Lesbók Morgunblaðsins - 22.07.1928, Blaðsíða 7

LESBOK MOKÖUNBLAÐSINS
131
en sigla þá leið, sem okkur hafði
verið sagt fyrir 5 vikum að væri
fær, en máttum þó búast við því
á hverri stundu að rekast á eitt-
hvert tundurduflið og springa í
loft upp. En hve hættan var mikil
sáum við þó glöggvast nokkru
seinna.
Við komumst slysalaust yfir
Norðursjó og upp undir Hornsrif
(Horns Riff). Þar hittum við fyr-
ir kafbátinn „U 84“, sem beið
þar eftir þýsku skipi tii að leið-
beina sjer í gegnum tundurdufla-
girðinguna. Skipið koin von bráð-
ar. Var það togari, sem var sjer-
staklega útbúinn til þessa staría.
En þegar hann átti skamt ófarið
til okkar, kvað við sprenging. —
Hann hafði lent á tundurdufli —
sennilega reltdufli frá Bretum —
og sprakk í loft upp. Það var
áþreifanlegt dæmi þess livernig
var að ferðast um Norðursjó á
þeim árum, að skip, sem átti að
vita upp á hár hvar óhætt væri að
sigla, og leiðbeina okkur kafbáta-
mönnum í gegnum tundurdufla-
svæðið — ferst.
Nú var ekki um annað að gera
en að fá nýtt leiðsöguskip. Voru
þegar send loftskeyti frá kafbát-
unum, skýrt frá þessu slysi og
beðið um annað skip. Lágum við
nú lengi þarna, en að lokum komu
tundurspillar, sem fylgdu okkur
heim. Urðum við því sárfegnir, því
að það var óskemtileg tilhugsun,
að eiga von á því að farast á tund-
urdufli svo að segja rjett fyrir
framan landsteina heima hjá sjer,
eftir alla þá mæðu, þrek og þján-
ingar sem við höfðum liðið í hin-
um langa leiðangri okkar.
Lýsingar þær, sem jeg hefi gefið
af æfi okkar kafbátsmanna, eiga
eingöngu við háseta, þilfarsmenn
og skyttur. En jeg má ekki láta
hjá líða að geta þess, að verri æfi
en við áttu vjelamennirnir í kaf-
bátunum. Dögum og jafnvel vik-
um saman komu þeir ekki undir
bert loft, en unnu við vjelarnar í
hita, svælu og loftleysi jafnvel
sólarhringum saman. Var því ekki
að furða þótt þeir yrði ofþreyttir
—og jeg er viss um það, að mörg
mistökin á kafbátunum voru því
að kenna að' vjelamönnunum var
ofboðið. Jeg segi fyrir mig, að
mjer fanst alveg nóg lagt á mig
og fjelaga mína, þegar við vorum
holdvotir sólarhringum saman,
svefnlausir og máttum varla hvíla
okkur, svo að við sofnuðum stund-
um þar sem við stóðum, úttaugaðir
og örmagna af illu lofti, erfiði og
svefnleysi. En hvað var þó það
hjá því sem vjelamönnunum var
boðið? í þögulli lotningu lýt jeg
þeim mönnum og mun, svo lengi
sem líf endist, minnast með að-
dáun þrautseigju þeirra og þol-
gæðis.
Hinn 26. apríl, á 41. degi frá því
að við fórum frá P.ola, komum
við til Helgolands og daginn eftir
fórum við til Wilhelmshaven. Kaf-
bátaflotaforinginn, Bauer, tók þar
sjálfur á móti okkur, bauð okkur
alla velkoinna heim og þakkaði
okkur í nafni þýsku þjóðarinnar
fyrir það, sem við hefðum afrek-
að, en skipverjar á herskipinu
„Hamburg" fögnuðu okkur með
þreföldu húrra. Það var gleðidag-
ur sem bætti upp allar þrautir og
andstreymi fararinnar. Það var
gott að vera kominn heim, fá hvíld
og frí til þess að geta gleymt um
stund vitfirringsæði hernaðarins.
Þessi fyrsta ferð „U 52“ sem
farin var síðan hinn ótakmarkaði
kafbátahernaður hófst, var fræki-
leg frá hernaðarsjónarmiði og
sýndi glögt hvers virði kafbát-
arnir voru, ef þeim var beitt til
fullnustu. A leiðinni frá Pola höfð-
um við sökt 14 skipum og báru
þau samtals um 36,450 smál. Flota-
stjórnin þýska hafði gert ráð fyrir
því, að kafbátarnir mundu sökkva
600 þús. smál. skipastól á mánuði
eftir að hin ótakmarkaði kafbáta-
hernaður hófst. En tölurnar voru
þessar 1917: Febrúar 781,500 smál.,
mars 885 þús. smál., apríl 1,707
þús. smál., maí 869 þús. smál., júní
1,016 þús. smál. júlí 811 þús. smál.
Jeg tek þetta fram til að sýna það',
að ef allar áætlanir þýsku her-
stjórnarinnar hefði staðist eins vel
og áætlunin um kafbátahernaðinn,
þá hefði Þjóðverjar unnið fulln-
aðarsigur 1917. Aukin skipasmíð
óg þátttaka Bandaríkjanna hefði
þar engu getað um breytt.
Samandregin er lýsing á þessum
leiðangri okkar á þessa leið: Frá
Helgolandi til Pola vorum við 39
daga. Sigldum við á þeirri leið
6254 sjómílur ofansjávar en 130
sjómílur í kafi. Á leiðinni frá Pola
til Helgolands vorum við 41 dag
og sigldum þá 5624 inílur ofansjáv
ar, en 424 í kafi.
Og nú vorum við að lokum
komnir heim og máttum uin stund
svifta af okkur öllum áhyggjum,
hvíla okkur og njóta nokkurra
daga heima iijá vinum og ættingj-
um. En meðan við hvílduin okkur
var kafbáturinn búinn út í nýja
hcrferð og 'allir urðu að vera við-
búnir er kallið kom að leggja á
stað.
Skákþrantir.
XXI.
Eftir Hannes Hafstein.
Lausn á seinustu skákþraut.
1. De7—e8 Rg7Xe8
2. Be6—f5 nját.
1....... Kf,'7Xe6
2. De8—g6 mát.
Staka.
Hví að binda hug við kross,
hel og lyndisundir,
fyrst að syndin færir oss
flestar yndisstundir.
(L. K. í Ukr.).