Lesbók Morgunblaðsins - 03.08.1930, Blaðsíða 1
30. tölublað. Sunnudaginn 3. ágúst 1930. V. árgangur
Virðingargjöf Dandaríkjcinna
d 1000 dra afmæli fílþingis.
Standmyndin^af Leifi heppna.
f
Avarp Svcinbjarnar Johnson cr hann fyrir höncl banclaríhjaþings og
forscta
Besta gjöfin, sem góð örlög
gáfu forfeðrum vorum, hinum
tfornu víkingum, var orðstír fyr-
ir unnin framaverk, orðstír sem
aldrei deyr. Alt annað þótti
þeim hjegómi og einskis vert,
nema að því leyti sem það gat
stuðiað að því að þeir yrði
frægir.
Hinir fornu íslendingar lögðu
glaðir alt í sölurnar, jafnvel líf-
ið, til þess að vinna sjer frægð.
Þessi hetjulund kom fram hjá
Lindbergh, sem er af norrænu
bergi brotinn, þegar hann flaug
einn síns liðs yfir Atlantshaf
í flugvjel, sem að níu hundruð
árum liðnum verður talin háska-
gripur, í samanburði við þær
fiugvjelar, sem þá verða not-
aðar. Sama frægðarþráin sjest
á ofdirfsku Leifs Eiríkssonar,
er hann sigldi á opnum bát yfir
Atlantshaf fyrir 930 árum og
fann Ameríku. Frægð hans fyr-
ir það fyrnist aldrei.
Atvik ■— er vjer köllum svo,
máske vegna þess að andlegur
sjóndeildarhringur vor er
fjarö'ka þröngur — átti nokkurn
Bandaríkjanna tilkynti
þátt í því að Leifur fann Ame-
ríku. Tveir menn, sem voru
likir að aldri, áræði og sjó-
mensku voru alkunnir meðal
samtíðarmanna sinna á 10. öld.
Báðir sigldu þeir yfir Atlants-
haf. Báðir lögðu þeir ótrauðir
út á hið víða og ókunna haf.
Og báðir sáu þeir strönd Ame-
ríku, sem síðan hefir orðið
vagga þeirrar ómetanlegu fram-
takssemi, sem áhrif hefir haft
svo vítt sem lönd eru bygð.
Annar þeirra sá ströndina,
horfði á hana ósjáandi augum
og sigldi fram hjá. Honum láð-
ist að grípa það tækifæri ,sem
forlögin gáfu honum til þess
að verða frægur svo lengi sem
heimurinn stendur, og þess
vegna lifir minning hans aðeins
í móðu sem minning þess manns,
er f jet ónotað tækifærið til þess
að verða frægur. Hinn kom
seinna. Hann var foringi þeirra
hvítu manna, er vjer vitum að
næst fyrstir sigldu til Ameríku,
og hann staðnæmdist þar, steig
á land og kannaði landið.
Fyrri maðúrinn var Bjarni
gjöfina.
Herjólfsson, og hann seldi síðan
skip sitt. Hinn maðurinn var
Leifur Eiríksson — og hann
hafði keypt skip Bjarna. Hinn
fyrri kom og sá; hinn kom, sá
og sigraði. Hinn fyrnefndi tap-
aði, en hinn ávann sjer það,
serh var keppikefli hinna fornu
víkinga, að verða frægur um
allar aldir fyrir afreksverk sitt.
Það er dálítið einkennilegt,
að forlögin virðast helst velja
þá menn, sem enginn þekkir,
til þess að vinna stærstu þrek-
virkin, eða þá að hið eina, sem
vjer vitum um þá, eru óljós
munnmæli. Aðra eins menn og
Móses, Zoroaster og Krist,
Homer, Virgil og Shakespeare,
þekkjum vjer aðeins af óljósri
afspurn. Samt sem áður vitum
vjer það með vissu að þeir hafa
lifað. Og þeir lifa meðan heim-
urinn stendur vegna afreks-
verka sinna. En vjer megum
þakka guði fyrir það, að vjer
vitum aðeins lítið um æfiferil
þeirra, því að þess vegna hefir
ímyndunarafl hvfers manns
lausan tauminn til þess að skapa