Vísir - 20.11.1975, Side 8

8
Fimmtudagur 20. nóvember 1975. VISIR
VÍSIR
Útgefandi: Keykjaprcnt hf.
Framkvæmdastjóri: Uavið Guðmundsson
y Ritstjóri og ábm: Þorsteinn Pálsson
Ritstjóri frétta: Arni Gunnarsson
Fréttastjóri erl. frétta: Guðmundur Pétursson
Auglýsingastjóri: Skúli G. Jóhannesson
Auglýsingar: Hverfisgötu 44. Slmar 11660 86611
Afgreiðsla: Ilverfisgötu 44. Sími 86611
Ritstjórn: Slðumúla 14. simi 86611. 7 linur
Askriftargjald 800 kr. á mánuði innanlands.
í lausasöl u 40 kr. eintakið. Blaðaprent hf.
Harðnandi átök
Flest bendir nú til þess að til harðnandi átaka
dragi við breta á fiskimiðunum innan nýju 200
sjómilna lögsögunnar. Jafnaðarmannastjórnin i
Bretlandi hefur i samningaviðræðunum sýnt
einstæðan þvergirðingshátt. Siðasta ferð Hatters-
leys aðstoðarutanrikisráðherra út hingað verður
lengi i minnuð höfð. Hún bar vott um einstakt
skilningsleysi og þekkingarskort.
Samkvæmt samningunum sem vinstri stjórnin
gerði við breta 1973 höfðu þeir heimild til þess að
veiða hér við land 130 þúsund lestir á ári. í raun og
veru hafa þeir þó aðeins veitt um 110 þúsund lestir.
Nú koma fulltrúar bresku jafnaðarmannastjórnar-
innar hingað og gera kröfur um það að fá að veiða
hér áfram sama magn og þeir hafa gert að undan-
förnu.
Bretar hafa þvi i raun réttri engar tilslakanir gert
i þeim samningaviðræðum, sem fram hafa farið.
Þeir hafa gjörsamlega lokað augunum fyrir þróun
hafréttarmála siðustu ár og þeim nýju upplýsing-
um, sem birtar hafa verið um ástand fiskistofna hér
við land og væntanlegar horfur i þeim efnum. Það
er hrein ósvifni af breta hálfu að mæta til
samningaviðræðna með þessu hugarfari.
Hafréttarráðstefna Sameinuðu þjóðanna hefur
ekki staðfest nýjan hafréttarsáttmála. En hitt er
jafn ljóst, að mikill meirihluti rikja styður megin-
regluna um 200 sjómilna auðlindalögsögu. Þáð er
þvi engum vafa undirorpið að við getum helgað
okkur 200 sjómilna fiskveiðilandhelgi enda skerðir
hún enga aðra hafréttarhagsmuni. Meðan bretar
neita að viðurkenna breyttar ^ðstæður i þessum
efnum er engin von til þess að samningar takist við
þá.
Löndunarbann breskra togaraeigenda á islensk
fiskiskip er af sama toga spunnið og þvergirðings-
háttur stjórnarinnar i London. Islendingar hafa áð-
ur mætt slikum aðgerðum og þær munu þvi ekki
hafa nein áhrif á afstöðu okkar nú.
Bretar telja sig hafa rétt til þess að nýta auðlindir
hafsbotnsins innan 200 sjómilna marka. Það stenst
ekki lengur að gera greinarmun á auðlindum hafs-
botnsins og sjávarins fyrir ofan. í ljósi þessa er það
nánast furðulegt, að bretar skuli þverskallast við
að viðurkenna rétt islendinga til hinnar nýju fisk-
veiðilögsögu. í Bretlandi hafa einnig komið fram
kröfur um 200 sjómilna lögsögu. Engum vafa er þvi
undirorpið, að breska jafnaðarmannastjórnin er
dæmd til þess að hopa frá hrokafullri afstöðu sinni.
Meiri upplýsingar
Fyrir nokkru kunngerði Seðlabankinn niðurstöð-
ur athugana á tékkamisferli. Niðurstöðutölur þess-
arar könnunar vöktu mikla athygli. Þær heildar-
tölur um innistæðulausar ávisanir, sem birtar voru,
sýndu svo að ekki verður um villst, að hér er mjög
alvarlegt mál á ferðinni.
Ávisanaviðskipti hafa á undanförnum árum færst
mjög i vöxt. Það hrikalega misferli, sem á sér stað i
þessum efnum, gerir þennan greiðslumáta mjög
óöruggan. Það er þvi full þörf á að spyrna alvar-
lega við fæti til þess að stemma stigu við þessu mis-
ferli.
Svo virðist sem veruleg brögð séu að þvi að sett-
um reglum og viðurkenndum starfsvenjum sé ekki
fylgt við meðferð ávisana. Æskilegt væri að Seðla-
bankinn upplýsti hvaða aðilar eiga hér stærstan
hlut að máli og hvaða bankar fylgja slæglegast eftir
settum reglum um meðferð ávisana. Slika'r
upplýsingar myndu veita aukið aðhald og öryggi i
þessum viðskiptum.
Umsjón: GP
COUSTEAU
LEITAR
AÐ MEGIN-
LANDINU
ATLANTIS
Könnun á hafsbotninum i
Eyjahafi kynni að varpa nýju
ljósi á leyndardóminn um
Atlantis.
1 samráöi viö griska
feröamálaráðið og þjóöminja-
vörö Grikklands, hyggst franski
neöansjávarkönnuðurinn
Jacques-Yves Cousteau gera
tvær kvikmyndir i Eyjahafi.
Cousteau vonar að ferð þessi
afhjúpi leyndarmál 4.000 ára
gamallar siðmenningar og
kannski finna hið horfna megin-
land Atlantis.
Cousteau segir að megin-
markmiðið með ferð sinni, sé að
leita að leifum siömenningar,
sem álitið er að hafi eyðst i eld-
gosi, sem varð i Eyjahafi hjá
eynni Santorini, 1.500 árum
f.Kr.
Cousteau ætlar að hefja leið-
angur sinn núna I lok mánaðar-
ins á könnunarfari sinu
„caalypso” sem búiö er nýjustu
tækjum, til rannsókna á hafs-
botninum. Yfirumsjón með
rannsóknunum hefur griskur
fomleifafræðingur.
Griska stjórnin styður nokkuð
við bakið á leiðangrinum, ferða-
málaráðið lagði til eina milljón
dollara, Cousteaufélagið og
griska kvikmyndaráðið lögðu
einnig til stuðning viö gerð
myndanna, sem munu nefnast
„I leit að Atlantis” og „Gulleyj-
ar” og verður dreift af helstu
sjónvarpsstöðvum heims.
Cousteau segist sjálfur engar
skoðanir hafa myndað sér um
hvarf Atlantismenningarinnar.
„Við munum liklega hafa upp
með okkur fjölda steingerðra
fomleifa frá botni Eyjahafsins,
en annars held ég varla að viö
munum finna neitt merkilegt”,
voru ummæli hans.
Að áliti margra griskra og er-
lendra fornleifafræðinga, úir
allt og grúir á botni Eyjahafs af
verðmætum fornminjum, sem
hafa farist með skipum ýmissa
fornra menningarríkja.
Vísindamenn hafa nú þegar
staðsett fyrir 140 skipsflök, sem
mörg hver eru ævaforn.
Atlantisgráðan hefur verið
þrætumál visindamanna um
margra ára skeið. Sumir hafa
haldið þvi fram, að eyjan Thera
(Santorini) sé I raun og veru
hluti meginlands þess, sem
Platón skýrir frá. Hann segir
frá stóru meginlandi, sem hafði
sokkið i sæ, vegna mikils jarð-
sigs.
Spyridion Marinatos yfirmað-
ur griska fornminjasafnsins leit
á þessar sögur sem ósennilegar.
Hann áleit, að atlantisgoösögnin
heföi myndast vegna þess að
eyja hafði sokkið i sæ vegna
eldsumbrota. Hann sagði að
engin vissa væri fyrir hendi um
tilveru Atlaritis, þvi þjóðsögurn-
ar hefðu breyst með timanum.
t nóvembérmánuði árið 1970
fann Marinatos mjög vel varð-
veitt freskumálverk i tveggja
hæða húsum, sem grafin höfðu
verið úr jörðu. Freskur þessar
voru mjög svipaðar þeim sem
fundust i Knossos á Krit.
Hann taldi, að menning hefði
staðið með miklum blóma á
eynni Thera, kringum 1,500 f.
Kr. um sama leyti og minóiska
menningin á Krit náði hvað
hæst.
Marinatos trúði þvi, að eyj-
arnar Krit og Thera hefðu verið
samfastar fyrir um 20.000 árum.
Þá sökk meginlandið. og fjalls-
topparnirmynduðu eyjaklasana
i Eyjahafi. Thera er í Cyklandes
eyjaklasanum.
Samkvæmt kenningum hans,
varö fyrsta eldgosið á Thera um
1.500 fyrir Krists burð. I gosi þvi
eyddist meginhluti eyjarinnar
og um 20-30.000 ibúanna fórust.
1 kjölfar gossins kom svo
jarðskjálfti en ibúar eyjarinnar
virtust hafa búið þar áfram.
Kannski hefur þeim gefist timi
til að biðja kritverja um
hjálp. Það gæti þá verið
ástæðan fyrir þvi, að áhrifa frá
Minóisku menningunni gætir i
fomleifafundum á Theru.
Við uppgröft árið 1970, sem
Marinatos stjórnaði, fundust
mjög fögur leirker, sem talið er,
að hafi verið flutt inn frá Krit,
þar eð höfuðborg Theru lá á
syðri hluta eyjarinnar og þvi
næst Krit, sem hún var tengd
sterkum verslunar- og menn-
ingarböndum.
Einnig var grafinn upp vegg-
ur með málverkum á, er sýndu
apa að leik i goðsagnaheimi
Theru.
A þeim tima virðast apar hafa
lifað fyrir botni Miðjarðarhafs,
þeir sömu oglifa núna á klettun-
um við Gibraltar.
Einnig fundust heillegar
veggmyndir, sem spönnuðu 14
fermetra. — Þar sjást mikil
fagnaðarhöld til heiðurs vorinu.
Hinir rauðu, bláu, grænu og
fjólubláu litir Theru fyrir gosið
hafa varðveist mjög vel.
En kannski kynni prófessor
Marinatosi að hafa skjátlast.
Honum gafst ekkert færi á að
kanna hafsbotninn kringum
eyna, nema þar sem alira
grynnst var. Hafdýpi við eyna
er um 400 metrar, það sem
dýpst er.
Könnunarfar Cousteau getur
komist svo djúpt og gæti fundið
eitthvað, sem frambærilegt
væri gegn kenningum prófess-
ors Marinatosar.
Cou^teau-feðgarnir þykja meðal fremstu sérfræðinga hcims, hvað
viðkemur djúpköfununi og köfunarkúlum eöa mini-kafbátum til
ncðansjávarbjörgunar, eins og Pisces og Johnson-Sea-Link á mynd-
unum hér eru byggðirá hugmynduin þeirra qg reynslu.