Vísir - 26.10.1974, Blaðsíða 6

6
Vísir. Laugardagur 26. október 1974.
VÍSIR
Ctgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi: Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiösia:' Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Sfðumúla 14. Simi 86611. 7 llnur
Askriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands.
t lausasölu 35 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Við Nýfundnalendingar?
„Ef maður missti kú sina, vænti hann þess, að
þingmaður kjördæmisins sæi um, að rikisstjórnin
útvegaði honum aðra. Ef þorpsbryggjan niddist
niður, var þess vænzt af þingmanninum, að rikis-
stjórnin útvegaði fé til að borga þorpsbúum fyrir
viðgerðina. Efnið til viðgerðarinnar var við
höndina, bryggjuskorturinn mjög tilfinnanlegur
og viðgerðin aðeins fárra klukkustunda verk fyrir
nokkra áhugasama menn. Samt héldu menn að
sér höndum og vildu heldur sjá bryggjuna hrynja
i hafið en gera við hana án opinberrar þókn-
unar.”
Þessi kafli er úr opinberri skýrslu frá árinu
1933 um ástandið á Nýfundnalandi árið áður,
þegar stjórnin á eynni gafst upp á þvi að halda
uppi sjálfstæðu samveldisriki og bað um, að
landið yrði gert að brezkri nýlendu. Við þeirri ósk
var orðið og skömmu siðar var eyjan innlimuð i
Kanada.
Nýfundnalandi svipar um margt til Islands.
Það er stór eyja i Norður-Atlantshafi, byggð af-
komendum brezkra landnema, nokkrum hundr-
uðum þúsunda manna, sem lifa aðallega á fisk-
veiðum og fiskvinnslu. Landið er fremur
hrjóstrugt, en ekki eins hrjóstrugt og ísland.
En Nýfundnalendingar beygðu sig fyrir erfið-
leikunum og gáfust upp á þvi að vera sjálfstæð
þjóð. Sömu áratugi voru Islendingar að sigrast á
erfiðleikum sinum og vinna að stofnun sjálfstæðs
rikis i landi sinu. Enda treystu feður okkar og
afar meira á sjálfa sig en rikið. Þeir biðu ekki
með hendur i skauti eftir þvi, að rikið sæi þeim
fyrir framfærslu.
Á Nýfundnalandi hafði skapazt sú venja, að
rikið átti alls staðar að hlaupa til hjálpar, ef ein-
hverjir erfiðleikar steðjuðu að. Smám saman
vöndust menn af framtaki og fóru að heimta allt
af rikinu. Ef aflahlutur var of litill, átti rikið að
borga mismuninn. Ef einhvern vantaði fiskibát,
átti rikið þvi sem næst að gefa honum bátinn.
Enginn vildi neitt á sig leggja. Þetta endaði með
þvi, að rikið varð gjaldþrota og leitaði á náðir
Breta.
En eru Islendingar nútimans jafnsjálfstæðir og
feður þeirra og afar? Hefur ekki velferðarþjóð-
félagið smám saman verið að breyta okkur i
Nýfundnalendinga? Margir eru orðnir svo vanir
velsældinni, að þeir geta ekki hugsað sér neitt lát
á henni. Þeir telja sig ekki þurfa að axla neinar
byrðar, þótt atvinnuvegirnir, rikið, sveitarfélögin
og opinberir sjóðir hafi i sumar og haust rambað
á barmi gjaldþrots.
Með mörgum samtvinnuðum aðgerðum hefur
rikisstjórninni tekizt að hindra hrunið án þess að
skerða lifskjör þjóðarinnar neitt að ráði. En
leiðtogar verkalýðsfélaga hafa samt sagt
samningum lausum og hyggjast sumir hverjir
reyna að afla þeirra peninga sem hvergi eru til,
með þvi að stofna til verkfalla.
Ef sú afstaða hefur hljómgrunn, má þjóðin
vissulega fara að vara sig á fordæmi Nýfundna-
lendinga. Efnahagslegt sjálfstæði vinnst ekki i
eitt skipti fyrir öll. Þvi verður stöðugt að halda
við, ef það á ekki að glatast. Það dugir ekki til
lengdar að ætlast til að fá hagþróunina fyrir-
hafnarlitið upp i hendurnar. Ef bryggjan brestur,
verða menn sjálfir að taka til höndum.
-JK
MORÐ- ,
SVEITIN I
BRAZILÍU
Myllur guðs mala
seint en mala þó. -r Það
fyrra á lika við um rétt-
visina i Braziliu, en
Braziliumönnum sjálf-
um hefur þótt vafasamt,
hvort það siðara ætti
jafnvel við, þegar ann-
ars vegar er hin ill-
ræmda „Morðsveit”.
Hefur enda armur lag-
anna verið óvenjustutt-
ur, þegar hann hefur
teygt sig i raðir hennar.
Loks núna sýnist þó ætla að
teygjast ögn úr honum til þessar-
ar áttar. Nýlegar handtökur hafa
höggvið nokkurt skarð i þennan
óhugnanlega flokk, sem sagður er
skipaður lögreglumönnum. Eiga
þeir að hafa stundað flokksstarf-
ið, þegar þeir ganga ekki vaktir
við sín daglegu löggæzlustörf. —
Flokksstarfið hefur verið fólgið i
þvi að myrða á þriðja þúsund
smáglæpamenn á siðustu átta ár-
um.
Handtökur þessar hafa leitt i
ljós, að minnsta kosti i nokkrum
tilvikum, að lögreglumenn i
„Morðsveitinni” eru kirfilega
fíæktir i net afbrotaheimsins og
fórnarlömb þeirra hafa öllu frek-
ar látið lifið vegna átaka milli
striðandi afla i undirheimum en
vegna hugsjónar þessara
„krossfara”, eins og „Morð-
sveitar”menn hafa reynt að dylja
sig á bak við.
Nýjasta framvinda þessa máls
varð á miðvikudagskvöld núna i
vikunni, þegar dómari einn i Sao
Paulo fyrirskipaði handtöku eins
af æðstu mönnum i öryggislög-
reglu Braziliu. Afleiðingar þeirr-
ar handtöku verða naumast lang-
varandi, eftir þvi sem lögfróðir
menn i Braziliu telja. Sergio
Apanhos Fleury lögreglustjóri
verður að öllum likindum strax
látinn laus og látinn gegna emb-
ætti sinu óáreittur, meðan málið
er i athugun.
Sami dómari lét einnig hand-
taka háttsettan mann i lögreglu-
liði Sao Paulo og tólf lögreglufor-
ingja. — Til þess að gæta fyllsta
öryggis var herlögreglan látin
standa vörð um réttarsalinn,
meðan dómarinn gaf út hand-
tökuskipanirnar.
Braziliumenn taka þessum að-
gerðum yfirvalda gegn „Morð-
sveitinni” með ró og segjast
geyma fögnuðinn, þar til þeir fái
að sjá, hvaða árangur næst. Þeir
hafa nefnilega fyrr séð skorna
upp herör gegn „Morðsveitinni”.
Það hefur allt endað með þvi að
dyr að fangaklefum hafa opnazt
með dularfullum hætti fyrir
dæmdum félögum úr „Morðsveit-
inni”, málin hafa verið tekin af
áköfustu fulltrúum saksóknara
rikisins og aðalvitni saksóknar-
ans hafa beðið óvænt minnistap
eða jafnvel horfið sporlaust.
Komið hefur lika fyrir, að einn ög
einn sakborningur, sem sýndist
margsannur að sök, var sýknaður
mjög óvænt.
Eitt af nýrri dæmunum um að-
gerðir þess opinbera var hand-
taka fyrrverandi rannsóknar-
manns lögregluliðsins i Sao
Paulo. Sá heitir Ademar Augusto
de Oliveira, en gælunefndur
„Fininho”, sem þýðir magri.
Fininho hefur setið á sakabekk i
fjórtán réttarhöldum útaf tuttugu
morðum. — Hann hefur setið i
gæziuvarðhaldi fyrr. En árið 1971
gekk hann óhindraður út úr aðai-
stöðvum lögreglunnar, þar sem
hann hafði verið hafður f haldi.
Eftir það virtist hann um tima
iimiiimi
UMSJÓN: G. P.
vera algerlega ósýnilegur lög-
regluspæjurunum, sem „voru á
hælum honum”, meðan allir i Sao
Pauio vissu hvar hann var að
finna allan timann. Var hægt að
ganga að honum visum i ein-
hverjum næturklúbbnum, þar
sem hann var fastagestur —
nema hann væri þá einhvers stað-
ar vant við látinn i viðtali við ein-
hvern blaðamanninn. En Fininho
var ólatur við að veita blaða-
mönnum viðtöl. Lék hann þannig
lausum hala allan timann sem
hann átti að heita eftirlýstur af
lögreglu Sao Paulo.
Samkvæmt upplýsingum, sem
dómsmálaráðuneytið telur sig
sitja með, þá mun tylft lögreglu-
manna hafa átt fundi með
Fininho þessi þrjú ár, sem hann
var „ófinnanlegur”. Ekki svo að
skilja, að Fininho hefði varið
þessum tima i tómt málæði. Siður
en svo. A meðan skipulagði hann
eiturlyf jasmygl, „trygginga-
starfsemi” sem falin var i þvi, að
hann seldi hinum og þessum aðil-
um tryggingu, en viðkomandi
urðu undantekningarlaust fyrir
einhverju alvarlegu óhappi, ef
þeir keyptu ekki. Bilasmygl yfir
landamærin til Paraguay var lika
meðal þess, sem Fininho tók sér
fyrir hendur, svo að eitthvað sé
tint til um athafnasemi hans.
Eitt af helztu blöðum Sao Paulo
hélt þvi fram, að Fininho hefði
vitað of mikið til þess að hægt
hefði verið að hreyfa við honum.
Það var óttazt, að hann mundi
koma upp um fleiri lögreglu-
menn, ef hróflað yrði við honum.
Þvi gekk hann svo lengi laus.
„Margir lögreglumenn lögðu
sig fram við að tryggja frelsi hans
og hindra, að hann yrði handtek-
inn af herlögreglunni, sem var
staðráðin i þvi að koma honum
aftur i fangelsið,” skrifar sama
blað.
En nýlega eignaðist Sao Paulo
nýjan lögreglustjóra, Antonio
Eramo Dias höfuðsmann, sem
einsetti sér að handtaka Fininho
og bæta ráð lögregluliðs borgar-
innar, sem hafði orðið ofboðslegt
óorð á sér. Fyrirmælin voru veitt.
Taka skyldi Fininho. Senn heyrð-
ist hvisl um, hvar mætti finna
hann. Fininho var handtekinn i
banka einum i Sao Paulo.
„Þessi handtaka sannar, að það
eru til góðir lögreglumenn,”
sagði Dias höfuðsmaður hróðugur
við blaðamenn. — Og i þetta sinn
hefur Fininho haldist inni á bak
við lás og slá.
1 annan stað varð „Morðsveit-
in” fyrir áfalli, þegar æðstráð-
andi hennar i Bahia, Manoel
Quadros Chavez, fyrrum lög-
reglufulltrúi, var handtekinn. Þó
slapp hann með aðeins tveggja
ára og sjö mánaða fangelsisdóm
fyrir að hafa gefið fyrirmæli um
að grafa lik eins af fórnarlömbum
„Morðs veitarinnar ” undir
pálmatré. — Þessi dómur féll
skömmu eftir að hann hafði verið
sýknaður af tveim morðákærum
öðrum.
Quadros, fölleitur maður, 53
ára að aldri, þrekinn og með
nautssvira, á yfir höfði sér tiu
ákærur aðrar. Meðal þeirra er
ein, sem hljóðar upp á „aftökur á
hippum”. En ástæðan fyrir þeim
átti að vera sú, „að þeir spilltu
stúlkunum okkar með kynsvalli
og eiturlyfjum”.
En sú púritanska mynd, sem
dregin hafði verið upp af lög-
reglufulltrúanum, tók að skekkj-
ast ögn, þegar uppvíst varð um
morðið á einum af uppljóstrunum
lögreglunnar. Sá hafði veitt ann-
arri lögregludeild upplýsingar
um ólöglegt fjárhættuspil — en
það var einmitt aðaltekjulind
Quadros og félaga i lögregl-
unni, eftir þvi sem Antonio Carlos
Leao Martins saksóknari heldur
fram.
„Quadros veitti forstöðu glæpa-
hring, nokkurs konar Morð hf„”
segir saksóknarinn.
Lægra settir félagar i sam-
tökunum tóku uppljóstrarann af
lifi. Einn þeirra hefur verið
dæmdur i nitján ára fangelsi fyrir
sinn þátt i þvi. — En svo slælega
husluðu þeir likið, að fætur þess
stóðu upp úr, og löðuðu þeir að sér
hræfuglana.
Quadros skipaði þeim þá að
greftra það á nýjan leik og núna
undir kókospálmatré. — En að
þessu sinni voru vitnin orðin of
mörg I þessu máli, og sagan tók
að kvisast út.
Það varð Quadros lögreglufull-
trúa að falli.
Glæpamenn vaöa uppi I borgum BraziIIu og erfitt aö greina á milli
þeirra og lögreglunnar.