Lesbók Morgunblaðsins - 20.03.1927, Blaðsíða 3

LESBÓK MOROUNBLAÐSINS
8.1
— ------------
vor vorði svo úr garði ger, að hún
vorði samboðin minninpmnum, sem við
ntburðinn eru tengdar, að hún verði
í samræmi við og samboðin hátíðinní?
Auffu veraldarinnar hvíla þá á þjóð-
inni. Og augii feðra vorra og mæðra
hvíla á oss handan úr eilífðinni. Eig-
um vjer að láta foreldri vor þurfa
að byrgjn ásjónur s'ínar í hiindum sjer
af hrvgð yfir iiugsjónaleysi og rækt-
arleysi yoru, og snúa baki við oss um
allá’ ókomna tíð?
Hátíðin veraldarviðburður.
ísiendingar eiga allir að hjálpast
að, til að gera liátíð þessa að verald-
arviðburði, einstæðum í veraldarsög-
unni. En því takraarki verður svo að-
eins náð, að þeir f jölmenni heim á hiu-
ar helgu stöðvar. peir eiga að kunngera
anda hinnar fornu siðmenningar, er
opinberaði sig í sjálfstæði, trúmensku,
liófscmi, staðfestu, skvnsemd, hug-
prýði, fóstbræðralagi, frændrækni og
sanngirni. Ur þessum níu þáttum eru
snúin vjeböndin að helgi mannlífsins.
Heimdallur, vörður guða og mann-
heima, var sagður níu systra sonuv.
„Nj'u em ek mæðra mögr, níu em ek
systra sonr.“ pað mun lengst verða
að sannindum haft, að dygðirnar sjeu
margar um hvern algeran persónu-
leika.
Tilhögun hátíðahaldanna.
Hvaða undirbúningur hafður verð-
ur heima, og hvernig hátíðarhaldinu
verður háftað, fánm vjer ekki sagt,
liöfum sennilega ekkert, atkvæði um
það, en sjálfsagt teljum vjer að hvorv-
t veggja muni verða samboðið efni há-
tíðarinnar. Fram yfir alt annað verð-
ur að leggja áherslu á boðskap hátíð-
arinnar, og fremur en á veisluhöid
og viðhöfn. Sjálfsagt er að sýna þing-
ið svo nálægt því, sem það var til
forna, sem framast er unt. Nógum
mönnum, er lærðir eru í fornum fræð-
um, hefir þjóðin á að skipa, er leið-
beint geta í því efni og framleitt það
eins og það var á döguiu pórðar gell-
is, porgeirs Ljósvetningagoða og
Skaptft póroddssonar. pað ætti að
vera sett á hinum forna þingsetning-
nrdegi og standa í hálfan mánuð sem
til forna. Upphaflega kom það sam-
an þá er níu vikur voru af sumri,
fimtudaginn millum hins 11. og 17.
júní; en ári fvrir kristnitökuna var
þingtíminn færður fram nm cina viku
og hófst með 11. viku sumars, fimtu-
daginn millum hins 18. og 24. júní,
að fornu tali. Er rímfræðinganna að
ákveða mánaðardaginn eftir hinu nýja
tímatali. Annars er það mál, sem oss
kemur ekki við nema óbeiniínis, hvað
gert verður heima, þótt auðvitað sje
það, að færri mun fýsa til fnrarinn-
ar, ef alt verður þar í óreiðu og cng-
inn viðbúnnður liafður. Hitt skiftir
oss mestu máli, hversu vjer ætlum að
haga ferðinni og búa oss undir hana.
Kemur þá ýmislegt til greinn, en
einkum þrent, sem oss ber að athuga.
í fyrsta lagi, live margir muni geta
farið, í öðru lagi, hversu haga skuii
ferðalaginu, og í þriðja lagi, hvernig
draga megi úr kostnaðinum, svo að
sem flestum verði kleift að komast.
Skulum vjer nú athuga þetta hvert
fyrir sig og lienda á í fám orðum
hvað sanngjarnt er að áætla um hvað
eina.
Hve margir fara?
Um tölu íslendinga hjer í álfu vit-
um vjer ekki með neinni vissu. —
Ganga giskanir um það mjög ú mis,
en þó er ekki óscnnilegt að vjer telj-
um sem næst 30—40 þúsund manns
í allri Ameríku. Btór hluti er dreifð-
ur um borgir og bæi fram og nftnr
um þvera álfuna. Er hæpið að til þess
hluta náist, svo nð um samtök ge<i
verið að ræða, nema að iitlu leyti.
Mun því hyggilegast að miða áætlan
við helstu bygðarlögin, eldri og yngri,
en á þeim stöðvum búa ekki færri en
25—30 þúsund manns. — Hve margir
myndu geta farið, er óvíst og sjálf-
sagt langtum færri en vildu. Jeg er
ekki í neinum vafa um það, nð fult-
ur helmingur vildi fara, ef þess væri
kostur, en liæpið er að ætla á, nð
meira en tíundi hver maður gæti það,
er ti) itæmi. Fyrst og fremst mættu
þeir ekki missa þann tíma, sem til
þess færi, svo gætu þeir ekki yfiv-
gefið vinnu sína, eða slept hendi af
verslun eða búi. pað yrði því í hæsta
lagi sem svaraði 12—13 hundruð
manns, sem farið gæti, þeirra er löng-
un og viija hefðu til þess. Er það
álitlegur hópur og nægilega stór til
þess að gera ferðina virðulega og ó-
dýra. En minni má hann ekki vera.
Ekki mega færri fara en svo, að
hundrað verði úr hverri þinghá fornri,
en þingui vóru 13, yrðu þá 400 manna
úr Norðlendingafjórðungi sjálfkjörn-
ir, því þar voru þingin fjögur, en 300
úr hverjum hinna landsfjórðnnganne,
eða sem næst því. Sjálfsagt er að
iivetja hina yngri menn og konur til
fararinnar. Gæti það borið þann ár-
angur, ef fjöldi þeirra yrði til þess
að fnra, er lengi >Tði sýnilegur á
meðal vor. Ferðin gleviudist þeim
ekki. Viðk.vnningin við land og þjóð
yrði þeím eftirminnileg, og þan sam-
liönd, er með því yrði stofnuð, traust
og vnranleg. Jeg læt mjer ekki detta
í hug, að nokknr sá atburður gæti
gerst eftir það, cr liöggvið gæti þaö
fólk úr tengslum.
Hópur þessi verður allur að fylgj-
ast að. Með því verður ljettast að
komast að sæmiiegum samningum um
flutning. Og þar sem AVinnipeg má
heita miðstöð íslenskra bygðurlagi,
er eðlilegast að menn mæli sjer mót
hjer og leggi af stnð hjeðan.
Undirbúningur.
Fara þyrfti að semjn liið bráðasta
úr þessn, við járnbrautar- og línu-
skipnfjelögin um flutning, því ekki
mnn af veita hvað tímann snertir, og
svo þurfa menn að komast að ein-
hverri ábyggilegri vissu um kostnao-
inn. Er eðlilegast að leita til þjóð-
brautarinnar, og ekki ósennilegt, að
Canadastjórn fengist tii að gera ein-
hverja ívilnun á kostnaði. F.yðir hún
til auglýsinga svo hundruðum þús-
unda skiftir á ári hverju, og myndi
mega líta svo á, að ferð þessi aug-
lýsti Canada allvel, og eigi síst, er
meginþorri ferðamanna væri hjeðan.
Vista vrði lestir, er tæki við ferðn-
hópnum lijer og flytti til hafnstaða'-,
og myndi fjórn* dugn til þess. í þeiin
yrði eigi annað en svefnvagnar og
veitinga vagninn, og yrði fyrirfrnm
s ainið um viðkomustnði. Skipið yrði
vistað fvrir allnn tímann, frá þyí að
farið væri af stað uns komið væri til
baka nftur. — Sigldi þnð eftir fnstri
ferðaáætlun og kæmi þnr við og hefði
þá viðstöðu, er fvrirfrnm væri ákvdð-
in. pjónustufólk og skipshöfn legði
eimskipafjelagið til, en áskilið að
læknnr væru íslenskir og hjúkrunar-
konur. Búið yrði í skipinu allnn tím-
ann, og eins meðan slnðið væri vð
lieima. Kæmi það í veg fyrir alt ó-
þarfa umstang heimn fyrir, t. d. nð
reisa skála til hýsingar ferðamönnum
o. fl. Fæði, verustnður og flntningur
>TÖi alt iiorgað einu ákvæðisverði, er
greitt væri fyrirfram, en færi að
einhverju leyti eftir ílnið í skipinu.