Vísir - 24.05.1975, Síða 6

6
Vlsir. Laugardagur 24. mai 1975
vísir
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Sveinn R. Eyjólfsson
Ritstjóri: Jónas Kristjánsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Ritstjórnarfulltrúi:. Haukur Helgason
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Augiýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Síöumúla 14. Simi 86611. 7 llnur
Askriftargjald 700 kr. á mánuði innanlands.
1 lausasölu 40 kr.eintakiö. Blaöaprent hf.
Heilög kýr númer tvö
Mikil gróska hefur að undanförnu hlaupið i
gömul og veraldleg trúarbrögð, sem fyrr á árum
sigldu undir fána jafnvægis i byggð landsins. Nú
er kjörorð þeirra „byggðastefna”, sem er jafn-
áhrifamikið slagorð og það er innantómt.
Undir þessu merki safnast ráðamenn allra
kjördæma landsins nema Reykjavikur og
Reykjaneskjördæmis. Markmið þeirra er að
mjólka sem mest ibúa Suðvesturlands i þágu
annarra landsmanna.
Hinir tveir þriðju hlutar þjóðarinnar, sem búa i
Reykjavik og Reykjaneskjördæmi, kjósa aðeins
rúmlega þriðjung alþingismanna þjóðarinnar.
Byggðastefnan ræður þvi algerlega ferðinni á
alþingi.
Við þetta bætist, að enginn þorir að vera á móti
byggðastefnu, af þvi að það er svo fallegt orð. *
Það liggur i hlutarins eðli, að einungis vondir
menn geti verið á móti svo fallegu orði.
Þrýstihópur landsbyggðarinnar er orðinn svo
vel skipulagður, að hann minnir helzt á þrýstihóp
landbúnaðarins, sem hingað til hefur borið ægis-
hjálm yfir aðra slika.
Svo er nú komið, að byggðastefna er komin i
flokk hinna heilögu kúa, sem menn skulu trúa á i
blindni og ekki mæla með neinum tölum. Enda
virðist ekki nokkur maður gera sér grein fyrir,
hvað byggðastefnan kosti og hvað hún megi
kosta.
Ákveðin prósenta á fjárlögum til byggðasjóðs
segir ekki alla söguna um byggðastefnuna.
Hún kemur lika fram i meiri greiðslum rikisins
á hvern ibúa til skóla, vega, brúa, flugvalla og
hafna úti á landi, svo að dæmi séu nefnd.
Hún kemur lika fram i verðjöfnun á rafmagni,
olium, sementi og ýmsum öðrum vörum og þjón-
ustu.
Einnig kemur hún fram i hinum gifurlegu for-
réttindum landbúnaðarins umfram aðra atvinnu-
vegi i landinu.
Mjög viða má finna byggðastefnu i rekstri
þjóðfélags okkar, án þess að nokkur sérfræðingur,
stjórnmálamaður né almennur borgari hafi hug-
mynd um heildarmagnið.
Hvert einstakt tilfelli er réttlætt með þvi, að um
sanngirnismál sé að ræða. Sú fullyrðing er oftast
réttmæt að vissu marki, en hitt er lika jafnrétt,
að allar tekjur þjóðarinnar duga skammt til að
fullnægja öllu réttlæti.
Verulegur hluti byggðastefnufjárins fer i litt
arðbæra eða óarðbæra hluti, svo sem landbúnað
og ýmsan atvinnubótaiðnað eða i opinbera þjón-
ustu, sem þjóðfélaginu er ofviða að halda uppi á
þeim stöðum, þar sem fólkið er fæst.
Að vissu marki er nauðsynlegt að verja fjár-
munum úr sameiginlegum sjóðum til að draga úr
aðstöðumun fólks eftir búsetu. Og að vissu marki
er nauðsynlegt að draga eftir föngum úr óhæfi-
lega hraðri samþjöppun byggðar á einu horni
landsins.
í sumum tilvikum stuðlar byggðastefnan að
eflingu arðbærrar starfsemi, svo sem sjávarút-
vegs og fiskiðnaðar við sjávarsiðuna. En hitt er
vafalaust meira, sem ekki nær tilgangi sinum og
fer i súginn.
Við höfum ekki efni á sjálfvirku stjórnleysi á
sviði byggðastefnu fremur en á öðrum sviðum.
En hinn öflugi þrýstihópur landsbyggðarinnar
sér um að knýja stjórnmálamenn þjóðarinnar af
sivaxandi hraða út á þennan hála is. -JK
Ford flýtur
á öldu nýrr-
ar virðingar
og álits
Ford hittir þá alla aö máli: Sadat, Leone og Franco.
Ford forseti flýgur til Brussel á miðvikudaginn
mikilvægra erinda: Annars vegar tii að hitta að
máli bandamenn sina innan NATO og reyna að
smiða i þá bresti, sem virðast ætla að myndast inn-
an bandalagsins. Og svo hins vegar til þess að halda
áfram viðleitni stjórnvitringa tii að sætta deiluaðil-
ana i Austurlöndum nær.
Bandarikjaforseti notfærir sér
um leið til hins ýtrasta þá nýju
virðingu, sem skelegg afstaða
hans i Mayaguez-málinu i
Kambódiu vakti á honum. Hann
rennir sér efst á öldufaldinum
beint inn I fundarsalina i Brussel.
Gleymt er um sinn það álit, sem
skapazt hafði á þessum varafor-
seta, sem komst i forsetastólinn
vegna þess að fyrirrennari hans
hrökklaðist frá völdum eftir eitt
stærsta hneykslismál siðari ára,
Watergatemálið. — Máttvana
hafði Ford orðið að lúta i lægra
haldi fyrir Bandarikjaþingi i nær
flestöllum þeim málum, sem
hann hafði viljað koma fram.
Illlllllllll
Umsjón: G.P.
En eftir röggsama framgöngu i
Mayaguez-málinu hefur almenn-
ingsálitið heima fyrir snúizt við,
og hann nýtur nú þess trausts,
Sadat
Leone
sem hverjum leiðtoga er nauð-
synlegt, ef hann ætlar að láta að
sérkveða i heimsmálunum. Enda
er ætlunin að nota ferðina til
Evrópu vel að þessu sinni. Auk
fundanna i Brussel ætlar Ford að
heimsækja Spán og Italiu. Þar á
eftir mun hann eiga viðræður við
Sadat Egyptalandsforseta i
Austurriki.
Þessi ferð verður fyrsta fram-
lag Fords forseta til málefna
Evrópu og Austurlanda nær.
Hann sjálfur virðist ekki gera sér
of háar hugmyndir um skjótan
árangur, en hefur þó látið i ljós
vonir um að geta lagt grundvöll að
stöðugri jákvæðri þróun fram á
við.
Trúnaðarmenn hans hafa látið
á sér skilja, að á dagskrá fundar
NATO-leiðtoganna verði varnar-
mál Vesturlanda, Austurlönd
nær, eftirmáli Vtetnams, verð-
bólga og afturkippur i efnahags-
málunum, orkukreppan og
Kýpurdeila Grikkja og Tyrkja.
Ford forseti mun án vafa leggja
sig fram við að sannfæra banda-
menn sina um, að þeir geti reitt
sig á Bandarikin og þurfi ekki að
kviða þvi, að þau bregðist banda-
mönnum sinum — þrátt fyrir
málalokin i Indókina.
Má vera, að honum komi ein-
mitt þar til góða ákvörðunin um
að beita Kyrrahafsflotanum til að
endurheimta flutningaskipið
Mayaguez, þegar hann reynir að
sannfæra bandamennina um, hvi-
likt öryggi þeim sé að slikum
samherja.
Embættismenn Fords eru sjálf-
ir vissir um, að sú ákvörðun hafi
haft töluverð áhrif á álit Banda-
rikjanna út á við, þótt Henry
Kissinger utanrikisráðherra hafi
tekið sérstaklega fram, að
Bandarikin væru ekki á höttunum
eftir vandræðum til að sanna
mátt sinn og megin.
Við þvi er búizt, að Ford skori á
samherja sina á NATO-fundinum
i Brussel að Atlantshafsbanda-
lagið láti til sin taka ýmis alþjóð-
leg vandamál, þótt þau séu á vett-
vangi utan Atlantshafssvæðisins.
Fundinum i Brussel á að ljúka
29. mai, en þá mun forsetinn
fljúga til Madrid og hitta að máli
Franco hershöfðingja. Sú heim-
sókn undirstrikar þau varnar-
bönd, sem tengja Bandaríkin og
Spán, þótt Spánn hafi lent utan-
garðs við NATO vegna samskipta
sinna við nasista i seinni heims-
styrjöldinni. ,
Vafalaust mun Ford ræða
möguleika á endurnýjun samn-
inga við Spán um flughers- og
flotastöðvar þar i landi. Til eru
þeir, sem túlka munu heimsókn-
ina sem stuðning við Spán gagn-
vart vinstrihreyfingunni, sem
streymir frá Portúgal, næsta ná-
granna Spánar.
1. og 2. júni hittir Ford starfs-
bróður sinn, Sadat, i Salsburg til
þess að ganga úr skugga um,
hvaða horfur séu á þvi, að meðal-
ganga Bandarikjamanna i sátta-
tilraunum Austurlanda nær beri
einhvern árangur. Siðustu til-
raunir i þá átt fóru út um þúfur i
marzmánuði, þegar Kissinger
utanrikisráðherra Fords gaf þær
á bátinn. Hann hafði ekki haggað
Egyptum i kröfum þeirra til her-
numdu svæðanna, né heldur
ísraelsmönnum, sem kröfðust i
staðinn skriflegrar yfirlýsingar
Egypta um, að þeir mundu ekki
fara með ófriði á hendur Israel.
Heimsókn Fords lýkur siðan i
Róm 3. júni, þar sem hann fær
áheyrn Páls páfa og mun ræða við
Giovanni forseta ttaliu.
Franco