Vísir - 01.10.1975, Blaðsíða 6

6
Visir. Miðvikudagur 1. október 1975
s
vísir
tJtgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri og ábm:
Ritstjóri frétta:
Fréttastjóri erl. frétta:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Daviö Guömundsson
Þorsteinn Pálsson
Arni Gunnarsson
Guömundur Pétursson
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Slmar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Slöumúla 14. Slmi 86611. 7 llnur
Áskriftargjald 800 kr. á mánuöi innanlands.
t lausasölu 40 kr. cintakið. Blaðaprent uf.
Andóf gegn brúnu
alræðisvaldi
Dauðadómarnir á Spáni hafa vakið upp gremju
og andúð fólks viða um heim. Þau gerræðisverk,
sem spænska alræðisstjórnin hefur nú framið,
varpa skýru ljósi á þá óhugnanlegu staðreynd, að
lýðræðisöflin eiga hvarvetna i vök að verjast. Það
er mikill minnihluti mannkynsins, sem nýtur frum-
stæðustu mannréttinda eins og félaga- og skoðana-
frelsis.
Skuggi alræðisvaldsins er alls ekki svo fjarlægur
eins og virðast kann við fyrstu sýn. Mönnum verður
það oft á að yppta öxlum, þegar atburðir af þessu
tagi gerast og láta sem þeim komi þetta ekki við.
Heimurinn sé fullur af ofbeldisöflum og það væri að
æra óstöðugan að risa upp til andmæla i hvert sinn
sem fréttir berast af slikum atburðum.
Þetta eru varhugaverð og hættuleg viðhorf. ís-
lendingar hljóta jafnan að berjast gegn alræðis-
valdi, hvort sem það er brúnt eða rautt. Spænska
stjórnin hefur framið grimmdarverk með þeim af-
tökum, sem nú hafa átt sér stað. Fyrir okkur er hollt
að muna, að þeir sem falla i valinn eru menn sem
ekki njóta þeirra sjálfsögðu réttinda að geta óhindr-
að komið skoðunum sinum á framfæri.
Sumir þeirra, sem berjast gegn brúnu alræðis-
vaidi á Spáni eru að sjálfsögðu ekki lýðræðissinnar.
En það réttlætir ekki það gerræði sem framið hefur
verið. Þó að nú hafi verið gengið feti framar en oft
áður af hálfu spænskra yfirvalda, er hér ekki á ferð-
inni nein ný bóla. Alræðisvaldið á Spáni er rótgróið.
En þessir atburðir hljóta að vekja menn til alvar-
legrar umhugsunar og vera hvatning til andófsað-
gerða.
Viðbrögð rikisstjórna i Evrópu eru yfirleitt á
sömu lund. Ljóst er þvi, að i kjölfar þessara dauða-
dóma fylgja öflugar pólitiskar þrýstiaðgerðir. Sú
sterka undiralda sem , almenningsálitið i Vest-
ur-Evrópu hefur komið af stað á að verða lýðræðis-
öflum á Spáni traustur bakhjarl i baráttunni við al-
ræðisvaldið. Þessar mótmælaaðgerðir hafa þvi
ótvirætt gildi, þó að þær geti ekki bjargað mannslif-
um eins og sakir standa.
Aftökurnar á Spáni eru ekkert einangrað fyrir-
brigði. Lýðræðissinnar þurfa ávallt að hafa vakandi
auga með þróun alþjóðamála til þess að gera spyrnt
við fæti þegar slikir atburðir gerast. Það er háska-
legt þegar menn skella skollaeyrum við fréttum af
ofbeldisverkum sem þessum.
Ymsum finnst sem andmæli ein hafi litið að segja
og breyti litlu. En hér er að tvennu að hyggja. í
fyrsta lagi er lýðræðisöflunum i þeim rikjum þar
sem alræðisstjórnir sitja við völd mikill styrkur að
öflugu almenningsáliti. í öðru lagi eru umræður
um þessi efni nauðsynlegar til þess að styrkja lýð-
ræðisþjóðirnar innbyrðis.
íslendingar hljóta að taka undir þau kröftugu
andmæli sem borin hafa verið fram gegn ógnarað-
gerðunum á Spáni. Það er hlutverk lýðræðisþjóð-
anna að veita þeim þjóðum, sem ekki njóta lýðrétt-
inda, siðferðilegan stuðning. Á þann hátt er unnt að
koma einræðisöflunum fyrir kattarnef og koma i
veg fyrir að rautt vald taki við af brúnu.
Umsjón: GP
■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■ai
M) nj'ifM
Sí
i
n
s:
■■
Ei
::
::
ss
EBE SNYR
ViÐ
SPÁNI
Um fimmtán ára bil hefur
Spánn reynt að þoka sér nær
Efnahagsbandalaginu I von um
hagkvæm viðskiptakjör við
bandalagsríkin og hugsanlega
fulla aðild aö EBE.
Douglas Gerwin, blaðamaður
Reuters iBriissel, þarsem EBE
hefur aðalstöövar sinar, heldur
þvi fram, aö möguleikinn til aö
þessi draumur spánverja rætist
hafi mjög spillst, þegar skæru-
liöarnir fimm voru teknir af lifi
um siöustu helgi.—
Byggir blaðamaðurinn þá
skoðun sfna á viðræðum við
embættismenn EBE í Brússel.
EBE hefur litið hugsanlega
aðild Spánar vinsamlegum aug-
um, svo fremi sem stjórnin i
Madrid tekur upp frjálslyndara
fas. Einkanlega hafa Frakkar
lagt gott orð með nágrönnum
slnum, spánverjum.
1973 sagði Michel Jobert, þá-
verandi utanrikisráðherra
Frakklands, sem staddur var i
heimsókn i Madrid, að Spánn
ætti að sækja um aðild að EBE
,,sem allra fyrst”.
En núna eftir að spænsku
skæruliðarnir fimm voru teknir
af lifi, hafa niu aðildarriki EBE
kallað sendiherra sina heim frá
Madrid „til skrafs og ráða-
gerða”,einsogþaðheitir, þegar
ekki er formlega slitið að fullu
stjórnmálasambandi milli
rikja.
Þetta ber að einmitt, þegar
fyrir dyrum stóðu núna i októ-
ber viðræður milli EBE og
Spánar um nýja viðskiptasamn-
inga. — Þykir því ekki vænlega
horfa með þær viðræður.
Þar á ofan bætist svo hitt, að
framkvæmdaráð EBE hefur að
eigin frumkvæði gefið Ut póli-
tíska yfirlýsingu, og bæst I hóp
þeirra, sem „harma” aftök-
urnar og lýsa yfir „vanþóknun
sinni á stjórn Spánar, sem
skellti skollaeyrum við bænstöf-
um EBE-landanna”.
Þegar stjórn Spánar lýsir yfir
þvi að hUn liti á mótmælayfir-
lýsingar erlendis sem „óþolandi
afskipti af innanlandsmálum
spánverja”, beinir hún þeirri
kveðju jafnframt til EBE.
Þegar slðan er litið á það, að
EBE hefur gengið jafnvel
lengra en margir aðrir I mót-
mælum sinum við Madrid-
stjómina, og stöðvað I bili, eða
„fryst” eins og það var kallað,
nUgildandi verslunarsamning
við Spán, „þar til sú stund renn-
ur upp, að frelsi og lýðræði
verður komið á”, — má ljóst
vera, að væntanlegar samn-
ingstilraunir eru nánast farnar
út um þúfur, áður en þær hefj-
ast.
í nUgildandi samningi, sem
undirritaður var 1970, lækkar
EBE tolla á spænskum iðnaðar-
vörum um 60%, og um leið lika á
nokkrum landbúnaðarvörum. —
í staðinn lækkaði Spánn tolla á
ýmsum innfluttum vörum frá
EBE-löndunum um 40%, og ætl-
aöi að lækka þá um 20% til við-
bótar fyrir janúar 1977.
Viðraeður um nýja samninga
hófust strax 1973, en fóru stirð-
lega af stað. Reyndar slitnaði
upp úr þeim, án þess að nokkur
markverður árangur næðist.
Siöan var reynt aftur til við nýja
samninga i fyrra, en það bar að
sama brunni.
EBE hafði þá lagt til, að báðir
aðilar afnæmu alla tolla sina á
vörum hvors annars, áður en
1982gengi Igarð, en Spánn hafði
þá óskað eftir fresti fyrir sig
fram til ársins 1984 að minnsta
kosti. En aðalágreiningurinn
var um landbúnaðarafurðirnar,
sem spánverjum lék mikill hug-
ur á að koma á EBE-markað.
En EBE, sem greiðir gifurlegar
fjárhæðir með landbúnaði sin-
um til að tryggja bændum við-
unandi tekjur, var tregt til að
opna markaðinn, þar sem of-
framboð er á ýmsum helstu
landbúnaðarafurðum spán-
verja, eins og ávöxtum, vfni,
ólivuoliu og fleiru.
Ambassadorar hafa verio m]og a iaraiusiæu a apaní vegna andúöar þeirrar, sem aftökurnar á laug-
ardag vöktu. Fjöldi rikja hafa kallaö sendiherra slna heim frá Madrid, en spænska stjórnin varö að
flytja I skyndi sendiherra sinn I Lissabon heim og sömuleiðis ræðismanninn I portúgölsku iðnaðar-
borginni, Oporto. Sjást hinir siðarnefndu hér á myndinni við komuna til Madrid.
C
V
»•■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■>■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■&. !■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■
“ ■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■{^.■■■■■■■■■■■•■■■■■■■■■■■■■■■■■■■.