Vísir - 08.07.1975, Síða 2

visntsm--
Langar yður í skemmti-
siglingu?
Lárus Ingólfsson, kennari:
Já.enda þótt ég hafi aldrei siglt
áhur. Helzt myndi ég vilja fara til
Noregs.
Katrin Sigurðardóttir, húsmóðir:
Nei, alla vega ekki núna. Ég hef
siglt talsvert mikið og hef yfirleitt
farið til sjós einu sinni á ári.
Sigurður Bergsson, stöðumæla-
vörður:
Já, ég vildi gjarnan fara i eina
slika ferð, maður hefur áhuga á
öllu. Sjálfur sigldi ég i 14 ár,
þannig að ég er vel sjóaður .
Hulda Mogensen, húsmóðir:
Nei, ég kýs miklu fremur að
fljúga. Éghefekki prófað aðsigla
milli landa, en held að það sé
varla sambærilegt við það að
sigla um Miðjarðarhafið, eins og
ég hef einu sinni gert.
Kristján Albertsson, skipstjóri:
Nei, ég hef ekki tima til þess i
sumar. Sjálfur hef ég siglt mikið
og lengi og kann vel við mig á
sjónum, en skemmtisigiing
verður eitthvað að biða.
Þorvaldur Asgeirsson, golfkenn-
ari:
Nei, mig langar ekki til þess.
Ekki þar fyrir, að ég er vel
sjóaður, en ég kann nú alltaf bezt
við mig hér á landi og myndi þvi
fljúga til að vera sem fljótastur.
Vfsir. Þriðjudagur 8. júlf 1975.
LESENDUR HAFA ORÐIÐ
„Tilbúnar heilsu-
frœðilegar ástœður
fyrír hundabanninu
Jakob Jónasson læknir skrifar:
„Hundabannið i Reykjavik er
nú komið á forsiður heimsblað-
anna eins oghaustið 1971, þegar
borgarráð tók til endurskoðunar
samþykkt borgarstjórnarinnar
frá 1970 um áframhaldandi
hundabann i borginni. Sam-
þykkt þessi var fyrst og fremst
byggð á þjónkun borgarfulltrú-
anna, að einum undanteknum,
við imyndað meirihlutafylgi
borgarbúa við bannið, og hvers
konar tilfinningasemi var þá
látin fyrir róða. Engu að siður
reyndi borgarstjórnin að þvo
hendur sinar með greinargerð-
um nokkurra embættismanna
sinna, og var greinargerð heil-
brigðismálaráðs þar þyngst á
metunum, þar sem hún ein var
tekin til greina við endurskoðun
á málinu. Nú hafa góðu heilli
þrir velviljaðir og raunsæir
borgarfulltrúar i viðbót tekið
upp skynsamlega og mannúð-
lega stefnu i þessu máli og greitt
atkvæði gegn hundabanninu.
Á fundi i heilbrigðismálaráði
1970 var fyrrverandi borgar-
lækni,dr. Jóni Sigurðssyni, falið
að semja greinargerð um málið,
og hefir hún siðan meðal kunn-
ugra gengið undir nafinu „14
punkta greinargerðin”, þar eð
hún var saman sett af 14 liðum,
sem fundnir voru hundahaldi til
foráttu. Greinargerð þessi ligg-
ur nú til umfjöllunar ásamt öðr-
um skjölum málsins hjá Mann-
réttindanefnd Evrópuráðsins i
Strasbourg, og mun hún verða
islenzkri læknisfræði til ævar-
andi skammar og háðungar
sakir rakalausra fullyrðinga,
villandi upplýsinga, efnislegrar
fákunnáttu, aulalegrar fram-
setningar og ofstækislegrar af-
stöðu.
Heimsþekktir visinda-
menn furðu lostnir á
afkáralegu plaggi.
Sumarið 1971 samdi ég f.h.
stjórnar Hundavinafélagsins
umsókn um endurskoðun á
hundabanninu i borgarráði, og
bar ég þá „14 punkta greinar-
gerðina” undir álit heims-
þekktra visindamanna á sviði
dýralæknisfræði og skyldra
greina. Lögðu þeir allir það
ómak á sig að láta mér i té um-
sagnirsinar um greinargerðina,
þótt sumar þeirra bærust ekki i
tæka tið, og sýna þau viðbrögð
umhyggju þessarra manna
fyrir heimilishundunum og eig-
endum þeirra hér norður á út-
kjálka veraldar. Allir létu þeir i
ljós furðu sina á þessu afkára-
lega plaggi og gáfu jafnvel i
skyn, að það hlyti að hafa verið
samið af „ofstækislegum og ó-
visindalegum ástæðum” eins og
einn þeirra komst að orði. Sjálf-
ur þurfti ég i eina skiptið á æv-
inni að skammast min fyrir að
vera islenzkur læknir, er ég
varð að bera þennan samsetn-
ing úr hendi islenzks embættis-
læknis undir þessa mætu menn.
„Hundurinn á heima
i nálægð mannsins”
Einn þeirra sérfræðinga, sem
ég bar greinargerðina undir,
var prófessor Konrad Lorenz,
sem tveimur árum siðar (1973)
hlaut nobelsverðlaun i læknis-
fræði, ásamt prófessor N. Tin-
bergen, fyrir uppgötvanir sinar
á atferlisháttum dýra. Prófess-
or Konrad Lorenz hefir samið
fjölda visindarita um þetta efni,
og niðurstöður hans á þessu
sviði eru nú svo kunnar, að
naumast verður opnuð bók um
dýrafræði, liffræði, sálarfræði
eða geðlæknisfræði án þess að
vitnað sé þar til rannsókna hans
og ályktana. Prófessor Konrad
Lorenz hefir einnig ritað fjölda
alþýðlegra bóka um atferli dýra
og er heimsfrægur rithöfundur i
þeirri grein. Hefir ein af þessum
bókum hans verið þýdd á is-
lenzku af prófessor Simoni Jó-
hanni Agústssyni undir heitinu
„Talað við dýrin” (Heims-
kringla 1953) og i formála að
þeirri bók, sem ritaður er af dr.
Finni Guðmundssyni segir m.a.
„Ævilöng þjálfun i nákvæmni og
sjálfsgagnrýni gerir visinda-
manninum oft örðugt um að
skrifa létt og læsilega fyrir al-
menning. Þessu er þó ekki til að
dreifa um Konrad Lorenz, þvi
að honum virðist jafntamt að
skýra rannsóknarefni sin fyrir
almenningi sem hálærðum sér-
fræðingum”. Prófessor Konrad
Lorenz er talinn einn lærðasti
núlifandi sérfræðingur um at-
ferli hunda, og hefir hann einnig
skrifað um það efni alþýðlegar
bækur. 1 áðurnefndri bók segir
hann t.d. um hundahald i borg-
um: „Þér skuluð ekki halda, að
ómannúðlegt sé að hafa hunda i
borgum. Hamingja hundsins er
framar öllu undir þvi komin,
hve mikið þér getið verið sam-
vistum við hann” og nokkru
siðar i sömu málsgrein:
„Persónuleg vinátta er hundin-
um allt”. Nóbelsverðlaunaskáld
okkar íslendinga, Halldór Lax-
ness, hefir bent á þessa stað-
reynd i grein i Morgunblaðinu
1970, er hann segir orðrétt:
„Hundurinn á heima i nálægð
mannsins, hvergi annars stað-
ar”. Stinga þessi sannindi all-
mjög i stúf við þá landlægu, is-
lenzku kenningu, að hundurinn
eigi einungis heima uppi i sveit.
Prófessor Konrad Lorenz hef-
ir sýnilega ekki þótt ómaksins
vert að elta ólar við einstaka liði
greinargerðarinnar heldur
sendi mér stutt og gagnort bréf,
þar sem hann dregur saman
sálfræðilega og félagslega kosti
heimilishundsins. Birti ég það
hér i ágætri þýðingu Baldurs
Ingólfssonar, menntaskóla-
kennara.
Max — Planck — Institut fur
Verhaltensphysiologie, 6. júli
1971.
Heiðraði hr. kollega Jakob
Jónasson.
Ég las bréf yðar með mikilli
samúð, og við lesturinn óx sifellt
reiði mfn gegn hinum skilnings-
lausu hundaandstæðingum. Á
þeim timum, þegar náttúran er
sifellt að verða mönnunum
meira framandi, er vinátta við
hund eina sambandið, sem
tengir margan manninn með-
vituðum böndum við hina lif-
andi náttúru. Það er beinlinis
hlægilegt að bera við heil-
brigðisástæðum. Það er rótgró-
in sannfæring min, að nokkrir
stórir hundar séu á hverju
heimili bezta uppeldistækið
fyrir börn. Venjulegur hundur
elur börn upp án refsinga og ög-
unar I þvi að vera tillitssamt og
blitt i umgengni við aðra. Meðal
fjölskyldu minnar var þetta
gildi hunda metið svo hátt, að
börn min og barnabörn hafa frá
upphafi alizt upp við náið vin-
áttusamband við hunda. Það
hefur einnig góð uppeldisleg
áhrif á fullorðna að umgangast
hunda. Ég hefi orðið vitni að
þvi, að heimspekilega sinnaðir
menn (orðrétt: heimspekingar)
án sambands við náttúruna, ó-
sviknir borgar- og malbiks-
menn, hafa breytt allri afstöðu
sinni til hins lifandi umhverfis
slns við það, að þeir hafa fengið
sér hund. Þó að fjölskylda min
hafi I þrjár kynslóðir verið
læknar og liffræðingar, hefir
enginn okkar nokkru sinni ótt-
azt, að nokkurt barnanna kynni
að fá sullaveiki. A tfmum, þegar
mennirnir eru aðeyðileggja allt
umhverfi sitt, og sú hætta vofir
yfir, að eitrað sé fyrir okkur
með fúkkalyfjum og hormón-
um, sem menn gefa húsdýrum i
stórum stíl, virðist mér það
beinlínis fáránlegt að beita til-
búnum heilsufræðilegum ástæð-
um til að svipta vesæla borgar-
búa mikilvægu tæki, sem er til
þess fallið að viðhalda andlegri
heilbrigði þeirra.
Ég gef yður heimild til þess,
heiðraði herra kollega, að nota
þessi ummæli min á opinberum
vettvangi, eins og yður hentar.
Með kollegakveðju
yðar einlægur
próf. dr. Konrad Lorenz.
Ég legg það mál undir úr-
skurð almennings, hverja hann
telur dómbærasta á hundahald,
hinn heimsfræga visindamann
og nóbelsverðlaunahafa eða
fyrrverandi og núverandi
borgarlækni og áhangendur
þeirra I hundabannsmálinu, |
sem byrgð er öll útsýn fyrir
hundaskitshaugum.”