Vísir - 22.10.1975, Blaðsíða 10

10
VISIR. lYIiðvikudagur 22. október
í þeim umræðum um námsmenn og námslán sem verið hafa að undan-
förnu, hefur komið fram sú skoðun, að námsmenn megi vel við þvi að eitt-
hvað sé „stjanað” minna við þá. Þeir hafi þessi stórgóðu námslán, og lifi
rnargir hverjir ágætu lifi.
Námsmenn hafa undanfarið mótmælt liarðlega fyrirhuguðum niður-
skurði á framlagi rikissjóðs til Lánasjóðs islenskra námsmanna.
En hvernig gengur námsmönnum að lifa af launum sinum og lánum?
Geta þeir það yfirleitt, eða þurfa þeir að leita hjálpar aðstandenda sinna að
hjara? Lifa námsmenn við lúxus? Hvað leggja þeir hart að sér?
Visir tók nokkra námsmenn tali i Háskólanum i gær, i miðju verkfalli
sem efnt var til þar, til að mótmæla niðurskurðinum á rikisframlaginu.
Við spurðum námsfólkið hvernig þvi gengi að lifa á sinum launum og lán-
um. —ÓH
HVERNIG
TEKST ÞÉR AÐ
HJARA
Pjetur Þ. Maack, á 6. ári I
gu&fræðideild:
— Ég hef aldrei sótt um náms-
lán á minum háskólaárum fyrr
en i haust. Ég hef samt komist
bærilega vel af, svo vel, að ég er
búinn að festa mér ibúð.
Ég kann engar sérstakar
skýringar á þvi hvers vegna
svona vel standi fyrir mér. Þær
staðreyndir tala þó sinu máli, að
ég hvorki reyki né drekk. Ég
hugsa mig tvisvar um, þegar
um peningaeyðslu er að ræða.
Það eru margar gerviþarfir
sem hægt er að neita sér um.
Málið er bara að gera upp við
sig, hvort nokkur þörf sé á
hlutunum. Ótrúlega oft kemur i
ljós við nánari ihugun, að svo er
alls ekki.
Frá haustinu ’74 hef ég komist
af með að meðaltali 15 þúsund
krónur á mánuði, allt innifalið,
matur, húsnæði, hiti, rafmagn.
Það er hægt að lifa fyrir þennan
pening.
—• Hvað borðaðu eiginlega?
— Mest brauð, súrmjólk og
þviumlikt.
— Nýturðu aðstoðar frá for-
eldrahúsum?
— Nei.
Um námslánin sagði Pjetur:
— Mér finnst sjálfsagt að náms-
lán séu með eðlil. vöxtum og
visitölutryggð, þvi annars eru
þau styrkur en ekki lán. Við
námsmenn erum að biðja um
aðstoð, en ekki ölmusu. Við
þurfum hjálp til að fleyta okkur
fyrir erfiða hjalla, meðan á
námi stendur.
Guðmundur Ingólfsson á 1. ári i
sálfræ&i.
— Ég var ekki i skóla siðast-
liðinn vetur og vann nú fram á
haust, þannig að fjárhagurinn
er dcki svo bágborinn. Ég veit
ekki enn hvað ég kem til með að
þurfa, til að lifa. Ég sótti ekki
um námslán nú.
Ég hef ekki orðið var viö að
námsmenn lifi við neinn lúxus,
Pjetur Þ. Maack
Gu&mundur Ingólfsson
héldur þvert á móti virðast mér
kjör þeirra nokkuð kröpp.
— Viltu láta visitölubinda
námslán?
— Nei, alls ekki.
Eysteinn Haraldsson á 2. ári I
byggingaverkfræöi:
— Ástandið hefur aldrei veriö
eins slæmt og núna. Ég er með
konu og ungabarn og konan get-
ur dcki unnið úti eins og sakir
standa. Viö erum i leiguibúð.
Við verðum að gæta itrasta
sparnaðar til að geta látið
endana ná saman. Ég vann
mikið í sumar og haföi upp úr
þvi 290 þúsund krónur. Ég sótti
um námslán og reikna með að
fá svona 350 þusund krónur.
Þessir peningar eiga að duga
okkur i heilt ár.
Við njótum ekki beins fjár-
hagslegs stuðnings frá for-
eldrum okkar, en fáum stuðning
þeirra á ýmsan annan hátt. Að
þvi leyti eru námsmenn sem
læra hér heima heppnir, að
flestirgeta sótt til aðstandenda,
ef I nauðirnar rekur. Þeir sem
stunda nám erlendis eru verr
settir. Ef babb kemur i bátinn,
geta þeir ekkert leitað.
— Hvað reiknarðu með að það
kosti þig og fjölskyldu þina að
lifa á mánuði.
— Með því að borða einfaldasta
mat.'Og eins og ég sagi fyrr,
gæta itrasta sparðanar, ættum
við að komast af með 40 til 50
þúsund krónur.
— Hvers vegna ertu i skóla, úr
þvi þetta er svona erfitt.
— Af hugsjón.
Guðný Arnþórsdóttir, á 3. ári i
hjúkrunarfræði:
— Við búum tvö saman, bæði
við nám. Við verðum að fá lán
hjá aðstandendum okkar, þvi aö
samanlögð sumarvinna og
námslán nægja ekki.
Annars erum við heppin með
Gu&ri&ur Ragnarsdóttir
Saurninaar
laaðar fvrir
nokkra náms-
menn í
Háskólanum
Páll Baldvinsson
námsmenn geta klofiö rándýra
húsaleigu, ásamt öllum öðrum
kostnaði.
— Getið þið unnið með skólan-
um.
— Nei, við erum bæði i þannig
námi, að það er ekki hægt.
— Er það algengt að námsmenn
geti fest kaup á ibúðum?
— Nei, þeir eru ekki margir.
Um námslánin sagði Guðný:
— Mér finnst fáránlegt þegar
fólk segir að námsmenn þurfi að
verða fyrir sömu kjaraskerð-
ingum og aörir, með þvi aö
sætta sig við niðurskurð náms-
lána. Þetta er sambærilegt viö
að aðrar stéttir ættu að sam-
þykkja launalækkun. Náms-
menn hafa þegar orðið fyrir
sömu kjaraskerðingu og allir
aðrir i þjóðfélaginu við hækk-
andi verðlag.
Páll Baldvinsson, á 1. ári I
sögu og almennri bókmennta-
sögu:
— Við erum tvö I heimili og mér
sjálfum tekst að kljúfa mina
lifnaðarhætti með þvi að vinna
með náminu við ritstjórn
Stúdentablaðsins.
Ég fæ ekki séð, hvernig fólk
getur lifað i þessu þjóðfélagi á
sumarvinnu og námslánum
eingöngu. Ég veit að margir
námsenn vinna kdöld- og nætur-
vinnu til að geta klofið útgjöldin.
Égborga 20 þúsund krónur i
húsaleigu á mánuði, og mér
skilst að það sé algeng húsa-
leiga. Hún getur lika verið
hærri, og fólk hefur orðið að
taka þvi, vegna húsnæðisskorts.
í tengslum við háskólann er
mötuneyti, sérstaklega 'ætlað
stúdentum. Gallinn er bara sá,
að maturinn þar er svo dýr, að
enginn hefur efni á að borða
þar. Mötuneytið kemur þvi litið
að gagni til að hjálpa náms-
mönnum.
— Hverskonar lifnaðarhætti
áttu við, þegar þú talar úm þina
lifnaðarhætti:
— Ég leyfi mér ekki neinn
lúxus. Ég borða alþýðlegan
mat. Það er þannig með náms-
menn eins og aðra alþýðu, að
þeir verða að lifa af þvi sem
þeim er skammtað.
— Sækirðu um námslán?
— Ég sótti um námsláni fyrra,
en notfærði mér ekki lánið,
þegar til kom. Ég hef ekki sótt
um lán nú.
Guðriður Ragnarsdóttir (Adda)
á 2. ári I sálfræði:
— Mér tækist ekki að lifa á min-
um launum, ef ég hefði ekki
fyrirvinnu. Maðurinn minn er
nýbúinn i skóla en áður vann ég
fyrir heimilinu.
Einn kostnaðarliður vill oft
gleymast, þegar rætt er um,
hvernig námsnenn verja fé sinu.
Það eru bókakaupin. í fyrra
fóru gifurlegir peningar til
bókakaupa hjá mér. Einnig fór
mikið i húsaleigu. Við borguð-
um 30 þúsund á mánuði. Við
borgum þó ekki eins mikið
núna.
Það að ég var að vinna áður
en ég byrjaði að læra, olli tals-
verðum erfiðleikum. Ég kenndi
i nokkur ár, og hafði talsverðar
tekjur, og þar með háa skatta.
Að losna út úr þeim vitahring,
er mjög erfitt.
Háar húsaleigugreiðslur
skapa lika erfiðleika, og sams-
konar vitahring. Allir
peningarnir fara til að borga
húsaleiguna. Út úr þessum vita-
hring er helst ekki hægt að
komast nema að stór hópur taki
sig saman um að búa i ibúð en
þá vill enginn leigja slikum hóp.
— Hversvegna þá að vera i
námi, ef það er svona erfitt?
— Ekki geta allir hætt i skóla og
farið út á vinnumarkaðinn.
Hann tæki ekki við þessum
fjölda. En eins og ástandið er i
dag, og ef það batnar ekki, þá
fer fólk að detta út. Þeir fyrstu
sem lenda i þvi, eru þeir efna-
minnstu. Eftir verða þeir efna-
meiri, þeir geta haldiö áfram.
Eysteinn Haraldsson
það, að með hjálp aðstandenda
okkar erum viðaðkaupa ibúð á
sérstaklega góðum kjöi-um.
Með eingöngu námslánum og
sumarvinnu yrðu kjörin svo
kröpp, að mjög hæpið væri að
okkur tækist að komast af með
það. Ég skil ekki, hvernig sumir
Guöný Arnþórsdóttir