Vísir - 20.11.1975, Blaðsíða 10

10
. ' - ' " V' ' *
Um gangandi
menn í umferð
Ég hef fylgst með fréttum af
hinni hrikalegu slysaöldu, sem
gengur nú yfir okkur. Þar er
reyndar ekkert einsdæmi að
slysum fjölgi mikið, er haustar
að og skammdegið lengist og
verður gerast umhleypingasöm.
Dagblöð og aörir fjölmiðlar
hafa skýrt frá hverju dauða-
slysinu á fætur öðru og rætt hef-
ur verið við lögreglumenn, full-
ur gengur eða hleypur fyrir bil).
Mjög oft er, þegar slik slys
verða, að sá sem ekið er á, hlýt-
ur alvarleg meiðsli, einkum
höfuðáverka og dauðsföll eru al-
gengari i þessum umferðarslys-
um en öðrum.
Þegar athugaðar eru orsakir
þessara slysa er nær undan-
tekningalaust komist að þeirri
niðurstöðu, að of hraður eða á
reiða, sem deyða eða slasa
alvarlega, kannski fyrirvinnu
margra ungra barna, eða litla
stúlku, sem átti allt lifið fram-
undan. Oft á tiðum biður bil-
stjórinn einnig varanlegt tjón á
sálu sinni. Sjaldan veldur einn
þá tveir deila, stendur éinhvers-
staðar. Ætli það sé ekki lika
þannig oft, þegar slys ber að
höndum.
Eftir
Pál
Stefánsson,
flugmann
Fimmtudagur 20. nóvember 1975. VISIR
trúa i umferðarráði og ég var að
enda við að lesa viðtal við full-
trúa lögreglustjóra, og i sama
blaði var heilsiða með myndum
og frásögnum af ökuniðingum i
Reykjavik og nágrenni. öll
þessi viðtöl og ráðstafanir lög-
reglu undanfarin ár, og einnig á
þessu hausti, virðast mér bein-
ast i svo til sömu átt. Allir þeir,
sem spurðir eru um orsakir
hinna tiðu slysa, álita of hraðan
akstur og tillitsleysi ökumanna
valda hér mestu um.
Þegar bil er ekið á
gangandi vegíaranda
Hvað gera skuli eru menn lika
sammála um: hægja umferð-
ina. Þetta er efalaust nokkuð
rétt, svolangt sem það nær. Mig
langar að ræða hér sérstaklega
um eina tegund umferðarslysa,
sem mér finnst hvað óhugnan-
legust og ótrúlega tið, en það er
þegar bil er ekiö á gangandi
vegfaranda. (eða gangand mað-
einhvern hátt gáleysislegur
akstur, valdi. Niðurstaðan er
siðan sú, að það helsta, sem tii
varnar er, sé að hægja umferð-
ina, hækka hraðasektir um
100% eða meir og auka öku-
leyfissviptingar. Þetta eru þvi
miður aðgerðir, sem reyndar
hafa verið áður, eða eitthvað
svipaðar. Arangurinn höfum við
séð undanfarna tvo mánuði.
Eru ekki
fleiri sekir
en bilstjórinn?
Ég held að timi sé kominn til,
að reyna eitthvað annað lika.
Ég er engan veginn á móti var-
kárum akstri, en hann virðist
ekki duga ætið. Væri ekki athug-
andi hvort orsök þessara hrylli-
legu slysa er ekki að leita hjá
fleirum en þeim vesalings bil-
stjórum, sem eru svo ólánssam-
ir að sitja undir stýri þeirra bif-
Hvort ætli sé auðveldara fyrir
bilstjóra að forðast gangandi
vegfaranda, eða vegfaranda að
forðast bilinn. Ef við athugum
þær aðstæður, sem flest þessara
slysa verða við, eru þær eitt-
hvað þessu likar: Myrkur eða
önnur hindrun i skyggni, svo
sem kyrrstæður bill, og ef til vill
þar að auki rok og rigning.
Auðveldara fyrir
gangandi vegfaranda
að forðast ökutæki
Hinn gangandi er annað hvort
á gangi við vegarbrún, eða ætl-
ar yfir götuna. Bill kemur ak-
andi með sinum margþekkta
hávaða og einnig með ökuljós-
um, sem lýsa fram á veginn og
gefa bilstjóranum takmarkað
skyggni. Göngumaður er oftast
nær dökkklæddur og algjörlega
ljóslaus, og i 95% tilvika eða
meir hefur hann ekki einu sinni
endurskinsmerki. Billinn hefur
sina ákveðnu braut, sem hann
fer eftir, en þvi er oft ekki þann-
ig varið með hinn fótgangandi,
þótt auðvitað séu á þvi undan-
tekningar, eins og þegar um
gangbraut er að ræða, en þær
eru flestar mjög illa merktar og
illa eða óupplýstar.
Ég álit þvi, að i langflestum
tilfellum sé auðveldara fyrir
gangandi mann að forðast öku-
tæki, en fyrir bilstjóra að koma
auga á og forðast hinn gang-
andi. Væri ekki reynandi að
beina aukinni fræðslu og upp-
lýsingaherferð til gangandi veg-
farenda, ekki sist barna og
eldra fólks. Ég er sannfærður
um að fjöldi fólks gerir sér enga
grein fyrir þvi hversu erfitt er
að koma auga á það við svipað-
ar aðstæður og að framan er um
talað.
Endurskinsmerki
Brýna ætti fyrir fólki, að gæta
þess, að ganga ávallt við vinstri
vegarbrún, og freistast ekki til
að ganga i hjólfari þvi, sem oft
myndast nærri vegarbrúninni,
þó oft sé sléttara þar en fyrir ut-
an. Einnig ætti að hvetja fólk að
lita til beggja hliða áður en farið
er yfir götu, og umfram allt ætti
að örva fólk til að bera ein-
hverskonar endurskinsmerki á
yfirhöfnum, helst á báðum upp-
handleggjum og baki. Athuga
mætti að framleiða endurskins-
merki i mörgum litum, svo að
fólk veigraði sér siður við þvi að
bera þau. Vél fyndist mér koma
til greina, að gera að skyldu að
sauma hlitmerki i yfirhafnir
barna.
Án þess að ætla að afsaka of
hraðan eða gáleysislegan akst-
ur, held ég að umferðaryfirvöld
hafi gert fullmikið af þvi að
skella alltaf skuldinni á bil-
s.tjóra og óvarkárni þeirra. Það
er búið að telja fólki trú um það i
áraraðir, að bilstjórum einum
sé um að kenna. ögrandi fram-
koma barna, unglinga og stund-
um fullorðinna i garð bilstjóra
kemur oft i Ijós. Með þvi að
gengið er i veg fyrir bila, að þvi
er virðist til þess eins að sýna
fram á að hægt sé að stöðva
bölvaðan bilinn.
Oft útilokað
að stöðva bil
Það vantar itrekaðar
ábendingar frá umferðaryfir-
völdum um það að þó að ekið sé
með fullri aðgæslu, þá er oft úti-
lokað að stöðva bil, sem skyndi-
lega er gengið i veg fyrir.
Dómsmálaráðherra sagði i
viðtali ifréttaauka útvarps fyrir
stuttu, að fyrst og fremst þyrfti
hugarfarsbreytingu, og er ég
honum hjartanlega sammála.
íslendingar eiga þvi miður eftir
að brenna sig á þvi á fleiri svið-
um, en nú i umferðinni, hvað
þeir eiga erfitt með að hlýða
settum reglum. En til þess að
hægt sé að fara að lögum, verða
þau að vera i einhverju sam-
ræmi við raunveruleikann.
Það er kominn timi til, að hætt
sé fiflaskap, eins og þeim, að
leyfilegur ökuhraði á tiltekinni
götu sé 45 kilómetrar, en lög-
reglan sjálf segi að enginn sé
áminntur né tekinn, sem ekur á
60 kilómetra hraða eða hægar.
Þetta er því miður ekkert eins-
dæmi i lagasetningum okkar og
framkvæmd þeirra. Að minu
viti er þetta hrein og bein litils-
virðing við lög og reglur. Við
verðum að setja okkur skyn-
samar og raunhæfar reglur og
reyna siðan að fara eftir þeim.