Tíminn - 29.09.1966, Blaðsíða 3

Tíminn - 29.09.1966, Blaðsíða 3
FIMMTUDAGUR 29. september 1966 3 TÍMINN Gráhári skrifar um: Viðey „Undanfarið hefur Viðey verið mjög í sviðsljósinu á síðum blað- anna og þó enn meira um hana rætt manna á meðal. Það. mun hafa verið hópferð Heimdellinga 21. f. mán. sem kom umræðun- um af stað að þessu sinni og ekki að ástæðulausu. — Flestir Reykvíkinga hafa Viðey daglega fyrir augum, en hve mörg „pró- sent“ borgarbúa skyldi hafa stig- ið þar fótum sínum á fast? Það var því vel til fundið af „stærsta stjórnmálaflokknum“ að velja þennan stað til „helgarferðar," — eins og það heitir á ný-reykvísku, — og kynna um leið hvernig for- ráðamenn okkar varðveita sögu- legar minjar og menningarlegan arf. — Fáir staðir hérlendis eiga sér merkilegri og viðburðaríkari sögu en Viðey. Aðeins Þingvellir, Skálholt, Hólar og Bessastaðir eru þar til samjafnaðar. Allir þessara staða komust í mikla niðurníðslu um eitt steið, en hafa nú verið endurbyggðir til nýrrar reisnar, — allir nema Viðey ein. Og þar hafa umskiptin orðið mest og öm- uslegust. Nú er Viðey ekki nema svipur hjá sjón, miðað við það sem hún áður var. Og það er ekki langt síðan þessi umskipti urðu. Fyrir um 40 árum var þar enn eitt af staerstu og glæsilegustu bú- um landsins og þar að auki út- gerðarstöð með tveim hafskipa- bryggjum og miklum húsakosti. En síðan hefur sigið ört á ógæfu- hlið. Allt viðkomandi útgerðar- stöðinni er horfið, bæði bryggjur og byggingar. Eftir eru aðeins óhrjálegar rústir sem benda til að eitt sinn hafi þarna mikið ver- ið aðhafst. Heima „á búinu,“ stendur Viðeyjarstofa enn, veðr- uð og hrörleg, en ber þó vott um forna reisn. Kirkjan hefur minna látið ásjá og sambyggð stór bygging, sem eitt sinn var fjós og hlaða m.a., er enn uppistand- andi þótt engin rúða sé þar heil, fremur en í aðalbyggingunni. Verð ur þess varla langt að bíða að einnig þarna verði rústirnar ein- ar eftir. — Og þó eru ekki nema örfá ár síðan búsetu lauk þar að fullu. Meðal þeirra sem skrifað hafa um ástand og endurreisn Viðeyj- ar, er Jónas Jónsson frá Hriflu. Telur hann, eins og fleiri, að /ið getum ekki lengur vikizt undan þeirri menningarlegu skyldu, að bjarga frá glötun þeim sögulegu minjum sem enn eru þar ofan jarðar. Er það fyrst og fremst Við eyjarstofa sem hann ber fyrir brjósti og telur að hafi verið engu minna átak að reisa á sínum tírna, en bygging Versalahallar var Frökkum á dögum Lúðvíks 14. — Efnislega er þessi grein Jón- asar áskorun til borgaryfirvalda um að tryggja sér allan umráða- rétt yfir Viðey og bendir á leið- ir sem tiltækar væru til að ná því marki. Meginþorri manna mun vera sama sinnis og Jónas viðvíkj- andi þessum Viðeyjarmálum og því er þess að vænta að eitthvað verði aðhafst áður en það verður of seint. Hvernig það verður gert getur auðvitað skipt miklu máli, en aðalatriðið er, að það verði eitthvað sem er raunhæft. Að lokum aðeins þetta: Skúli Magnússon hefur með réttu verið talinn faðir Reykjavík- ur, því vegna athafna hans mynd- aðist sá vísir til þéttbýlis, sem síð- an hefur vaxið upp í að vera að- setur nærri helmings allra lands- manna. Hvort þessi þróun, sé í raun og veru þjóðfélagslegur á vinningur skal hér ósagt látið. — En þetta er staðreynd, sem við verðum að lúta hvort sem okk- ur þykir betur eða verr. Eina minnismerkið sem við eig- um frá upphafi þessa tímabils er höllin sem Skúli lét byggja „eftir fullkomnum tæknireglum þeirrar aldar.“ — Þessi bygging stendur enn með sama sniði og hún upp- haflega var, en svo illa komin vegna viðhaldsleysis og skemmdar verka, að hún er til engra hluta nothæf. Og eigi hún ekki að grotna niður til algerrar eyðileggingar á örfáum árum verður strax að hefj ast handa um fullkomna aðgerð, bæði utan húss og innan. — Jafn- framt verður að tryggja að stöð- ug búseta hefjist þar að nj(ju, þótt ekki yrði til annars en varð- veizlu á þeim verðmætum og sögu- legu minjum sem enn má bjarga frá algerri tortímingu. — Endur- bygging Viðeyjarstofu, (eða „Skúlahallar"), þolir enga bið!“ Þá er hér bréf frá Ge um: Hið margumtala'ða Ráðhús „Einhver hótfyndinn náungi skýtur þeirri hugmynd fram á síðu Landfara, að tilvalið sé að byggja ráðhús fyrir Reykjavík við austurenda Rauðavatns því þar sé fallegt umhverfi og þar sé vatn. Varla þarf að gera þessari hug- mynd skóna, en vafamál er hvort hún sé vitlausari en „samþykkt- in“ um Tjarnarráðhúsið, sem gerð var á sínum tíma. A.m.k. þyrfti ekki að eyða hundruðum milljóna í húsakaup til niðurbrots þótt byggt yrði við Rauðavatns, en það yrði óhjákvæmilegt ef Tjarnar-ráðhúsið yrði byggt eins og ætlað er. —Annars myndi sú skrautfjöður í ákveðnum hatti ekki geta notið sín. Úr því að minnst var á Rauða- vatn er ekki úr vegi, að benda á, að brýna nauðsyn ber til að um- hverfi Rauðavatns að norðan og austan verði friðlýst fyrst um sinn, svo þar geti varðveitzt bygg ingastæði fyrir „opinberar“ bygg- ingar þegar borgin vex þangað uppeftir á komandi tímum. — Mestallt umhverfi Rauðavatns er of fallegt til að verða fyrirhyggju- leysi og gróðasjónarmiðum núver- andi ráðamanna að bráð. — Ein- hvern tíma munu rísa þarna veg- legar byggingar og önnur æann virki til almenningsnota, en til þess að svo geti orðið þarf land- ið að varðveitast fyrir allri ásælni sérhyggjumanna og „abstrakt“ sjónarmiðum skipulagsins. — En að sjálfsögðu verður aldrei byggt þarna ráðhús. Eða a.m.k. ekki með það fyrir augum sem slíkri stofn- un er nú ætluð. Hins vegar má telja sjálfsagt að Reykvíkingar byggi sitt ráð- hús og áttu fyrir löngu að hafa gert það. En það þarf ekki endi lega að standa við vatn!! Ráðhús Reykjavíkur á auðvitað að stað- setja í hjarta bæjarins þar sem það gerir hvort tveggja í senn að vera til bæjarprýði og setja svip sinn á umhverfið, jafnframt því að geta á auðveldan hátt veitt þá þjónustu, sem því er ætluð og m.a. til þess verður ráðhúsið að liggja svo vel við höfuðstöðv um umferðarinnar sem verða má. Og þessi staður er til, auður og óbyggður í hjarta Reykjavíkur- borgar, svo notað sé aftur þett? táknræna líkingarmál. Það er norður- og neðri hluti Arnarhóls! Segja má að þessi staður bíði eftir því að þar rísi vegleg bygg- ing sem setji svip sinn á svæð- iðð framundan. Húsin þar eiga að hverfa hvort sem er vestur að Pósthússtræti, (norðan Hafnar- strætis.) — Þegar horfið er allt „ranamoskið" vestan Kalofnsveg- ar og Pósthússtrætis annars veg- ar og Hafnarstrætis og hafnar- innar hins vegar, yrði þarna hæfi- lega stórt torg á heppilegasta stað. Arnarhóll er ekki til þeirr- ar bæjarprýði nú, að þess vegna megi hann engum breytingum taka. Ingólfsstyttan má standa áfram þar sem hún er og Sænska Frystihúsið sömuleiðis. Þar þyrfti aðeins að byggja til viðbótar bíla- geymslu upp á nokkrar hæðir, sem þyrfti ekki að verða til neinna líta á umhverfinu. Ráðhúsið mætti byggja í áföng- um, eftir efnum og ástæðum, þótt Fremhaid á bls. 15. NÝR LEIKSTJÓRI 0G LEIKM YNDA- TEIKNARI W ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ Enski leikstjórinn Kevin Palmer hefur verið ráðinn sem leikstjóri hjá Þjóðleikhúsinu í vetur og mun hann stjórna 3— 4 leiksýningum hjá leikhúsínu á þessu leikári. Kevin Palmer sviðsetti sem kunnugt er söng leikinn Ó, þetta er indælt stríð, á s 1. leikári og hlaut hann mikið lof fyrir sérstæða og listræna vinnu á því leik riti. Sýningar hófust aftur á þessum leik í Þjóðleikhúsinu og re hann nú sýndur þar við góða aðsókn. Kevin Palmer er fæddur í Ástralíu árið 1934 og er efna fræðingur að mennt. Ilann stundaði leiklistarnám í Eng- landi og vann í nokkur ár við hið fræga leikhús Joan Little wood og var náinn samstarfs maður hennar við ýmsar upp- færslur. Einnig st.arfaði iiann um nokkurn tíma við Shake- spere leikhúsið í Stratford up- on Avon. Hann hefur sviðsett Ó, þetta er indælt stríð, bæði á meginlandi Evrópu og í Canada heiðraður sem bezti leikstjóri ársins. Leikmyndateiknarinn brezki Una Collins verður einnig starf- andi við Þjóðleikhúsið i vet ur, en hún gerði sem kunnugt er leikmynda og búninga teikn ingar fyrir söngleikinn Ó, þetta er indælt stríð. Una Collins er fædd í London. Stundaði nám við Bristol Old Vic leik húsið. Starfaði síðan í 4 ár við leikhús Joan Littlewood í London. Var í eitt ár við Gate- way leikhúsið í Ediniborg. Um nokkum tíma vann hún við Maxim Gorki leikhúsið í Aust ur Berlín. Eftir það réðist hún aftur að leikhúsi Joan Little wood og starfaði með henni þangað til hún kom til Þjóö leikhússins á s. 1. vori. Una Collins vann m. a. að leikmynd- um og búningateikningum fyr Joan Littlewood fyrir kvik- mynd, er sú síðarnefnda stjóm aði í London. Það er sannarléga gleði- efni að fá þetta ágæta íista- fólk til að starfa fyrir Þjóð leikhúsið. Fyrsta leikritið, sem Kevin Palmer stjórnar fyrir Þjóð- leikhúsið á þessu leikáil er Næst skal ég syngja fyrir þig, og verður það sýnt í Lmdar- bæ. Þetta leikrit verður vænt anlega frumsýnt þann 9. okt. n. k. Leikmyndir eru gerðar af Una Collins. Höfundur leiks ins er James Saunders og er þetta nútímaleikur. Næsta leikritið, em Palrner og Collins, munu vinna að fyr ir Þjóðleikhúsið verður „Lukku riddarinn, eftir írska skáldið J- M. Synge, og verður það sýnt á sviði Þjóðleikhússins. Kevin Palmer og Una Collins TIL SÖLU er íbúð viS Álfhólsveg. Fé lagsmenn hafa forkaups- rétt til 5. október. Byggingarsamvinufélag Kópavogs. TIL SÖLU 4r. herb. íbúð i Hlíðunum. Félagsmenn hafa forkaups rétt lögum samkvæmt. Byggingarsamvinnufélag Reykjavíkur. FYftlR HEIMILI OC SKRIFSTOFUR LTJXE f*= TT TT . i r TT TT P " ^ ■ frAbær gæði ■ ■ FRÍTT STANDANDI ■ ■ STÆRÐ: 90x160 SM ■ ■ VIÐUR: TEAK ■ ■ FOLÍOSKÚFFA ■ ■ ÚTDRAGSPLATA MEÐ S GLERI A ■ SKÚFFUR ÚR EIK ■ HÚSGAGNAVERZLUN REYKJAVÍKUR BRAUTARHOLTI 2 -*- SlMI 11940 BÍLA OG BÚVÉLA SALAN v/Miklatorg Simi 2 3136

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.