Tíminn - 30.07.1966, Side 5

LAUGARDAGUR 30. júlí 1966
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og tndriSi
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Aug-
lýsingastj.: Steiugrímur Gíslason. Ritstj.skrifstofur I Eddu-
húsinu, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankástræti 7. Af-
greiðslusími 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar skrifstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 105.00 á mán. innanlands — t
lausasölu kr. 5.00 eint. — PrentsmiSjan EDDA h.f.
Milljón í meðalíbúð
1
Eitt augljósasta dæmið um þaS, hve gersamlega ríkis-
stjórnin hefur misst allar verSbólguhömlur úr höndum
sér, er hin geipilega og hríðvaxandi hækkun byggingar-
kostnaðarins. Samkvæmt byggingavísitölunni er bygg-
ingaverð meðalíbúðar komið yfir eina milljón króna,
og hefur hækkað um hvorki meira né .minna en 153 þús-
und krónur á einu ári.
Úpplýsingar þær, sem Sigurvin Einarsson birti um
þessi mál í grein hér í blaðinu s.l. þriðjudag, eru harla
athyglisverðar. Samkvæmt opinberum hagtölum kostaði
meðalíbúð árið 1958 kr. 424 þús. og var hækkunin það
ár 25 þús. Árið 1962 var byggingaverð meðalíbúðar
komið upp í 604 þús. og hafði þá hækkað um 45 þús. að
meðaltali á ári fyrra skeið ,,viðreisnarinnar“. Að vísu
var þetta mikil hækkun, og um helmingi meiri en árin
áður en þó smámunir borið saman við þau ósköp, sem
síðar dundu yfir. Árið 1964 hækkaði íbúðin um 121 þús-
und, árið 1965 um 102 þúsund, og árið 1966 segir vísital-
an, að hún hækki um 153 þús. og sé komin upp í 1007
þús. kr.
Á síðara kjörtímabili „viðreisnarstjórnarinnar" hefur
meðaiíbúð því hækkað um 101 þús. kr. að meðaltali á ári
Fyrr má nú rota en dauðrota.
Þessar staðreyndir ættu að sýna, svo að ekki verður
um villzt, að verðbólga síðustu ára hefur verið margföld
á við það, sem hún var fyrir fáum árum, og augljós sá
munur, sem á því er að halda verðbólgu nokkuð í skefj-
um, eða missa með öllu allar varnir úr höndum sér. Það
hefði ekki valdið neinu öngþveiti í þjóðfélaginu, þótt
byggingarverð meðalíbúðar hækkaði nú á einu ári um
25—30 þús. krónur, eins og á árunum 1957—59, þó að
öll hækkun sé til óþurftar, en þegar verðhækkun á íbúð
er orðin yfir 150 þús. kr. á ári, eða meira en helmingur
þeirrar fjárhæðar, sem hið opinbera íbúðalánakerfi lánar
í heild með vísitöluálagi, þá er stefnt beina leið í kvik-
syndi.
Verðbólgan milli 1950 og 1958 var að vísu meiri en
nóg, en á henni voru ætíð miklar hömlur, enda settu
ríkisstjórnir sig þá í veð fyrir því, að lokur væru ekki
dregnar frá. Verðbólga síðustu ára er hins vegar stjórn-
laus óðaverðbólga, sem ríkisstjórnin hefur hreinlega
sleppt lausri á almenning, eins og byggingatölurnar sýna,
og nú er hér ríkisstjórn, sem varpar allri ábyrgð af þessu
frá sér og kennir aðeins öðrum um, en situr sem fastast.
Vísitala byggingakostnaðar er ein röksemdin fyrir því,
að ríkisstjórnin á tafarlaust að vikja.
Þrjár vikur á eftir
Bændur. að minnsta kosti sunnan lands og vestan,
telja hiklaust, að heyskapur sé nú þrem vikum síðar á
ferð en í sæmilegu ári. Sumarið kom seint, spretta var
sein, og sláttur hófst seint. Fyrstu vikur sláttarins hafa
verið örðugar, lítið um þurrka, og um síðustu helgi olli
stórviðri miklu heytjóni. Kartöflur og garðávextir eru
seint á ferð. Allt bendir til þess, að sumarið verði bænd-
um örðugt og rýrt, og bætist það nú ofan á það, sem þeir
eru þessa mánuðina að greiða til baka af umsömdu verði
búvara á s.l. ári vegna óáranar af völdum manna í ráð-
herrastólum.
TÍMINN
Hefur Aref forseta tekist aö
leysa Kúrdavandamálið í írak?
Margt bendir nú til þess, að framtíðarhorfur Kúrdanna muni fara veru-
lega batnandi.
SVO virðist sem loksins hilli
undir lausn á deilum Kurda og
íraksstjórnar, að minnsta kosti
til bráðabirgða, þar sem Abdel
Rahman Aref forseti hefur heit
ið Kurdum verulegri sjálfs-
stjórn í ýmsum málum.
Áratug eftir áratug hafa
stjórnendur fraks reynt að
berja uppreisnir Kurda niður.
Almennt hefur verið álitið. að
valdbeiting væri það eina, sem
að haldi kæmi gegn Kurdum.
En öll viðleitni í þá átt hefur
orðið til einskis. Samningaum-
leitanir hafa svo staðið yfir að
Íundanförnu milli leiðtoga
Kurda og íraksstjórnar, og fyr
ir skömmu náðist samkomulag
sem virðist gefa góðar vonir
um frið.
Hitt er svo annað mál, að
minnstu munaði, að þetta sam
komulag yrði til þess, að Aref
forseti hrökklaðist frá völdum,
þegar Razzak, fyrrvcrand' for-
sætisráðherra gerði tilraun til
að steypa honum af stóli fyrir
skömmu.
Kurdar í frak eru um 1.8
milljónir, en þeir eru einnig(
fjölmennir i ýmsum ríkjum
austur þar, f Tyrklandi eru 6
milljónir Kurda, 3,5 milljónir
í frak og fjögur hundruð þús-
und í Sýrlandi. Undansláttur
Arefs forseta við Kurda hefur
vakið verulegan ótta í Tyrk-
landi, en Tyrklandsstjórn hef-
ur einnig átt í útistöðum við
þá. Kurdar hafa þó sætt allt
annari meðferð í Tyrklandi en
í frak. Tyrkir hafa varizt sjálf
stæðiskröfum Kurda með þvi
að hæta verulega félagslega að
stöðu þessara fjallabúa. Komið
hefur þó hvað eftir annað til
átaka þarna, en ávallt hefur
mátt rekja rætur óeirðanna til
þess hluta þjóðarinnar, sem í
frak býr.
RÉTT er að líta í svip á
fyrri sögu Kurda. Mörgum
heimildum ber saman um, að
þeir hafi alltaf verið herská
þjóð. Xelofon mun fyrstur hafa
orðið alvarlega fyrir barðinu á
harðfengi þeirra í orrustum,
þegar honum lenti saman við
þá á heimleiðinni frá Baby-
lon. Síðar börðust Kurdar af
mikilli hörku og dugnaði gegn
Mongólum og Tyrkjum, en hin
um síðarnefndu tókst að kúga
þessa frelsisunnandi þjóð und-
ir sín yfirráð um 1500.
Síðan þetta gerðist hefur
Kurda ávallt dreymt um að
stofna sjálfstætt Kurdistan.
Sendinefnd frá þeim tók þátt
í friðarsamningum eftir fyrri
heimsstyriöldina og með Sevr-
es-samningunum 1920 var á-
kveðið, að Kurdistan yrði sjálf
stætt þjóðríki .
En þessi samþykkt hefur aldr
ei verið framkvæmd. í Laus-
anne-samningnum, sem gerður
var árið 1923, og Sevres-samn
ingurinn feldur um leið úr
gildi, var Kurdistan ekki nefnt
á nafn. Kurdar börðust ákaft
gegn innlimuninni í írak og
síðan um miðjan þriðja tug
ingunni) teygja sig inn í fimm einstök ríki.
þessarar aldar má heita, að
þeir hafi gert hverja uppreisn
ina af annarri, en íraksstjórn
bælt þær jafnóðum niður All
an fjórða tug aldarinnar rak
hver uppreisnin aðra^ en allar
voru bældar niður. Árin 1945
—47 endurtók sama sagan sig.
KURDAR bundu nokkrar
vonir við Kassem og hann
hafði óskertan stuðning þeirra,
þegar hann kom til valda árið
1958. Um skeið virtist hann
gefa Kurdum undir fótinn. og
þeir töldu sig í þann veginn að
hljóta viðurkenningu til iafns
við Araba, bæði í menningar-
málum og stjórnmálum. Opin
bert nafn ríkisins var meira
að segja_ „lýðveldi Kurda og
Araba í frak.“
Árið 1960 sneri Kassem blað
inu alveg við. Hann tók nú að
feta í fótspor fyrirrennara
sinna og undiroka fjallaþjóðina
Kurda meira og meira. Þeir
misstu smátt og smátt íhlutun
sína og aðstöðu, bæði í ríkinu
sjálfu og olíuvinnslunni. Af
þessu leiddi brátt endurvafcta
óvild milli hinna fornu fénda
Araba og Kurda, og fljótlega
kom til beinna vopnaviðskipta.
Stjórn Kassems gerði áras á
landshluta þá, sem Kurdar
byggðu. Hún gerði ráð fyrir.
að sprengjuflugvélar og skrið-
drekar ynnu skjótlega bug á
andspyrnunni.
En þetta fór á sama veg og
oft áður. Valdhöfunum veittist
erfitt að vinna bug á andstöðu
Kurdanna, sem fljótlega komu
á fót traustum vörnum undir
forustu Mustafa Barzani. Hiers-
höfðingja. Hersveitir stjórnar-
innar biðu hvern ósigurinn af
öðrum.
Barzani hershöfðingi reynd-
ist öruggur og dugmikiíl, þeg
ar til kastanna kom. Hann
hafði opphaflega hlotið ágæta
menntun sem trúarbragðakenn
ari, en að einni uppreisninni
lokinni varð hann að flýja iand.
Þá lagði hann leið sína til So-
vétríkjanna, gekk í herfor-
ingjaskólann í Moskvu og hlaut
brátt háa stöðu í Rauða hern-
um.
BARÁTTAN færðist smátt
og smátt í aukana. Hersveitir
ríkisstjórnarinnar og Kurdar
háðu hverja orrustuna af ann
arri. Þegar valdaferli Kassems
lauk árið 1963, höfðu Kurdar
öll yfirráð í miklum hluta fjall
lendisins í Norður-írak, en þar
eru heimkynni þeirra. Þegar
uppreisn var gerð gegn ríkis-
stjórninni í írak, undir for-
ustu Arefs, var undir eins sam
ið um vopnahlé við Kurda og
þeir veittu uppreisnarmönnum
fullan stuðning.
Um skeið leit út fyrir. að
Aref yrði tilleiðanlegur tii að
láta að kröfum Kurda um
sjálfsstjórn í vissum málum.
En eftir því, sem stjórnin varð
traustari í sessi þótti verr
horfa um framkvæmd fyrri lof
orða, og brátt virtust þau ekk
ert nema innantóm orð. Samn
ingaumleitanir fóru fram í Bag
dad milli Jala Talabani, eins
af nánustu samstarfsmönnum
Barzanis og fulltrúa ríkisstjórn
arinnar. Þegar þær svo fóru út
um þúfur í fyrra urðu héruðin
í Norður-írak aftur stríðsvett-
vangur.
Skæruliðar Kurda, sem voru
álitnir um tíu þúsund að tölu,
veittu stjórnarhernum öruggt
Framhald á bls. 15.
——1«- - l,— J