Lesbók Morgunblaðsins - 18.10.1925, Blaðsíða 7

18. október 1925.
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
7
Mnniö
þessu nina
innlenda fjelagl
þegar þ]er sjó- og bruna-
trygglð.
Simi 542.
Pósfhólf 417 og 574.
• Sfmnefni i Insuranc*.
ar. aftur og þau endurbætt við að
komast undir ræktun á ný. Einn-
ig hafa verið mynduð fjöldamörg
afbrigði, og í verðlistum frá hin-
um stóru hollensku laukverslunum
má oft sjá nöfn á frá 5—700 af-
brigðum, einföldum og afkrýnd-
um. Og í öllum litum: hvítir,
svartir, gulir, rauðir, bláir og öll
litbrigði þar á milli. Einnig eru
þeir til tvílitir og marglitir.
Enda er leitun á litfegurri, stíl-
hreinni og skrautlegri blómum en
Túlipönum. Eigi Túlipanabeðin að
vera verulega falleg, þarf helst að
setja laukana allþjett, lielst ekki
meira en 20—25 em. milli lauk-
anna. Skrautlegast er að liafa
marga liti saman, en þó taka til-
lit til hvaða litir fara best saman.
Túlípaninn er af Liljuættinni. Af
öðrum blómum sem Tyrkir fluttu
hingað til álfunnar má nefna Hya-
einthu og keisarakrónu. Einnig
hafa þeir flutt hingað Hrossa-
kastaníu — sem er talið eitt hið
fegursta trje sem vex hjer í álfu,
verður hún minnisstæð þeim, sem
hafa sjeð hana blómgast.
Hyacinthan hefir frá fyrstu tíð
átt miklum vinsældum að fagna,
hún hefir ekki þekt tvenna tím-
ana eins og Túlípanarnir. Af
henni eru einnig fjölda mörg af-
brigði í hvítum, bláum, rauðum og
gulum litum. Oft eru blómin svo
mörg og stór á einni plöntu, að
stöngullinn á erfitt með að bera
þau og þurfa þau þessvegna stund
um stuðnings við, og skjóls. Hya-
cinthan er kröfufrekari hvað mold
argæði snertir heldur en hin lauk-
blómin og þarf meiri áburð —
en vel fúinn þarf hann helst að
vera. Mátulegt er að setja Hya-
cinthulaukana svo djúpt, að 10
cm. af mold sjeu yfir þeim og
vel má setja þær talsvert þjett,
yfirleitt e'r rjettara að dreyfa
blómlaukunum ekki á of stórt
svæði, beðin verða því fegurri sem
laukarnir standa þjettar í þeim.
Þá eru Narcissur einnig aðdáan-
lega fögur blóm. Til þeirra telj-
ast Páska- og Hvítasunnuliljur.
Þær þrífast báðar vel hjer á landi
og kemur fyrir að þær blómgist
meir en í eitt skifti. Páskalilj-
urnar eru flestar gular og hvít-
gular og blómin einkar fagurlega
löguð. Hvítasunnuliljan stendur
hinum ekki að baki, enda eiga
þessar' Narcissus-tegundir miklum
vinsældum að fagna alstaðar. Og
það liggur við að þær geti þrif-
ist hvar sem er, þær gera t. d.
ekki jafnmiklar kröfur til mold-
argæða eins og hin laukblómin.
Náskyldar Narcissum eru Tazett-
ur, en þær eru vart nógu harð-
gerðar til þess að við hjer norður
á hala veraldar getum liaft á-
nagju af þeim í görðum okkar.
Þetta eru aðaltegundirnar þrjár
af laukblómunum, Túlípanar, Hya-
cinthur og Narcissur, en auk
þeirra eru til mörg önnur lauk-
blóm, sem einnig eru mjög fögur
t d.-Galanthus rivalis (Vorboði),
Scilla sibirica, Chinodoxa og
Perluhyacintha, en allar eru þess-
ar jurtir smávaxnar og njóta sín
ekki nema því aðeins að þær
standi ærið þjett saman.
Að síðu<*"u en ekki síst má nefna
Crocus sativa, sem er yndisleg lít-
il planta, litfögur og skrautleg,
hún blómgast mjög snemma á vor
iu, oft fyrst í apríl, áðxar en klaka
leysir úr jörð. En blómin standa
aðeins fáa daga. En Crocuslauk-
aimir eru þeir einustu af blóm-
laukunum, sem blómgast á landi
hjer ár eftir ár.
Blómlaukar eru víða á boðstól-
um hjer í bæ um þessar mundir
og þeir, sem vilja prýða með þeim
í görðum sínum, eða á leiðum í
kirkjugarðinum, þyrftu að setja
þá niður sem allra fyrst, áður en
frostið lokar jörðinni.
Ragnar Ásgeirsson.
Einvalds-viljinn.
A fyrsta fundi hins endurreista
Alþingis kom það til umræðu,
hvort fundirnir skyldu haldnir
fyrir luktum dyrum. Sú venja
hafði verið á „stjettaþingunum“
í Danmörku. — En hjer voru
endurminningarnar ríkar í hugura
manna um Alþingi hið forna, og
var áhugi almcnnings mikill á
því, að hlýða á umræður þingsins.
— Konungsfulltrúi Bardenfleth
hjelt því fram, að fundi þingsins
skyldi halda fvrir luktum dyruin,
aðgangur bannaður öllum öðrum
en þingmönnum og skrifurum.
Þingmenn stóðu upp hver eftir
annan og mótmæltu þessari ráða-
breytni. Var það -Tón Sigurðsson,
er talaði þar sköruglegast fyrir
hinum eindregna vilja almennings
og þjóðar, að fundirnir skyldu
haldnir í heyranda liljóði.
En umræðunum lauk þannig, að
konungsfulltrúi tók af skarið, með
því að segja, að þetta væri vilji
konungsins, að fundir yrðu lokað-
ir. — „Gegn einvöldum konungi
hefir fólkið ekki rjett til að hafa
neinn vilja“, sagði konungsfull-
trúi. — Við það sat að sinni.
Sögu þessa sagði Páll heitinn
Melsted sagnfræðingur 1908, þeg-
fir mest gekk hjer á með uppkast-
ið að Sambandslögunum; þótti
honpm tvennir tímarnir og miklar
bi eytingar frá því á þessum fyrsta
fundi Alþingis og 1908, þegar
samningar hófust um endanlega
lausn á Sambandsmálinu. Páll var
skrifari þingsins á þessum fyrsta
fundi þess.