Lesbók Morgunblaðsins - 07.03.1926, Blaðsíða 3

7. mars 1926.
3
LfiSBÓK MWWHJNBLABSJNS.
K -***■ ■•
^TEASPUO^I
5»LIHC WATÍ'**
ÍÖVRIL
BOVRIL LIMITED
LONDON
BOYRIL VIITIR NU DU« OQ\
ÞRBJL Oö 179» ÁÍÁM
IBITTU.
iDRBKTU BOVBIL VI» VDINUi
IþÍNA, ÞVl B0V4IL HJLLDUll
ÞJBB STAB7SHJCJUM.
Fyrir gamalt fólk, sem þjáist af svefnleysi, er þeaai
hjartastyrkjandi og heilsusamlegi dryklcur mjög
ákjósanlegur.
Notaðu aðeini V2 teskeið i einn bolls af heitu vitni og J»4
farðu lamstundis óyiðjafnanlegan, nwrandi drykk.
BOVRIL
Heildverslun Ásgeirs SigurOseonar. sími dOO.
Landbúnaðarframfarir smástígar.
Þegar jeg árið 192x var að
semja yfirlit yfir framfarir ís-
lands 20 fyrstu árin af 20. öld-
inni fyrir stærstu alfræðibók
heimsins „Encyclopædia Britann-
ica,“ þá varð jeg, er jeg hafði
safnað öllum gögnum, alveg for-
viða af að sjá, hve miklar fram-
farir hefðu orðið á þessu tímabili
á því nær öllum sviðum, að tiltölu
meiri en í nokkru landi öðru. En
þar var ein undantekning: land-
búnaðurinn. Hann hafði að kalla
má alveg staðið í stað. Engar
verulegar framfarir. Og jeg spurði
sjálfan mig: Hvað veldur? Og
mjer fanst svarið liggja nokkurn
veginn opið fyrir: járnbrautar-
leysið. Það eru ekki kaupstaðirnir
eða kaupstaðafólkið, sem mestan
haginn fá af járnbrautunum
(nema þá máske Rvík talsvert),
heldur bændurnir. Fyrir þá er
járnbrautin lífsnauðsyn, eigi þeir
nokkurntíma að komast úr kútn-
um. Járnbrautarmálið ætti því að
vera nr. 1 á stefnuskrá bænda-
.flokksins. Því járnbrautin er lífæð
landbúnaðarins og skilyrði fyrir
öllum verulegum framförum í hon
um. Ránbúskapurinn á að hverfa
úr sögunni og menn að læra að
lifa af ræktuðu landi, sem aldrei
getur algerlega brugðist, jafnvel í
verstu ísárum. Menn eiga að koma
upp stórum kúabúum (jafnvel með
100—200 kúm, eins og í fornöld)
og smjörbúum og jafnvel svína-
rækt. En þetta getur því aðeins
borgað sig, að menn hafi greiðan
aðgang að markaði fyrir afurðir
sínar, bæði fljótan, vissan og ó-
dýran. Því annars gleypir flutn-
ingskostnaðurinn allan arðinn, og
í ísaárum verða vörurnar fyrir
stórskemdum áður en þær kom-
ast á markað, ef þær þá nokk-
urntíma komast það. Það væri
því ekkert vit í að leggja mikið
fje í stórbvi, ef þessi skilyrði
vantar. En úr því öllu bætir járn-
brautin. Og á það ekki síst við
norðurbrautina. — Borgarfjörður,
Húnavatns, Skagafjarðar og Eyja-
fjarðarsýsla er ágætis hjeruð fyr-
ir stór kúabú, ef norðurbrautiú
kemst á, en annars ekki Þó haf-
ísinn loki öllum höfnum norðan-
lands fyrir skipum, flytur járn-
brautin allar afurðir til Faxaflóa,
þar sem altaf er íslaust, og þaðan
ganga skip með þær til Englands.
Þá flytja og járnbrautirnar nægan
útlendan áburð og eldivið, svo
menn ekki þurfi að brenna sauða-
taðinu. Þær flytja og útlendar
fóðurbirgðir í viðbót við grasið,
sem ekki hrekkur til á stórbúun-
um, og til að forða öllunx skepnu-
felli í kallærum. Það er ekki er-
fiðara nje dýrara að flytja fóð-
urefni frá Ameríku til íslands en
til Danmerkur, og þó byggja Dan-
ir allan sinn blóml. búskap mest-
megnis á slíku fóðri og græða stór
fje á. Mundurn við þá ekki geta
gert hið sama? Því ekki er danska
grasið nærri því eins kjarngott og
íslenska taðan.
Norðurbraut. — Austurbraut.
Það er því oinmitt norðurbraut-
in, sem okkur ríður mest á að
fá, og það eru einmitt bændurnir,
isem mest mundu á henni græða.
Þetta sá líka víðsýnasti bóndinn,
sem sat á þinginu 1894, hinn ný-
látni formaður Samvinnusambands
íslands, Olafur Briem, enda hjelt
hann eina áhrifamestu ræðuna fyr
ir járnbrautafrv. En hann var líka
svo glöggskygn og laus við hreppa
pólitík, að hann sá, að austur-
brautin varð að koma fyrst. Og
sama gildir enn.
Járnbrautir auka flutningsþörfina
Alt mas um það, hvort flutn-
ingsmagnið sje nóg til þess, að
brautin geti borið sig, álít jeg
að engu hafandi. Því það er braut-
in, sem á að skapa flutningsmagn-
ið, eins hjer eins og í öðrum lönd-
um. Og á henni getur orðið stór-
gróði fyrir landið óbeinlínis, þó
halli verði á rekstrinum. Svo hef-
ir lengi verið í Danmörku og víð-
ar, og þykir vel tilvinnandi.
Rekstur einstaklinga hagkvæmari
en opinber rekstur.
Og pneinilla er injer við, að
landið sjálft leggi og reki braut-
iria, ef nokkurs annars er kostur.
Þá má eiga víst, að hallinn yrði
meiri, því þá vantar eigingirnina *
til að gæta allrar hagsýni. Því
landssjóður borgar hvernig sem
fer. Þá er og vísast, að pólitískar
ástæður ráði stunuum meira,
hvernig skipað verður í stöðurn.
ar, en sannir hæfileikar. Svo vill
það reynast víðast hvar í þing-
ræðislöndunum um þessar mundir.