Tíminn - 13.11.1966, Blaðsíða 7

SUNNUDAGUR 13. nóvember 1966
TÍMIWM
SEXTUGUR I DAG:
formaður Framsóknarflokksíns
Þeir eru áreiðanlega raarg
ir, sem minnast Eysteins Ján
sonar með þalcklátum huga
á þessum tímamótum í lííi
hans. Slík stórvirki hefur
Eysteinn Jónsson unnið, að
markað hafa djúp spor í ís-
lenzku þjóðlífi, enda lengur
verið ráðherra en nokkur
annar íslendingur.
Um svo þekktan mann hef
ur þjóðin fyrir löngu gert
sér alveg ákveðnar hugmynd
ir, sem verður naumast rask
að. Það veit t.d. svo að segja
hvert mannsbam í landinu
og þarf ekki að segja það
neinum, að Eysteinn Jónsson
er gæddur frábærum gáfum,
er víðfróður og ræðumaður
með ágætum.
En þessir hæfileikar Ey-
steins Jónssonar mundu hafa
dugað honum skammt til að
vinna þau afrek, sem hann
hefur unnið, ef ekki hefði
komið til sterk og fágæt skap
gerð. Góðar gáfur og þekk-
ing er sem beitt og blikandi
sverð, en skapgerð mannsins
er sú hönd, sem á sverðinu
heldur.
Við Eysteinn Jónsson höf-
um unnið saman um það bii
þriðjung aldar, og ætti ég því
að þekkja hann nokkuð. Ey-
steinn Jónsson er drengskap
amiaður, hygginn, hófsamur
og umfram allt hefur hann
ósigrandi viljaþrek.
Þetta er sú skapgerð, þ^tta
er sú hönd, sem stýrt hefur
glæsilegum vopnum Eysteins
Jónssonar til sóknar og varn-
ar í fjölmörgum stórmálum
og umbótamálum. Það er
þessi skapgerð, sem skipað
hefur honum fastan sess með
al fremstu manna þjóðaiinn-
ar. Þá áratugi, sem við Ey-
steinn Jónsson höfum unnið
saman, hefur okkur sjaldan
greint á, en þegar það hefur
komið fyrir, hefur sá ágrein-
ingur ætíð verið útkjjáður
með drengilegum hætti af
hálfu Eysteins Jónssonar.
Það munu og vandfundin
dæmi þess, að Eysteinn Jóns
son hafi beitt andstæðing
sinn ódrengilegum bardaga-
aðferðum. Hitt mun frckar
koma til álita, hvort hann
hefur ekki stundum troyst
orðum og eiðum andstæðing
anna of vel. En slíkt hendir
gjarnan drengskaparmenn.
Hófstillingu Eysteins Jóns-
sonar og hyggindi hef ég
þrásinnis reynt í margháttuð
um, erfiðum vandamálum og
úrlausnarefnum.
Eins og flestum ' er kunn-
ugt, átti Eysteinn Jónsson við
langvarandi heilsuleysi að
stríða og varð í ofanálag
fyrir mjög alvarlegum áföll-
um, er hann slasaðist á skíð-
um.
! Með óbilandi viljaþreki hef
ur Eysteinn Jónsson sigrazt á
öllu þessu og hefi ég það fyi-
ir satt að hann hafi aldrei
verið við betri heilsu en nú.
En oft hefi ég séð Eystein
Jónsson illa haldinn, er hann
sárlasinn átti í hörðum deil-
um eða sat langtímum sam
an við samningaborð i erfið-
um samningum — án þess
hann nokkurn tímann kvart
aði eða kvikaði. Þann tíma
sem Eysteinn Jónsson var
rúmfastur vegna veikinda,
fylgdist hann með í hverju
máli. Það var ekki fyrr búið
að Ijúka uppskurðinum og
gera við beinbrotið en Ey-
steinn Jónsson heimtaði dag-
lega skýrslu um gang mála
og stjórnaði frá sjúkrabeði
sínum. Því fjölyrði ég um
þennan þátt í lífi Eysteins
Jónssonar, að ég tel fátt hafa
sýnt mér betur á lífsleiðinni,
hverju eldlegur áhugi getur
áorkað, ef hann er samfara
sterkum vilja.
Ég vil svo ljúka þessum
fáu orðum með því að þakka
Eysteini fyrir samstarfið og
óska honum allra heilla
Hermann Jónasson.
☆
Formaður Framsóknarflokksins
Eysteinn Jónsson, er sextugur í
dag. Fáir hafa komið meir við
sögu Framsóknarflokksins en
hann- Fáum eða jafnivel engum
á Framsóknarflokkurinn meira að
þafcka en Eysteini Jónssyni. Þess
vegna hylla flokksmenn nann í
dag, senda honum kveðjur og
árnaðaróskir.
Eysteinn Jónsson hefur staðið
óvenju lengi í fremstu víghnu ís-
lenzkra þjóðmálabaráttu. Hann
hefur verið í forustuliði Framsókn
arflokksins í því nær *'álfan fjórða
tug ára. Hann var xyrst kjörinn
á þing vorið 1933 aðeins 26 ára
að aldri og hefur hann setið á
Alþingi óslitið síðan, og á nú að
baki lengri þingsetu en nokxur
annar núverandi alþingismanna,
<situr nú sitt 41. þing. Árið, sem
hann kom á þing, va hann kjör-
inn i miðstjórn flokks ns og hefur
átt þar sæti síðan. Flokksritari
var hann kjörinn árið 1934 og
gegndi því starfi þangið til hann
tók við formennsku flokksms 1962.
Má því segja, að hann hafi verið
eins konar innanrikisráðherra
flokksins í nær þrjá árarugi. For-
maður þigflokksins og þar með
í raun og veru verkstjori þingliðs
Framsóknarmanna — varð hann
1943 og er það enn. í blaðstjórn
Tímans hefur hann atr sæti í meir
en þrjá áratugi og formaður henn
ar hefur hann verið síðustu árin
Blaðaútgáfa, ekki sízt dagblaða,
er miklum erfiðleikum háð um
þessar mundir. og býst ég við, að j
fáir flokksmanna geri sér þess
grein, hvílíkt feikna erfiði Ey-
steinn Jónsson hefur á sig lagt í
sambandi við útgáfu Tímans. Er
Hermann Jónasson skoraðist und-
an endurkjöri 1962, var Eysteinn
Jónsson einróma kjörinn formað-
ur flokksins og hefur verið óum-
deildur leiðtogi hans síðan.
Eysteinn Jónsson varð ráðheTa
árið 1934, aðeins 27 ára gamall,
og hefur aldrei, hvorki fyrr né síð
ar, jafn ungur maður valizt í
ráðherraembætti á ísiendi. Það
segir sína sögu og hana ekki ó
merka, að hann langyngsli þing-
maðurinn skyldi kvaddur til að
gegna hinu vandasama embætti
fjármálaráðherra, og það einmitt
við þær erfiðu aðstæður, er þá
fóru í hönd.Hann hefur síðan hvað
eftir annað, eins og kunnugt er,
verið kjörinn til þess af floirkn-
um að gegna ráðhemembætti, og
hefur átt sæti í sénhverri ríkis-
stjórn, sem Framsóknarflokkur-
inn hefur staðið að á þessa tima
bili. Telst mér svo til, að ham háfi
gegnt ráðherraembættí í samtals
19 ár, eða að ég held lengur en
nokkur maður hér á landi tii þessa.
Lengst af þess tíma hefur hann
verið fjármálaráðherra, eða að ég
ætla í samtals 13 ár.
Auk þess, sem hér er talið, hef-
ur Eysteinn Jónsson gegnt fjöl-
mörgum trúnaðarstörfum í þágu
þjóðar og flokks, sem engin leið
er hér upp að telja- Þess má þó
geta, að hann hefur verið sam
vinnuhreyfingunni góður liðsmað
ur. Hann var einn af stofnendum
Kaupfélags Reykjavíkur á sínum
tíma og formaður þess um þriggja
ára skeið. í stjórn Sambands ís-
lenzkra samvinnufélaga hefur
hann átt sæti í meir en tuttugu
ár og hefur lengi verið þar vara-
formaður. Nefna má einnig, að
hann var á yngri árum um skeið
skattstjóri í Reyfcjavík, hefði á
hendi framkvæmdastjóm Prent-
smiðjunnar Eddu í fjögur ár og
hefur auk þess gegnt ýmsum öðr-
um störfum, sem ég hirði eigi að
telja.
Á bak við upptalninguna hér
að framan er mikil saga, starfs-
saga Eysteins Jónssonar. Sú starfs
saga er svo samfléttuð sögu Fram
sóknarflokksins á þessu tímabili,
að þar verður vart á milli skilið.
Starfssaga hans er einnig þáttur
þjóðarsögunnar á þessum árum.
Engin tök eru á — og væri held-
ur ekkert vit í — að segja þá
sögu í stuttri blaðagrein.
Störf Eysteins Jónssonar eru
mörg og mikil. Hitt skiptir þó
meira máli, að öll sín störf, hvort
sem smærri eða stærri hafa verið,
hefur hann leyst af héndi af þeirri
kostgæfni, alúð, áhuga og dugn-
aði sem honum er eiginleg: og
einkennir hann einmitt sérstak-
lega.
Starfsferill Eysteins Jónssonar
ber það með sér, að hann er
óvenjulegur hæfileikamaðui Hjá
honum fara saman ágætar gáfur,
óvenjulegt starfsþrek, aid.egui
áhugi, rökfastur málflutniagur og
frábær skyldurækni og reglu
semi i störfum, svo sem þeir
þekkja bezt, sem mest hafa með
honum unnið. Hann er traustur
maður, sem engum trúnaði bregzt.
Ég ætla annars eigi hér að fara
að hlaða Eystein Jónsson hefð-
bundnu afmælisgreinalofi. Á því
þarf hann ekki að halda. Verk
hans tala og bera honum vitni.
bæði nú og um ókornin ár.
Starf stjómmálaforingja hér á
landi er enginn dans á rósum.
Starfið er erilsamt og eigi alltaf
þakkað sem skyldi. Um þá blæs
oft kalt. Eysteinn Jónsson hefur
öðmm betur staðið af sér stjórn-
málagustinn. En Eysteinn Jónsson
er líka svo lánsamur að hafa eign-
azt hugðarefni og hei'subrunn
fjarri dægurþrasi stjómmálanna.
Um helgar fer hann á fjöll, þegar
færi gefst, stundar þar skíðaíþrótt
og gönguferðir. Þangað sækir
hann nýjan þrótt Hann er nátt-
úruskoðari og þekkir land sitt
öðrum betur. Þess sjást merki í
hans pólitík.
Það var ekki meining mín að
segja hér ævisögu Eysteins Jóns-
sonar né heldur að semja nokkra
mannlýsingu. Þetta átti
aðetes að vera stutt afmæiia-
kveðja tíl formanns flokks okkar.
f nafni flokksbræðra víðsvegar
um land ber ég fram þakkir til
Eysteins Jónssonar fyrir það, sem
hann hefur gert fyrir okfcar þjóð
og fyrir okkar flokk. Ég flyt hon-
um innilegar ámaðaróskir sam-
herjanna. Við vonum öll, að hann
eigi enn langan starfsdag framund
an, og að honum megi auðnast að
vinna margt til þarfa fyrir þjóð
okkar og flokk. Um leið eru hans
ágætu konu, Sólveigu Eyjólfsdótt
ur, og fjölskyldu hans ailri send-
ar kveðjur og hjartanlegar ham-
ingjuóskir í tilefni dagsins.
Ólafur Jóhannesson.
☆
Frá því að ég var unglingspilt
ur, heima hjá foreldrum mínunl,
á Halldórsstöðum í Kinn, er mér
það minnisstætt, þegar ég hlust-
aði í fyrsta sinn á pólitískar um-
ræður í rikisútvarpinu en alþing-
iskosningar áttu þá að fara fram
næstu daga-
Þaulvanir gáfaðir stjórnmála-
garpar, leiddu þar saman hesta
sína. Þá töluðu m.a. Magnús Guð-
mundsson, Jón Þoriáksson, Jónas
Jósson og Tryggvi Þórhallsson.
Einnig er mér það ógleymanlegt,
að þá kom fram ungur ræðumað-
ur, sem ég hafði efcfcl áður
heyrt nefndan, það var Eysieinn
Jónsson.
í þessum umræðum geystust þeir
fram, foringjarnir, Jónas og
Tryggvi, enda áttu þeir hugsjón-
ir, sem vísuðu langt fram á veg-
inn. Ungi maðurinn í hópnum
lét þó sinn hlut ekki eftir liggja,
og talaði af mikilli mælsku. Ég
varð hrifinn af máli hans, rökum.
hörku, og bjartsýni. Málflutning
ur þessara fulltrúa Framsóknar-
flokksins, verður mér ætíð mion-
isstæður, honum fylgdi hressandi
blær, rödd nýrra vona, nýrra fram
kvæmda, rödd hins nýja fslands.
Skömmu síðar, heyrði ég talað
um það heima, að ungi ræðumað
urinn, væri gáfaður, snjall í mal-
flutningi hefði yndi af að íara
i