Vísir - 26.11.1975, Blaðsíða 10

10
MALALOK
Miðvikudagur 26. nóvember 1975. VISIR
L’.MSJÓN: .J()\ STKINAH GLNNLALGSSON
LINNLH TORFI STEFÁNSSON
Dqtt við œfingu ó leikfimi-
kistu
Kvrir nokkru gekk dómur i
hæslarétti i máli sem piltur
nokkur Itölðaði gegn l'jármála-
ráðherra l.lt. rikissjóðs til
greiöslu bóta vegna slyss er
liann varð l'yrir við l'imleika-
æl’ingu i skóla. Iléraðsdómur
haíði svknað rikissjóðal' kröfum
piltsins og staðlesti hæstiréttur
jia niðurstöðu. i máli þessu kom
til álita hvorl leikl'imikennarinn
sem stjórnaði ælingunni hefði
látið uiidir höt'uð leggjast að
gæla venjulegra varúðarreglna
er slvsið varð, svo og spurningin
nm livort rikissjóður sem rak
viðkomandi skóla væri bóta-
skvldur skv. reglum um svo-
kallaða liúsbóndaábyrgðog þá á
gruntlvclii sliks varúðarleysis
kennarans. Sú regla mælir fyrir
iini að vinnuveitandi beri skaba-
hotaabyrgð á skaðaverkum
starl’smanna sinna sein unnin
eru’ við l'ramkvæind starl’ans,
enila verði starlsmanni gefin
sök á tjoni.
Kl'ingar fóru fram
tilan skólatima
Málavextir voru þeir að
iþróttakennarinn hafði valið
nokkra af beztu fimleikamönn-
um skólans til að sýna fimleika
á árshátið, sem haldin skyldi þ.
30. marz 1969. Stefnandi var
einn af þessum nemendum og
var hann rétt óorðinn 16 ára,
þegar þetta var. F'imleika-
ælingarnar höfðu staðið yfir um
veturinn og hafði flokkurinn
lyrst æft fyrir sýningu á hátið 1.
desember 1968. Eftir þá sýningu
féllu niður æfingar fram að ára-
mótum, en hófust þá aftur, og
var stefnandi einn af áhuga-
sömustu þátttakendum i fim-
leikaflokknum og sótti æfingar
mjög vel. h>egar liða tók að árs-
hátfðinní var æfingunum fjölgað
og voru þær iðulega á hverju
kvöldi. Á kvöldæfingu þ. 24.
marz varð siðan slysið sem
málið snerist um. Ofangreindar
æfingar fóru fram utan venju-
legs skólatima með samþykki
skólastjóra, og tók iþrótta-
kennarinn ekki laun fyrir starf
sitt við æfingarnar.
Eóll á bakió
Slysið varð þegar verið var að
æfa stökk yfir leikfimikistu.
Kistan stóð á miðju gólfi leik-
fimisalarins og var um 1 m að
hæð. Stökkmegin kistunnar var
sveigjanlegt stökkbretti ca. 25-
30 cm. hátt frá gólfi. Stökkið var
þannig framkvæmt. að piltarnir
komu hlaupandi að stökkbrett
fékk ekki bœtur...
inu og stukku af þvl i ihvolfri
stellingu yfir kistuna án við-
komu við hana. Handleggirnir
voru framréttir. Hinu megin
kistunnar stóð piltur sem tók á
móti þeim sem yfir sveif, þann-
ig að sá er stökk beindi hand-
leggjum og höndum að öxlum
þess er á moti tók og fékk þar
tak. Jafnframt greip hinn undir
og ofan við mið læri þess er
stökk, sem siðan fór með fætur
sundur yfir höfuð hins og kom
siðan jafnfætis niður á dýnu.
Yfirleitt stóð kennarinn við
hlið þess, sem tók á móti til að
vera viðbúinn ef út af brygði við
framkvæmd æfingarinnar. t það
skipti, sem slysið varð, hafði
kennarinn gengið til baka ca. 3
metra og staðið þar. Kvaðst
hann hafa gert það til að fim-
leikamennirnir treystu ekki of
mikið á nærveru hans, enda hafi
það verið meining sin að láta þá
stökkva án nærveru sinnar á
væntanlegri sýningu. Slysið
varð með þeim hætti, að stefn-
andi hafði stokkið af brettinu, og
farið i heldur lárétta stellingu.
Hraðinn i stökkinu hafi þvi orðið
svo mikill, að hendurnar hafi
gefið eftir og sá sem á móti tók
náði ekki taki á likama hans.
Síðan sveif stefnandi yfir félaga
sinn og lenti á gólfinu með efri
hluta baks eða axlir. Af slysinu
var stefnandi talinn hafa hlotið
timabundna og varanlega ör-
orku, og var hún metin 10%.
Sjónanníð stefnanda
Af hálfu stefnanda var þvi
haldið fram að slysið hefði orðið
vegna gáleysis leikfimikennar-
ans með þvi að hann hafi ekki
staðið hjá þeim sem á móti tók.
Leikfimikennarinn hafi verið
starfsmaður rikisins, en rikis-
valdið beri fébótaábyrgð á
skaðaverkum starfsmanna
sinna. í þvi sambandi skipti
ekki máli, þótt slysið hafi orðið
utan leikfimistima skv. stunda-
skrá, þar sem venja sé i skólum
landsins að halda leikfimisýn-
ingar, og fari þær fram i skólan-
um og á vegum skólans. Af
þessum ástæðum sé ljóst, að
rikinu beri að bæta tjón stefn-
anda fébótum.
Sjónarmið stcfnda
Stefndi hélt þvi fram, að slys-
ið hefði orðiö fyrir eigin vangá
stefnanda og óheppni. Stefnandi
hafi þótt mjög efnilegur fim-
leikamaður sem hafi viljað
leggja sig sérstaklega fram um
að ná sem mestri leikni. Fim-
leikum fylgi ávallt nokkur
áhætta, sem þátttakendur geri
sér ljósa. Leikfimi kennarinn
hafi brýnt mjög fyrir nemend-
unum, hvernig bæri að fram-
kvæma stökkið þannig að sem
minnst hætta væri á þvi að
óhapp hlytist af.
Jafnvel þótt talið yrði, að leik-
fimikennarinn ætti einhverja
sök á slysinu, þá beri stefndi
ekki bótaábyrgð á slysinu, þar
sem æfingarnar væru utan
stundaskrár og ekki liður i
kennslustörfum skólans.
Kennarinn hafi æft nemendur i
fritima sinum og ekki fengið
greiðslu fyrir þetta starf sitt.
Skilyrði fyrir húsbóndaábyrgð
sé að skaðaverk sé unnið i
vinnutima og sé hluti af starf-
skyldum starfsmanns.
Dtiinur héraðsdóms
f dómi héraðsdóms er fyrst
sagt, að enda þótt æfingarnar
haf'i átt sér stað utan venjulegs
vinnutima kennarans, hafi
stjórnun æfinga fimleikamann-
anna verið i svo nánum tengsl-
um við starfsskyldur iþrótta-
kennarans almennt, að þar
verði ekki á milli greint. Ekkert
hafi komið fram um það, að
stefnandi hafi af hálfu skólans
verið hvattur til að taka þátt
æfingunum. Þegar litið sé til
þess, að þarna var um valda
fimleikamenn að ræða, sem
æfðu sig fyrir sýningu kvöld
eftir kvöld og höfðu æft þá
æfingu sem slysið varð við i
a.m.k. tvær vikur, þá þyki það,
að iþróttakennarinn færði sig
frá,ekki aðfinnsluvert. Enda sé
það svo, að íþróttum fylgi ávallt
nokkur áhætta, sem þeir hljóti
að taka, sem leggja stund á þær.
Slysið verði ekki til annars rakið
en hreinnar slysni og séu þvi
ekki efni til að leggja á stefnda
fébótaábyrgð á slysinu og tjóni-
stefnanda af þess völdum. Var
þvi stefndi sýknaður af kröfum
steínanda i málinu.
Doimir hæstaréttar
t dómi sinum segir hæstirétt-
ur: ,,Svo sem greinir i hinum
áfrýjaða dómi, var áfrýjandi
góður leikfimismaður og hafði
æft leikfimisstökk það, sem
hann tók, er hann slasaðist. Hef-
ur ekki verið sýnt fram á með
álitsgerð sérfróðra manna um
íimleika, að iþróttakennarinn
hafi látið undir höfuð leggjast að
gæta venjulegra varúðarreglna,
og þykir varhugavert að meta
honum til sakar, að hann var
ekki sjálfur viðbúinn til aðstoð-
ar vjð þann, er tók á móti áfrýj-
anda i stökkinu, ef áfrýjanda
kynni að fatast, eins og raun
varð á. Ber þvi að staðfesta hinn
áfrýjaða dóm, og kemur þá eigi
til álita, hvernig háttað var
ábyrgð stefnda (rikisins) á
störfum rikisins i umrætt sinn.”
.lón Steinar (lunnlaugsson
Ásland reiðhjóla er slæmt.
segja þeir i umíerðarlög-
leglunni. Cað er ekki nóg að
gela harni hjól. Foreldrarnir
verða lika að gæta þess að hjólin
standist öryggiskröíur, og aö
ekki vanti á þau Ijós.
l>að er mjög algengt að Ijós
vanli a lijól. hvort sem þau eru i
cigu harna og l'ullorðinna. For-
eldrar harnanna hugsa lika
sjaldnast um þessa hluti virðist
vera.
1 vetur hal'a 20-30 rciðhjól
verið tekin al' börnum, og þeim
skilað al tur með þvi íororði að á
þau verði sett Ijós.
Eii þó að Ijósin vanti ekki allt-
al. þá eru þau allt ol' oft i ólagi.
Stundum er þeim stolið og þá er
kannski ekki hugsað um að
koma lyrir öðru ljósi.
En el' mönnum finnst of dýrt
að kaupa Ijósker á lijólið, þá
liægir að nota vasaljós. Hægt er
að fá vasaljós i þægilegri stærð,
og þá er liægt að halda á þvi á
meðan hjólaö er.
Vasaljós gcrir alveg sama
gagn, el lólk vill spara við sig.
En svo má minna lorcldrana
á að hlutast til um að börnin séu
ekki með lijólin úti yfir vetrar-
liinann. Iieldur geymi þau inni.
—EA
Reiðhjól:
Ef Ijósker er of dýrt,
þó nœgir vasaljósl!