkan gentleman), og
ritstýrði tímariti í Sidney.
Hr. Maude undi þó lítt vist
inni hjá andfætlingunum og
tók sig upp tveim árum síðar
og fluttist aftur til Bretlands
að dæmi merkari manna á und
an honum.
Hljótt var um Hr. Maude
næstu árin og sefnnilega hefði
hans aldrei verið getið í Lund-
únarbréfi,“ ef ekki hefði kom-
ið til visst samband viss her-
málaráðherra við vissa yngis-
mey hér í borg, er átt við
hinn sæla Profumo og gæða-
konuna Kristínu Keeler. Að
vísu var Hr. Maude eigi við
það mál riðinn persónulega,
en samkvæmt reglunni að eins
dauði sé annars brauð, losn-
aðj þingsæti Profumos (Strat-
ford-upon-Avon, öruggt íhalds
kjördaami). Um það leyti mun
Hr. Maude hafa komið ár sinni
svo vel fyrir borð hjá aðal-
skrifstofunni í James‘s Square,
að hann var umsvifalaust val-
inn frambjóðandi við auka-
kosninar í kjördæminu sumar-
ið 1963 og flaug á þing.
Hr. Maude var endurkjör-
inn við seinustu kospingar,, en
slíku happi hrósuðu þó ekki
allir fyrri samherjar hans.
Urðu því mannaskipti að Nr.
10. Gæfumunur þeirra Wil-
sons og Sir Alec hefði þó
ekki þurft að hafa áhrif á
vanþekkingu almennings á Hr.
Maude. Það var ekki fyrr en
Sir Alec lét af forystu íhalds-
flokksins og Hr. Heath tók við
taumunum, að lesa gat nafn
Hr. Angusar Maude neðarlega
á lista um breytingar, er hann
gerði á „skuggaráðuneyti"
sínu. Skyldi Hr. Maude fjalla
um nýlendumál, sem eru að
vísu minni málaflokkur en fyrr
á tíð, en engu að síður þrep
upp á við í mannvirðingarstig
anum í Westminster.
En sem Hr. Maude var þang-
að kominn eftir sína löngu
reisu og 50 ár, reit hann grein
ar tvær, þar sem hann gagn-
rýndi flokk sinn harðlega.
Birtist önnur þeirra í viku-
ritinu „Spectator." Þar lét Hr.
Maude svo ummælt, að íhalds-
flokkurinn væri orðinn að
hreinu viðundri í augum al-
mennra kjósenda og óhæfur
til raunhæfrar stjórnarand-
stöðu. Kjósendur tækju flokk-
inn ekki alvarlega lengur o.s.
frv.
Þessi orð Maude's féllu sem
regn á skrælnaða eyðimörk
stjórnmálafréttaritaranna, sem
„analyseruðu ritverkið í ræð-
unj greinum sunnudagsblað-
anna og sjónvarpið sá um,
að þeir sem ekki lesa blöðin
misstu ekki af krásunum. Varð
Hr. Maude landsfrægur maður
á svipstundu.
„Laun syndarinnar er —“
Þegar Hr. Edward Heath sté
út úr Britaníu-leiguvélinni um
hánótt á Lundúnarflugvelli fyr
ir nokkru síðan, mætti honum
skari fréttamanna, sem spurðu
hvort hann ætlaði að reka Hr.
Maude aftur á bakbekkina og
hvenær.
Hr. Heath vissi ekki lengi
vel hvaðan á sig stóð veðrið,
enda var hann í tei hjá furst-
anum í Kuweit, þegar Specta-
torgreinin kom út, og hafði
því ekki lesið hana.
í fyrradag var Hr. Maude
svo boðaður á fund leiðtogans
í pipiarsveinsíbúð hans í Al-
bany (Bak við Regent Palace
Hotel). Stóð þeirra fundur í
hálftíma og afher'i Hr. Maude
lausnarbeiðni sína sem tals-
maður Stjórnarandstöðu Henn
ar Hátignar um þær 13 nýlend-
ur, sem eftir eru í eigu Brezku
krúnunnar, og sagði blöðunum
að hann áliti sig gera Flokkn-
um og þjóðinni meira gagn
með „uppbyggjandi gagnrýni
frá bákbekkjunum en sem
nýlendutalsmaður."
Nú hafa íhaldsmenn í kjör-
dæmi Hr. Maude einnig boð-
að hann á sinn fund, að
standa reikningsskap greina
sinna, áður en þess verði
æskzt, að hann segi af sér
þingmennsku fyrir kjördæmið.
Svo virðist sem Stratford-
upon-Avon — fæðingarstaður
Williams Shakespeares og eft-
irlætisstaður svananna — sé
orðinn að álagabletti fyrir
stjórnmálamenn!
— En hvað um Enoch?
Maður er nefndur Enoch
Powell og var prófessor í sagn-
fræði í Oxford áður en hann
neri sér að stjórnmálum. Ef
til vill rámar einhvern í nafn
þetta í sambandi við afsögn
McMillans 19 og forsætisráð
herratign sir Alec Douglas
Home. Hr. Powell var heil-
brigðismálaráðherra í stjórn
McMilIans en neitaði að þjóna
Sir Alec ásamt Ian McLeod.
Þegar Edward Heath tók við
forystu var Hr. Powell gerð-
ur talsmaður hans um varnar-
mál og gefið sæti i „Shadow
Cabinet." Kom þessi upphefð
nokkuð á óvart, þar sem Hr
Powell var einn af mótfram-
bjóðendum Heaths um leiðtoga
tignina.
Það hefur ekki liðið svo
helgi undanfarna .nánuði að
Hr. Powell haldi ekki ræðu
einhvers staðar. ,.ar heldur
hann fram skoðunum m.a. um
varnarmál, er gagnstæður eru
hinni opinberu stefnu flokks-
ins. Hr. Powell telur, að Bret-
ar eigi að draga í land frá
Austurlöndum og láta íbúana
sjálfráða um eigin varnir og
stjórnarskipulag, enda verði
andspyrna þeirra gegn alheims
kommúnistanum að koma
innan frá. Óraunhæft sé því
fyrir Breta að halda úti stór-
um herjum og fjárfrekum bæki
stöðvum í þessum hluta heims,
kommúnismanum til hindrun-
ar, jafnframi að vera Bretum
um megn fjárhagslega.
Þá er Hr. Powell yfirlýstur
andstæðingur hinnar svo-
nefndu „Incomes and Prices
Policy" „Launa og verðlags-
stefnu), og notar hvert tæki-
færi til niðurrifs á þeim kenn-
ingum. Stefna beggja stóru
Framhald á bls. 12
II ums'ES&B