Vísir - 30.05.1975, Side 7

Visir. Föstudagur 30. mai 1975
c7VIenningarmál
i
„Nytjalist" nefna þeir
félagar úr Listiðn enn
framleiðslu sína og
sýning þeirra númer tvö
hófst fyrir skömmu i
Norræna húsinu. I þetta
sinn sýnir þar aðeins einn
meðlimur samtakanna/
Jónína Guðnadóttir leir-
kerasmiður. Jónína er ein
af mörgum efnilegum
Ker
listamönnum á þessu
sviði sem sprottið hafa
upp á siðustu árum og er
nú von til að listræn leir-
keragerð fari að vinna á
þeim hraundrönglaó-
fetum sem sett hafa alll
of mikinn svip á íslenske
leirkerasmiði undanfarin
tíu ár.
Jónina sýnir 20 yfirlætislaus
ker i bókasafni Norræna húss-
ins og öll eru þau gerð úr stein-
leir sem er hábrennsluleir og
erfiður i mótun. Aftur á móti
springur hann siður og er stór-
um endingarbetri en lág-
brennsluleir.
Kerin eru einnig öll með sama
frumlaginu, þ.e. belgmikilli
undirstöðu og yfir hana hvelfist
svo barmurinn eins og blá-
klukkukróna. Við þetta form
heldur Jónina sér, en sýnir þró-
un þess i ýmsum stærðum, með
mismunandi tilgang i huga.
Lætur hún leirinn halda lit sin-
um, en lifgar upp á hann ein-
stöku sinnum með fingerðri
teikningu. Glerjung notar hún
eingöngu i botn kerjanna og er
hann þá stundum skreyttur litil-
lega.
Greinilegter að hún hefur náð
fullu valdi á þessu formi og
vinnubrögð hennar eru smekli-
leg i hvivetna, — og væntanlega
fáum við svo að sjá hana taka
fyrir önnur form i framtiðinni.
aðeins náð miklu valdi á sterk-
um litum, heldur er tilfinning
hans fyrir samvirkni littóna
einnig háþróuð. Kemur þetta
einna best fram i myndum eins
og „Glertré”, ,,I fjörunni” (nr.
35) og nýjustu mynd hans,
„Markmiðið” (nr. 42) sem er i
fölgráum, bláum og bleikum
tónum með titrandi rauðum
feming i miðjunni.
Teikningar Leifs á ganginum
niðri sýna að hann á ekki í nein-
um vandræðum með að takast á
við hlutbundin eða „figúratif”
MYNDLIST
eftir Aðalstein
Ingólfsson
verkefni og glermynd eins og
„Akall” frá 1969 er þrungin
stórfenglegu expressjónisku afli
þótt litil sé, og er unnin með
yfirveguðu jafnvægi „figúra-
tifra” og öhlutbundinna forma.
Þar sýnir Leifur að hann hefur
drukkið af brunni miðaldagler-
mynda, og jafnframt að hann
hefur gengið lengra i list sinni
en nokkur annar islenskur gler-
myndasmiður.
INNHVERFT
LANDSLAG
Það kviknar alltaf lif í
Galleri Grjótaþorpi öðru
hvoru. Nú fær verslunin á
staðnum að vera i friði,
en galleriið sjálft er á bak
við og gengið er niður i
það Grjótaþorpsmegin.
Gólf ið er rauðmálað og ó-
jafnt eins og hellisgólf og
gestir mega gæta sin á
því að detta ekki við list-
skoðun. Þar sýnir nú einn
þeirra ungu Frakka sem
ílenst hafa hér við fisk-
vinnu og málun, Robert
Guillemotte að nafni. Á
sýningu hans eru alls 31
mynd, þriðjungur þeirra
í olíu, en meginparturinn
er vatnslitamyndir og
teikningar og eru flestar
myndir hans gerðar á
undanförnum tveim ár-
um.
Kóbert hefur sterka tilhneig-
ingu til súrrealisma og dul-
hyggju og ólikt mörgum þeim
sem leggja stund á þá tegund
málaralistar kann hann nokkuð
fyrir sér i tæknilegri útfærslu
tákna sinna, — en fyrir súrreal-
ista hefur táknið eða myndefnið
ávallt skipt meira máli en mál-
un þeirra. Finna má áhrif frá
bæði Dali og Tanguy i verkum
Róberts i viðáttumiklu lands-
lagi og nosturslega máluðum
táknum, sem gjarnan eru börn
eða hettumunkar eða leður-
blöku-drekar. Nær hann oft
skemmtilega annarlegum
littónaáhrifum, t.d. i „Engill”
nr. 10 og yfir ihálverkum hans
er finlegur blær ef á heildina er
litið.
I vatnslitamyndunum gerir
Róbert ekki tilraunir með
landslag, heldur leggur niður
litfleti á gljúpan pappirinn og
teiknar svo dreka sina og illfygli
vandlega yfir litfletina. Teikn-
ingar Róberts eru að mestu i
svarthvitu og bera nokkurn
keim af Beardsley hinum enska,
þótt myndefnið sé ávallt per-
sónulegt.
Nr. 27 — Aldan eina
i
Glermeistari
Það er sennilega að
bera i bakkafullan læk-
inn fyrir mig að bæta
við fleiru um Leif
Breiðfjörð og sýningu
hans i Norræna húsinu,
þar eð ég hef þegar
ritað formála að
sýningarskrá hans. En
góð list býður upp á
mörg sjónarhorn og að
tala um verk lista-
manns er ekki ávallt
það sama og tala um
sýningu hans.
Hvað uppsetningu og
heildarsvip snertir er sýning
Leifs með þvi besta sem sést
hefur hérlendis lengi. Besti
sýningarstaður fyrir gler-
myndir. sem völ er á i Reykja-
vik, er tvimælalaust Kjarvals-
staðir, en þegar sá staður brást,
.ákvað Leifur að sýna i Norræna
húsinu.
Þar átti hann við að glima
lýsingarvandamál, þvi raf-
magnsljós hefur i flestum til-
fellum slæm áhrif á litgler og
gefur þvi annarlegan gerviblæ.
En með þvi að beina ljósköstur-
um sýningarsalarins á hvit-
málaða veggina sjálfa og stilla
glermyndum sinum upp um
50 sentimetra fyrir framan þá
náði Leifur að breyta hinu harða
rafmagnsljósi i mjúka birtu
sem likist dagsbirtu og
myndirnar njóta sin fyllilega.
Það hlýtur að slá hvern áhorf-
anda sem sér sýninguna hversu
lifandi og áhrifamikil gler-
myndlist getur verið. Leifur
vinnur oftast með óhlutbundin
form, form sem margir is-
lenskir afstraktmálarar hafa
notað á undanförnum árum. En
þar sem þau málverk eru nú
mörg orðin venjubundin og
hanga feimnislega á veggjum,
þá eru form Leifs glóandi með
Nr. 4 — Borgarlif.
aðstoð hins sérstæða islenska
ljóss og hljóta að hafa alveg af-
gerandi áhrif á umhverfi sitt.
Það er ekki hægt annað en taka
afstöðu til glermynda sem
varpa litum sinum og formum
yfir heilt herbergi eða bygg-
ingu. Þar af leiðir að gler-
myndasmiður hefur stórum
meiri ábyrgð með að fara en
margur málarinn og verður að
taka fyllsta tillit til allra að-
stæðna er hann vinnur fyrir ein-
staka aðila. Þeirri ábyrgð hefur
Leifur aldrei kastað fyrir borð
eins og fram kemur þegar verk
hans eru skoðuð á hverjum
áfangastað, og i bestu verkum
sinum einsog „Sprotar” (nr. 1),
„Glertré” (nr. 15) og glugga
þeim sem Leifur gerði fyrir
Landsbankann á Húsavik (nr.
47), hefur hann leyst verk sitt af
hendi með stórkostlegri út-
sjónarsemi og listrænni tilfinn-
ingu.
Að tjá hreyfingu i glermynd-
um sinum lætur Leifi einna best,
og eftirtektarvert er að þegar
hann vinnur með „statisk”
myndefni (eins og t.d. nr. 34 &
41) verða verk hans ekki reglu-
lega sannfærandi. t essinu sinu
er Leifur þegar hann vinnur
með einhverskonar form-
sprengingu, eða hringiðu, þegar
formin klofna i margar áttir út
frá miðjuviðfangi. Eitt besta
dæmið er verk eins og „Aldan
eina” (nr. 27), kraftmikið
hringiðuverk i grænum litum,
fullt af expressjóniskum til-
brigðum. Þessa „ferð og flug”
forma sinna, jafnvel þeirra
allra einföldustu, skapar Leifur
með yfirmálun og skröpun og
þannig virðast þau vera að
springa, koma inn i myndina á
ferð eða þjóta út úr henni.
Til að sýna þennan flug- eða
sprengikraft notar Leifur oft
oddhvöss, fleyglaga form, en
aðrar myndir hans sýna að hann
hefur einnig mjög gott vald á
stórum, ómáluðum og hvelfdum
formum. Hentug dæmi eru t.d.
„Hringir” (nr. 16 ) og „Borgar-
lif” (nr. 4), sem sýna Leif skapa
hæga, markvissa hreyfingu yfir
gefinn flöt með litbrigðum og
tónum, án málningar. Kemur
þar fram að Leifur hefur ekki
Róbert Guillemotte: Nr. 10 Engill