Vísir - 18.01.1975, Síða 5

Visir. Laugardagur 18. janúar 1975.
5
o
Þitt ríki komi
Hugleiðing í árs-
byrjun eftir sr. Úlfar
Guðmundsson
Jólin eru liðin, áramótin að
baki. Það hátiðahald hefur farið
fram að hefðbundnum hætti.
Enda þótt eyðsla og iburður i
sambandi við hátiðir sé mikill,
þá vitum við það mæta vel, að
það var ekkert glingur eða
skraut i kringum Jesúm, hvorki
við fæðingu hans né sfðar. Að
visu er okkur sagt frá vitringun-
um, sem komu með gjafir, en
húsakynnin voru ekki annað en
fátæklegt gripahús. Og i guð-
spjalli fyrsta sunnudags i nýári
er okkur sagt frá þvi, að Jósef
og Maria urðu að taka drenginn
sinn og hef ja með hann flótta til
Egyptalands, þvi hermenn
Heródesar ætluðu að taka hann
af lffi. Þannig tók heimurinn á
móti Drottni sinum. Þannig var
upphafið og þannig varð áfram-
haldið. Mannssonurinn átti
hvergi höfði sinu að halla. Hann
var að lokum negldur á kross.
Svo fór fyrir honum, sem elsk-
aði alla menn allt til enda.
Mennirnir töldu sig ekki hafa
þörf fyrir hann. Þeir voru sjálf-
um sér nógir að sinu eigin mati.
Nákvæmlega sama sagan
endurtekur sig enn i dag. Menn
visa honum úr hjarta sinu, eru
hræddir við að hleypa honum
þangað inn. Menn þora ekki að
leyfa honum að taka völdin i
sjálfum sér og vilja þvi ekki
hafa við hann of náin samskipti.
Jesús Kristur og brúður hans,
kirkjan, mæta afskiptaleysi og
háði, þótt vissulega séu þeir lika
margir, sem hafa látið heillast
af honum og vilja leggja honum
og málstað hans liðveizlu.
Það sé bæn okkar við upphaf
árs, að þjóðin pakki frelsaran-
um ekki niður með jólaskraut-
inu og setji hann i afkima. Held-
ur bjóði hann velkominn að
hjarta sinu til samfylgdar fram
eftir nýju ári. Það mun vissu-
lega ekki af veita. Válegar frétt-
ir berast til eyrna nærri dag-
lega. Ætti hugarfar Drottins
meiri itök, færi margt á annan
veg. Gæti þjóðin öðlast frið
Drottins vors Jesú Krists i sinni
þjóðarsál, yrði það henni til
ómetanlegrar blessunar jafnt
andlega sem efnislega. Þjóðhá-
tiðarár er liðið. Hræddur er ég
um, að það hafi ekki eflt þjóðar-
einingu, Svo sem vonir góðra
manna stóðu til. Segja má með
sanni, að aðstæður séu aðrar nú
að fengnu sjálfstæði og þvi sé
hæpinn samanburður við aðrar
þjóðhátiðir.Sjálfstæði er þó það
fjöregg, sem öllu varðar að við
brjótum ekki i gáleysi, vegna
okkar eigin frekju og skamm-
sýni. island er eina landið i ver-
öldinni, sem átt hefur Drottinn
Krist meðal sinna þegna frá
upphafi byggðar I landinu. Hann
hefur verið hinn trúi förunautur
þjóðarinnar i gegn um súrt og
sætt. Ég vil vitna til einnar setn-
ingar, sem eftir honum er höfð:
„Sérhvert það riki, sem er
sjálfu sér sundurþykkt, leggst i
auðn”. Megi þessi fullyrðing
verða okkur umhugsunarefni og
hvatning á nýbyrjuðu ári. Megi
hún siast inn i vitund þeirra,
sem halda um fjármálastjórn
landsins og bera ábyrgð á mis-
rétti fjármálaóreiðu. Megi her-
námsandstæðingar og natósinn-
ar sannfærast um, að gáleysi i
þessum efnum leiðir til glötun-
ar. Megi verkamenn og vinnu-
veitendur hafa þessa staðreynd
ljósa i sinu hugskoti nú á næstu
mánuðum og megi útgerðar-
menn og sjómenn landsins bera
gæfu til þess að vinna að sam-
eiginlegum hagsmunum i anda
jólabarnsins, meistarans frá
Nasaret, nú þegar við þurfum
að skipuleggja veiðar okkar við
strendur landsins af viti og heil-
indum, setja reglur um veiðar-
færi og veiðisvæði. Það er opin-
bert leyndarmál, að hver otar
sinum tota eftir þvi sem best
hann getur og það jafnvel i
trássi við lög og reglur. Við svo
búið má ekki standa. Þess verð-
ur að krefjast af okkur, að við
risum undir þvi aukna valdi,
sem Guð hefur gefið okkur yfir
auölindum sjávarins. Það er
tvimælalaus siðferðileg skylda
okkar sem lærisveina Drottins,
að hver og einn liti á hag náunga
sins, engu siður en sinn eigin.
Enginn geri meiri kröfur til
annarra en hann gerir til sjálfs
sin.
Ég hef hér drepið á nokkur
auðsæ, almenn atriði, þar sem
vilji Guðs þyrfti að fá að setja
mark sitt á aðgerðir og við-
brögð. Auðvitað þyrfti vilji hans
að gegnsýra allt þjóðfélagið
sem og hið persónulega lif hvers
og eins. Við lifum i svokölluðu
veðferðarþjóðfélagi. Einn sá
„munaður”, sem við veitum
okkur, er sinnuleysi um Guð,
kirkju Drottins og helgan arf.
Slikur munaður getur fyrr en
nokkurn grunar snúist upp i
andvaraleysi. Megi það verða
gæfa þjóðarinnar, að hún glati
ekki Drottni sinum og þar með
sjálfri sér.
„Drottinn metti oss að morgni
með miskunn sinni, að vér meg-
um fagna og gleðjast alla daga
vora. Lát dáðir þinar birtast
þjónum þinum og dýrð þina
börnum þeirra. Hylli Drottins
Guðs vors sé yfir oss, styrk þú
verk handa vorra”.
ólafsf jarðarkirkja
Sr. Úlfar Guðmundsson
Milli Múlans og
Hvanndalabjarga gengur
Ólafsfjörður inn i landið við
utanverðan Eyjafjörð. Við
botn hans stendur kaupstaður-
inn með sina 1100 ibúa. Inn af
honum gengur dalurinn, sveit-
in — óiafsfjörður, upp af hon-
um Lágheiði, fjallvegurinn til
Skagafjarðar. Hún lokast
snemma hausts af fannalög-
um, og þegar snjór teppir veg-
inn i Múlanum, er ekki um
aðrar samgöngur að ræða
milli Ólafsfjarðar og um-
heimsins en flóabátinn Drang.
Það var vegna þessara
strjálu ferða, að Kirkjusiðu
VIsis barst ekki nyárshug-
vekja sr. Úlfars i Ólafsfirði i
tæka tíð til að komast i fyrstu
Kirkjusiðu Visis á þessu ári.
Sr. Úlfar Guðmundsson er
fæddur i Reykjavik árið 1940.
Hann er sonur þeirra hjón-
anna Stefaniu Runólfsdóttur
og Guðmundar Grimssonar,
húsgagnasm.m. Sr. úlfar var
búsettur hér i borg þar til hann
vigðist til Ólafsfjarðar i mars
1972. Hann vann m.a. um tima
sem lögregluþjónn hér. Hann
tók virkan þátt i félagslifi á
sinum skólaárum. Gegndi
trúnaðarstöðum fyrir
stúdenta, sat i stúdentaráði og
var fulltrúi þeirra i Háskóla-
ráði og i stjórn Lánasjóðs isl.
námsmanna. Kvæntur Freyju
Jóhannsdóttur, kennara, og
eiga þau tvö börn.
nenta gömlum mönnum til
fæðu. Ungan prest skipaði hann
þar til ráðsmanns, er verit hafði
áðr lærisveinn hans at Munka-
Þverá, þá er hann var þar.
Sagðist hann þat hyggja, at
hann mundi verða roskinn maðr
til fjárhaga, en þat var Björn
prestr önundarson. Var hann
þar ráðsmaðr, meðan Lauren-
tius byskup lifði, ok kómust þar
undir nægtir alls kvikfjár ok
kostar, svo at þar skorti ekki, þá
Laurentius byskup sálaðist.
Vóru þar þá margir prestar. Sá
sami Björn prestr var lengi
ráðsmaðr á Möðruvöllum i
Hörgárdal ok var roskinn maðr
til ráða, ok fylldist þau orð, sem
Laurentius byskup spáði hon-
um.
hvorttveggja hagsællega. Ein-
um eftirmanni sr. Stefáns, sr.
Magnúsi Skaftasyni, búnaðist
ekki eins vel á Kviabekk. Þá var
hart i ári. Hann létsvo um mælt,
að réttast væri að hafa Ólafs-
fjörð fyrir afrétt og hagbeit
fyrir búpening blómlegri og
byggilegri sveita.
Sá, sem þetta ritar, kynntist
eitt sinn prestsöldungi frá
Ólafsfirði. Það var sr. Helgi
Árnason, sem kom i Ólafsfjörð
vestan úr ólafsvik árið 1908 og
var þar prestur i 16 ár. Hann
fékk þau eftirmæli, að hann
hefði látið sér annt um framfar-
ir og velmegun safnaðar sins,
stofnaði m.a. sparisjóð, sem
hann stjórnaði af forsjá og
fyrirhyggju. Seinasta áratug
ævi sinnar dvaldi hann i
Reykjavik. Þá var hann einn
vetrartima settur prestur á Út-
skálum. Hann stundaði lika
kennslu, m.a. latfnu, sem hann
hafði mikið yndi af.
Prestaspítali á Kvíabekk
Einkanliga er þat merkjanda
ok frá þvf segjanda, at herra
Laurentius talaði þat jafnan á
prestastefnu, at þat væri ósæt-
ligt, at prestar þeir, sem ófærir
kynni verða, sakir elli eða ann-
arra sótta, væri reknir út á hús-
gang eða iitil hjálp þeim veitt af
kirkjunni ok hennar gózi. Þar
fyrir setti hann ok skipaði
prestaspital at Kviabekk i
Óláfsfirði ok keypti landit hálft
at Arnoddi presti, ok hálft átti
kirkjan. Lagði hann þar til i
jörðum ök kvikfjám ok bús bú-
hlutum yfrit góz. Skipaði hann
ok, að hverr prestr f byskups-
dæminu skyldi til leggja um
næstu þrjú ár hálfa mörk hverr.
Varð þetta stórgóz. Lambseldi
bað hann ok um allan Óláfsf jörð
ok viða um Fljót, svo at brott
var alit til fimmtigi, ok játuðu
ævinliga byskupinum upp i
jarðir sinar. Svo ok eigi siðr
skipaði herra Laurentius van-
hagafé þvi, sem féll I stærrum
málum, til prestaspitalans, sem
var af Benedikt Kolbeinssyni ok
Þorsteini, bróður hans, ok öðr-
um rikismönnum sem brotligir
urðu i þungum skriftum. Vildi
hann þvi skipa prestaspital at
Kviabekk i Óláfsfirði, at honum
þótti þar gott til blautfisks ok
búðarverðar, ok þótti þar vel
Fró Ólafsfjarðarprestum
Svo sem að likum
lætur hefur ólafsfjörð-
ur alltaf verið sjálf-
stætt prestakall. Það
var neyðarbrauð fyrir
nágrannapresta að
þjóna þar áður fyrr,
þótt stundum yrði svo
að vera. Það gerði t.d.
sr. Bjarni Þorsteinsson
i 3 ár, strax i upphafi
prestsskapar sins á
Siglufirði — 1888— 91.
Var það mikil þrekraun
þar sem yfir tvo háa og
snjóþunga fjallvegi var
að sækja.
Prestssetur og kirkjustaður
Ólafsfirðinga var á Kvfabekk og
enn er þar kirkja svo sem sjá
má á myndum hér á siðunni. 1
prestatali sr. Sveins eru nefndir
einir 30 prestar, sem fengið hafa
veitingu fyrir þessu norðlæga
kalli og a.m.k. þrir hafa fengið
það siðan.
Kviabekkur er kunnur i is-
lenzkri kirkjusögu fyrir það að
þar stóð eitt sinn prestaspitali,
svo sem segir i sögu Lárentius-
ar Hólabiskups. — En af prest-
um á Kviabekk fara ekki marg-
ar sögur og aldrei hefur þar set-
ið prófastur Eyfirðinga. — Eftir
miðjasiðustu öld (1860—74) var
á Kviabekk sr. Stefán Arnason
prests á Tjörn i Svarfaðardal,
afi Daviðs skálds i Fagraskógi.
Séra Stefán var búforkur mikill.
Er sagt, að hann hafi haft 6
vinnumenn, enda stundaði hann
sjósókn jafnframt búskapnum
á prestssetrinu, og farnaðist
Kviabekkjarkirkja, eins og hún er nú.
Kviabekkjarkirkja, byggð 1892