Vísir - 23.01.1975, Blaðsíða 6

6
Vísir. Fimmtudagur 23. janúar 1975.
vísir
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjóri
Fréttastjóri
Ritstjórnarfulltrúi
Augl/singastjóri
Auglýsingar
Afgreiðsla
Ritstjórn
Askriftargjaid 600
t lausasölu 35 kr.
: Reykjaprent hf.
: Sveinn R. Eyjólfsson
: Jónas Kristjánsson
: Jón Birgir Pétursson
: Haukur Helgason
: Skúli G. Jóhannesson
: Hvcrfisgötu 44. Simar 11660 86611
: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Síðumúla 14. Simi 86611. 7 linur
kr. á mánuði innanlands.
eintakið. Blaðaprent hf.
Staðgreiðsla skatta
Fjármálaráðherra hefur falið rikisskattstjóra
að semja greinargerð um möguleika á að taka
upp staðgreiðslukerfi skatta. Greinargerðin er
væntanleg innan skamms, og á henni mun rikis-
stjórnin að verulegu leyti byggja ákvörðun um
málið. Rikisskattstjóri hefur margsinnis lýst yfir
fylgi við staðgreiðslukerfi opinberra gjalda.
Vonandi tekur núverandi rikisstjórn rögg á sig
og hrindir i framkvæmd þessu þarfa máli, sem
árum saman hefur dagað uppi. Ekki hefur skort
yfirlýsingar forystumanna úr öllum stjórnmála-
flokkunum um stuðning við þessa kerfisbreyt-
ingu, en hver rikisstjórnin á fætur annarri hefur
hikað, þegar á hólminn var komið.
Orsök tregðunnar mun fyrst og fremst hafa
verið að Danir lentu i örðugleikum, þegar þeir
breyttu sinni skattheimtu og tóku upp stað-
greiðslukerfi. Þau vandræði voru á sinum tima
túlkuð i dönsku dagblaði, sem sýndi þau ógrynni
eyðublaða, sem framteljendur urðu að fylla út
vegna útreikninga á skattinum. Til skamms tima
var hér á landi urmull skatta, sem greiða skyldi
til hins opinbera, rikis og sveitarfélaga, og giltu
margs kyns mismunandi reglur um þessa skatta.
Sumir voru nefskattar en aðrir stighækkandi
tekjuskattar og eignaskattar ýmsir til rikis eða
sveitarfélags. Við þær aðstæður var það rétt, sem
þáverandi fjármálaráðherra, Magnús Jónsson,
sagði, að illa mundi ganga að koma á fót einföldu
staðgreiðslukerfi. Staðgreiðslukerfi, þar sem
skattar eru greiddir jafnóðum af tekjum, byggist
á þvi, að skattakerfið sé sem einfaldast i vöfum,
Þægilegast væri, að sem flestir greiddu ákveðinn
og sama hundraðshluta af tekjum sinum. Þótt
okkar kerfi sé enn talsvert flókið, og það óþarf-
lega, hafa orðið breytingar siðustu ár, sem gera
auðveldara að taka upp staðgreiðslukerfi skatta.
Til dæmis hafa almannatryggingagjaldið og
sjúkrasamlagsgjaldið verið lögð niður sem slik,
það er að segja felld inn i aðra skatta. Ennfremur
er útsvar til sveitarfélags nú orðið ákveðinn
hundraðshluti af brúttótekjum manna. Þá hefur
stighækkun tekjuskatts til rikisins verið einföld-
uð. Allt þetta gerir það miklu liklegra en var fyrir
nokkrum árum, að staðgreiðslukerfi geti komizt
á raunalitið miðað við kosti þess.
Ennfremur ætti að halda áfram þeirri stefnu,
smám saman, að auka hlut söluskatts og taka
upp virðisaukaskatt og minnka að sjálfsögðu
beinu skattana að sama skapi. Þegar tekjuskatt-
ur til rikisins yrði tiltölulega lægri en nú er eða
hyrfi alveg, sem vel kæmi til álita, væri unnt að
hugsa sér að hafa útsvarið áfram ákveðna
prósentu af brúttótekjum. Hvað sem um þetta
yrði, er tilefnislaust fyrir okkur að viðhalda nú-
verandi skattheimtukerfi, sem er i rauninni
furðuverk.
í þeim rikjum, sem bezta reynslu hafa af stað-
greiðslukerfi, Bandarikjunum og Sviþjóð, þætti
sá maður vist ekki með öllum mjalla, sem legði
til að tekið yrði upp ámóta kerfi og við höfum.
Við höfum auk augljósra kosta þess fyrir hvern
mann, sérstaka þörf fyrir staðgreiðslukerfi
vegna þess hve tekjur margra, til dæmis sjó-
manna, sveiflast frá ári til árs. Þá má nefna
vandamál gamals fólks, sem verður að minnka
við sig vinnu en ber óbærilegar klyfjar skatta
vegna tekna, sem aflað var, meðan starfsgetan
var meiri.
— HH
Senn eiga friðar-
samningarnir, sem
undirritaðir voru i
Paris að tilstuðlan
þeirra Henry Kissinger
og Le Duc Tho (og
færðu þeim friðarverð-
laun Nóbels) tveggja
ára afmæli. En að
tveim árum liðnum
rennur blóðið i Suð-
ur-Vietnam i jafn strið-
um straumi og að
gerði, þegar Vietnam-
striðið stóð sem hæst.
Ef miðað er við tölur fallinna
og særðra, þá hafa bardagarnir
undanfarnar vikur verið jafn
harðir og þegar sókn komrhún-
BlóOið rennur enn I jafnstrlðum straumum I Suöur-VIetnam, eins
og þegar striðið stóð sem hæst 1972.
Tveggja ára afmœli
„friðar" í Víetnam
ista var sem áköfust vorið og
sumarið 1972. — Mannfallið
hefur verið á annað þúsund úr
liði beggja þá daga, sem mest
hefur verið að gert.
Eini munurinn er bara sá, að
nú geta Bandarikjamenn andað
léttara, þvi að þeir eiga enga,
sem standa þarna i eldllnunni.
— A árunum 1961 til 1973 féllu
hins vegar um 56 þúsund banda-
riskir hermenn á þessari viga-
slóð.
Ollum áhyggjum af Indókina-
styrjöldinni hafa Bandarikja-
menn þó ekki getað varpað frá
sér. Sá möguleiki hefur orðið
á nýjan leik — að visu fjarlægur
ennþá — að þeir kunni að sjá sig
neydda til þess að senda herlið
þangað suður eftir aftur til bar-
daganna i Suður-VIetnam.
James Schlesinger, varnar-
málaráðherra, haföi orð á þvi
núna I byrjun ársins, að Ford
forseti hefði á valdi slnu að biðja
þingið að samþykkja aftur þátt-
töku Bandarikjanna I bardögun-
um — og að hann kynni að gera
það einmitt, ef Norður-VIet-
namar hæfu aftur sókn I svipuð-
um mæli og árið 1972.
Það er þó ekki- liklegt, að
þingið mundi verða við þeirri
ósk forsetans, ef hann bæri hana
fram. Jafnvel ekki einu sinni
þótt Norður-Vietnamar réðust
suður á bóginn. Ekki eins og
vindurinn blæs núna á Banda-
rikjaþingi.
Og enn sem komið er, telja
Bandarikjamenn, að sókn
kommúnista i Suður-Vietnam,
sem náði hámarki með töku
borgarinnar Phuoc Binh á
dögunum, sé ekkert i likingu við
sumarið 1972.
Nú þótt svo færi, að Banda-
rikjamenn teldu ástæðu til þess
að taka beint þátt i bardögunum
eða reyna að hefta sókn
kommúnista, sýnist ekki vera
margt, sem þeir gætu áorkaö. —
Að minnsta kosti báru afskipti
þeirra frá 1961 til 1973 ekki þvi
vitni. Virðist komið að þvi, sem
Nixon sór, að skyldi aldrei
verða — ,,að Bandarikin yrðu
aumingja hjálparvana risinn”.
Það, sem helzt kæmi til
greina, eins og svo opinberaðist
i fréttum i gær, var að Ford for-
seti færi þess á leit við þingið, að
efnahags- og hernaðaraðstoð
við Saigonstjórnina og Kambo-
diu, yrði aukin umfram þaö,
sem gert var ráð fyrir á siðustu
fjárlögum. Hlutur Suöur-VIet-
nam i þvi var þó 700 milljónir
dollara.
Ford hefur þegar kunngert,
að hann teldi að reyna ætti
þessa leið. Fái stjórn hans þvi
ekki fram komið, þá á hún
naumast annan möguleika en
reyna i gegnum stjórnmála-
tengsl sin við þau ríki, sem helzt
hafa einhver áhrif á Hanoi-
stjórnina, að koma einhverju til
leiðar. Eða þá með ámóta
diplómatiskum aðferðum eins
og yfirlýsingunni á dögunum,
þar sem Hanoistjórn var harð-
lega átalin fyrir grófleg brot á
friðarsamningunum.
„Alþýðulýðveldi Vietnam
(N-Vietnam) verður að taka af-
leiðingum gerða sinna”, var að-
vörunartónninn i þessari yfir-
lýsingu, en hann hljómar ógnar
máttleysislega, þar sem ekki
var borið við að gera grein fyrir,
hvaða afleiðingar það gætu
verið og jafnframt vitaö, að
Bandarikin geta naumast tekið
að sér hlutverk einhverrar
refsinornar i málinu. — Aðrir
koma þá enn siður til greina.
Asökun stjórnarinnar i Was-
hington á hendur N-VIetnam
var I átta liðum, öll varðandi
brotá friðarsamningunum 1973:
Að Norður-Vietnam hafi sent
160 þúsund manna lið inn I Suð-
ur-Vietnam og hafi þar nú 220
þúsund manns undir vopnum
miðað viö 160 þúsund við undir-
ritun samninganna. (100 þúsund
N-Vietnamar hafa ýmist fallið
eða verið kallaðir heim).
Að styrkur brynvagnadeilda
N-Vietnama I suðri hafi þrefald-
azt með hergagnaflutningum
eftir samningana,. stórskotalið
verið eflt og loftvarnakerfi.
Að vegir hafi verið bættir og
aðflutningar hersins auðveldað-
ir, enda aukið mjög við birgðir
hans siðan 1973.
Að Hanoistjórnin hafi bver-
skallazt við að greina sinn hlut i
kostnaðinum af alþjóðlegu eftir-
litsnefndinni, sem að tilhlutan
Sameinuðu þjóðanna var sett til
að líta eftir með þvi, að vopna-
hléð væri virt. — Það eftirlit er
reyndar dauður bókstafur og til
einskis gagns, eins og spáð hafði
verið.
Að Hanoistjórnin hafi svikizt
um að gera grein fyrir afdrifum
hermanna, sem saknað er úr
striðinu og aldrei hafa komið
fram, og neitað að veita aðstoð
við að grafast fyrir um örlög
þeirra.
Að hún hafi rofið samninga-
viðræðurnar I Paris, sem haldið
var áfram fyrst eftir vopnahléð.
Að kommúnistar hafi ráðizt á
og hernumið ellefu þorp og bæi,
sem enginn vafi lék á, að höfðu
verið á umráöasvæði Saigon-
stjórnarinnar, þegar vopnahlés-
samningarnir voru undirritaðir.
Auk þessarar hlutdeildar
Norður-Vietnama i átökunum I
S-Vietnam, er áætlað að her-
styrkur Vietkong, skæruliða
kommúnista hafi vaxið úr 60
þúsund, sem hann var áætlaður
1973, i 75 þúsund vopnfærra
manna og kvenna I dag.
Á Bandarikjamönnum hefur
helzt mátt skilja, að þessi gróf-
legu brot réttlæti að nokkru, að
þeir hafa sjálfir brotið ákvæði
vopnahléssamninga, hvað við-
vikur njósnaflugi yfir Norð-
ur-Vietnam. Washingtonstjórn-
in hefur þó ekki viljað kannazt
við, að flogið hafi verið i njósna-
leiðangra yfir N-VIetnam,
vegna þess að slik viðurkenning
gæti egnt upp stjórnarandstæð-
inga i þinginu.
Norður-Vietnamar hafa aftur
á móti sakað Bandarikjastjórn
um að hafa eflt hernaðarstyrk
Saigonstjórnar með hergagna-
sendingum, fallbyssum, skrið-
drekum, brynvögnum og flug-
vélum. Þeir halda þvi einnig
fram, að njósnavélar USA hafi
visað Saigonhernum á skot-
mörk.
Þannig skiptast báðir á að
ákæra hvorn annan.