Vísir - 08.10.1975, Blaðsíða 6

6
VtSIR. Miðvikudagur 8. október 1975.
VÍSIR
(Jtgefandi: Reykjaprent hf.
Framkvæmdastjóri: Davið Guðmundsson
Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Afgreiðsla: Hverfisgötu 44. Simi 86611
Ritstjórn: Slðumúla 14. Simi 86611. 7 llnur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
i lausasölu 40 kr. eintakið. Blaðaprent nf.
Skattamisréttið
I byrjun september gerði Visir að umtalsefni það
þjóðfélagslega misrétti, sem fram kemur i hinni
misjöfnu aðstöðu manna gagnvart skattkerfinu.
Ljóst er að ýmsir þjóðfélagshópar eiga mun riægar
um vik en aðrir að skjóta tekjum sinum undan
skattlagningu. Þessi misjafna aðstaða borgaranna
er þjóðfélagsmein, sem uppræta þarf með mark-
vissum aðgerðum.
Fyrir mánuði benti Visir á nauðsyn þess að gert
yrði verulegt átak til þess að endurskoða skattalög-
gjöfina með það i huga að girða fyrir möguleika á
skattsvikum. Nú hafa ibúar i kaupstað vestur á
fjörðum og tveimur kauptúnum vakið með eftir-
minnilegum hætti athygli á þvi hróplega misrétti,
sem viðgengst i þessum efnum.
Það er að sjálfsögðu ekki ný b.óla að gagnrýni af
þessu tagi sé borin fram. En það á ekki að vera af-
sökun fyrir aðgerðarleysi. Þvert á móti er nú óhjá-
kvæmilegt að taka þessi málefni til rækilegrar at-
hugunar með það i huga að koma fram raunveru-
legum umbótum á þessu sviði. Það er ekki unnt að
skella skollaeyrum við þeim ábendingum, sem
fram hafa komið um þetta efni.
Ólafur B jörnsson.prófessor, upplýsir i grein i Visi i
dag, að athuganir bendi til að skattgjaldstekjur séu
um 10 til 11% lægri en þjóðartekjur. Þetta er svipað-
ur mismunur og t.a.m. i Noregi. ólafur Björnsson
bendir ennfremur á, að i ályktunum launþegasam-
taka um þetta efni sé yfirleitt látið við það sitja að
skora á stjórnvöld að herða skattaeftirlit.
Skattaeftirlit er að sjálfsögðu góðra gjalda vert,
en það leysir aldrei þann vanda, sem hér er við að
etja að fullu og öllu. Meinið liggur i þvi, að menn
hafa misjafna aðstöðu gagnvart skattalögunum.
Mjög litil brögð eru að þvi að tekjum launþega sé
skotið undan skattálagningu. Þeir sem hafa at-
vinnurekstur með höndum geta hins vegar ákveðið
upp á eigin spýtur hvernig tekjur þeirra eru gefnar
upp til skatts. Af tæknilegum ástæðum getur þó
verið erfitt fyrir stórfyrirtæki að koma við slikum
hagræðingum.
í grein sinni bendir prófessor ólafur Björnsson á,
að gagnrýni launþegasamtakanna hafi stjórnvöld
yfirleitt svarað með þvi að herða skattaeftirlit með
þeim sjálfum, þar sem þau gerðu sér ljósan van-
mátt sinn til þess að framkvæmda eftirlit með
þeim, sem raunverulega hafa aðstöðu til þess að
koma tekjum sinum undan skatti. Á þessu vanda-
máli er vissulega engin auðveld lausn. í danskri
skattalöggjöf hefur verið heimilaður 10% launþega-
frádráttur til þess að jafna metin milli launþega og
annarra þjóðfélagshópa.
Með þvi að auka enn hlutdeild óbeinna skatta i
tekjuöflun hins opinbera má draga nokkuð úr þvi
misrétti sem nú er við lýði i þessum efnum. Laun-
þegasamtökin hafa hins vegar verið fremur treg til
þess að falla frá hinum úreltu hugmyndum um
tekjuskatt til þess að koma fram tekjujöfnun. 1 raun
réttri stuðla þeir einvörðungu að innbyrðis tekju-
jöfnun milli launþega.
Ólafur Björnsson vekur einnig athygli á þvi i
grein sinni, að néikvæður tekjuskattur geti enn auk-
ið á misréttið milli launþega og þeirra, sem sjálfir
ákveða sin laun.Á þetta atriði hefur ekki fyrr verið
bent opinberlega. Full ástæða er til þess að taka það
til athugunar, þó að ljóst sé að neikvæðari tekju-
skatturinn feli i sér verulega einföldun á skatt-
kerfinu.
Umsjón: GP
i

DAUÐAREFSING
Á UNDANHALDI
Dauðarefsingin eins og sú
sem spænsku skæruliðarnir
fimm sættu fyrir viku vegna
morða á lögreglumönnum, hef-
ur nær alveg horfið, verið numin
úr gildi I flestum Evrópulönd-
um.
t nokkrum löndum er hún enn
við líði, en þegar að er gáð,
kemur i Ijós, að dauðadómum
þar er oft breytt eða þeim er
ekki franifylgt.
í tilefni allra skrifanna um
dauðadóma spænsku hryðju-
verkamannanna lét fréttastofan
Reuter fréttaritara sina um álf-
una kanna það i þeim löndum,
þar sem dauðarefsing er enn
meðal viðurlaga, hversu oft
henni væri beitt.
Dauðarefsing er enn við liði i
Sovétrikjunum, Rúmenia, Aust-
ur-Þýskalandi, Búlgariu og
Júgóslavíu.
Þegar að er gáð, kemur I ljós,
að i Moskvu hafa sautján
dauðadómar verið kveðnir upp
á siðustu tólf mánuðum. Menn
vita með vissu um fullnustu
þriggja þeirra. Þar höfðu sak-
borningar orðið manns bani i
ráni, sem þeir höfðu framið.
Raunar spruttu sjö þessara
mála upp af ránum sem leiddu
til manndrápa. Fjögur voru
vegna auðgunarbrota, mútu-
þægni eða stulds á eigum rikis-
ins. Sex voru vegna glæpa sem
framdir voru i siðari heim-
styrjöldinni. Atjánda málið var
njósnamál, og þar var tilkynnt,
að sakborningurinn, V.G. Kalin-
in, hefði „hlotið makleg mála-
gjöld”, sem flestir leggja út sem
svo, að hann hafi verið skotinn.
Dauðarefsingin er enn viðhöfð
i Rúmeniu. Hún liggur við
morðum, auðgunarglæpum og
að þvi er virðist einnig við land-
ráðum. Siðustu tilvik, sem
menn hafa spurnir af dauða-
refsingum i Rúmeniu, voru i
april i vor, þegar fréttist af
verslunarfulltrúa i utanrikis-
þjónustunni, sem dæmdur var
til dauða vegna spillingar og
1973, þegar deildarstjóri i utan-
rikisverslunardeild var tekinn af
lifi, fundinn sekur um að hafa
þegið mútur.
I Austur-Þýskalandi ber
sjaldan við, að birtir séu dauða-
dómar. Siðustu tvö tilfellin, sem
menn vita um, voru bæði i fyrra.
í báðum tilvikum var um að
ræða fjöldamorð. Annar morð-
inginn var þó ekki tekinn af lifi,
heldur færður i öryggisgæslu á
geðsjúkrahús, en hinn mun hafa
vferið tekinn af lifi og hafði hann
þrjú mannslíf á samviskunni.
1 Bonn telja menn sig þó hafa
vitneskju um 200 austur-þjóð-
verja, sem dæmdir hafa verið til
dauða siðan 1949, og vest-
ur-þjóðverjar lita á dauða
þeirra, sem skotnir eru til bana
á flótta yfir Berlinarmúrinn eða
landamærin sem einskærar af-
tökur. 166 austur-þjóðverjar
hafa látið lifið með þeim hætti.
1974 var einn maður tekinn af
lifi i Júgóslaviu vegna barns-
morðs og staðfest hefur verið
fyrir fréttamönnum að annar
maður hafi. verið dæmdur til
dauða fyrir dráp á lögreglu-
manni. 1973 voru þrir hryðju-
verkamenn Króata teknir af lifi.
— Auk þess gera lögin ráð fyrir
dauðarefsingu fyrir glæpi gagn-
vart rikinu og þjóðinni en þar
undir flokkast landráð og striðs-
glæpir.
I Búlgariu varðar skipulagt
morð dauðarefsingu, sömuleiðis
glæpir gegn rikinu. I fyrra var
dæmdur til dauða i Sofiu
gyðingur, sem fundinn var sek-
ur um njósnir. Eftir mikil and-
mæli erlendis var hann þó látinn
laus og leyft að flytja til Israel.
Embættismenn i Búlgariu
segja, að dauðadómi vegna
landráða hafi ekki verið full-
nægt þar i landi siðustu tiu árin.
1 Ungverjalandi er dauðarefs-
ing lögð við hryllilegustu morð-
um en embættismenn i Búda-
pest segja, að flestir séu að
verða henni afhuga þar I landi.
Dauðarefsingu er ekki beitt
vegna pólitiskra glæpa eða
auðgunarbrota.
1 Bretlandi er dauðarefsing
enn i gildi, þegar um er að ræða
landráð,' sjórán, spellvirki I
flotastöðvum, uppreisn, lið-
hlaup eða bleyðiskap i her-
mennsku. Dómar eru venjulega
mildaðir á friðartlmum. Dauða-
refsing fyrir aðra glæpi var af-
numin 1965. Siðasta aftaka var
.1964, þegar tveir menn, hvor um
sig með tvö mannsmorð á sam-
viskunni, voru hengdir.
A Italiu hefur dauðarefsing
ekki verið við liði siðan i seinni
heimstyrjöldinni. Hún var i orði
kveðnu I gildi i Páfagarði fram
til ársins 1969, ef um væri að
ræða tilræði við sjálfan páfann,
fjöldamorð eða einhver ámóta
ódæðisverk. En , aftaka hefur
aldrei farið fram i Páfagarði.
1 Portúgal var dauðarefsingin
numin úr gildi fyrir 100 árum,
nema i þeim tilvikum, þar sem
portúgalir hafa barist fyrir
fjandmann gegn sinni eigin
þjóð. En i ágúst siðastliðnum
var dauðarefsing numin að fullu
og öllu úr gildi.
1 Frakklandi er dauða-
refsing enn til á meðal
lagabókstafa fyrir morð á lög-
reglumönnum, fangavörðum,
börnum eða fyrir landráð. Eng-
inn hefur þó verið dæmdur til
dauða siðan Valery Giscard
D’Estaing, forseti, íét milda
dauðadóm fyrir átján mánuð-
um, þar til núna i byrjun þessa
mánaðar, að 17 ára unglings-
piltur var dæmdur til dauða fyr-
ir að pinda og stinga til bana
konu á sjötugsaldri. Georges
Pompidou, fyrirrennari D’Es-
taing i forsetaembætti, lét
breyta öllum dauðadómum I
ævilangt fangelsi en eitt siðasta
embættisverk hans fyrir andlát-
ið i april 1974 var að synja beiðni
um mildi til handa barnamorð-
ingja.
1 Grikklandi hafa einungis
verið kveðnir upp þrir dauða-
dómar nýlega. Þeir voru yfir
George Papaodopoulos, fyrrum
forsætisráðherra (leiðtoga her-
foringjaklikunnar) og félögiim
hans, Stylianos Pattakos og
Nicholas Makarezos. Stjórnin
lét þó milda dómana eins og
gert hafði^Papadopoulos sjálfur
yfir ungum manni, sem sýndi
honum fyrir fáum árum bana-
tilræði. Dauðarefsingin gildir i
Grikklandi varðandi algjör
ódæðisverk en henni er afar
sjaldan beitt og engin aftaka
hefurfariðframsiðustu 12mán.
»■■■■■■■««■■■■■■■■■■■■■1