Lesbók Morgunblaðsins - 03.08.1930, Blaðsíða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
285
óeirðir í Egiftalandi. Skeyti frá Egiftalandi herma, að allmiklar óeirðir sjeu meðal
þjóðarinnar vegna þess að Fuad konungur hefir slitið þinginu um óákveðinn tíma. Margir
óttast að stjórnarbylting muni brjótast út þar syðra nú á næstunni. Myndin fyrir ofan er
af Fuad konungi þegar hann er á ferð um eina óróanýlenduna í Efra-Egiftalandi. Sólhlíf er
haldið yfir honum.
heiminum enn í dag jafn kunn
og frægð þessa sjógarps.
Víkingarnir norrænu voru
kunnir við flestar hirðir í Norð-
urálfu, og þeir báru út fregn-
ina um fund Vínlands hins
góða. Mjer hefir því jafnan
þótt það mjög sennilegt, að
Kolumbus hafi farið til Islands
árið 1477. Kolumbus var land-
könnuður af lífi og sál. Með
frábærri elju safnaði hann öll-
um þeim landfræðisupplýsing-
um, sem hann gat fengið. Ekk-
ert er sennilegra en að hann
hafi komist á snoðir um það,
að Islendingar visssu um eitt-
hvert land fyrir vestan sig, og
að hann hafi farið til íslands
til þess að leita frekari upplýs-
inga úm þetta. För hans þang-
að verður aldrei skýrð á annan
hátt. En þess skal getið, að
þessi skýring dregur ekkert úr
frægð hans fyrir vesturför sína
1492. Hún sýnir aðeins það, að
Kolumbus þorði að fara eftir
þeim uppiýsingum, sem heimur-
inn treysti alls ekki á. Það var
því ekki að furða þótt hann
væri ákveðinn þegar samblást-
urinn var gerður gegn honum,
því að hann vissi að hann hlaut
að finna land, ef hann sigldi
altaf í vestur. — Islendingar
geymdu vei í minni sögurnar
urn það, þegar Leifur fann Vín-
land hið góða, og þegar Þor-
finnur karlsefni fór að nema
það land 1004, og Kolumbus
gat því hafa fengið svo sterkar
sannanir fyrir þessu 1477, að
hann hvikaði hvergi frá fyrir-
ætlunum sínum nje ljeti hug-
fallast.
Það er í sjerstöku virðingar-
skyni að Bandaríkin taka þátt
1 þjóðhátíð Islendinga, sem
haldin er til minningar um það
að hjer var stofnað ríki á þeim
giundvelli, að þjóðin gæti ráðið
sjer sjálf. Bandaríkin hafa ver-
ið fyrirmynd annara þjóða um
lýðstjórn. Þegar landnemarnir
gerðu uppreisn gegn stjórn
Breta árið 1776, og þegar þeir
scttu stjórnarskrá sína 1789, þá
lýstu þeir yfir því fyrir alheimi,
að þeir hyrningarsteinar, sem
þeir bygði þjóðskipulag sitt á,
væri: að hverjum manni væri
treyst til þess að sjá um sig
sjálfur, og að þjóðf jelaginu
bæri skylda til þess að halda
uppi reglu og rjettlæti. Jeg
skal ekki neita því, að ekki hef-
ir altaf Verið fylgt þessum gull-
vægu meginreglum í þessu riki,
sem mjer veitist sá heiður að
vera borgari í. Jeg er ekki
hingað kominn til þess að ásaka
nje afsaka. En jeg bið háttvirta
áheyrendur mína í þessu heim-
kynni lýðfrelsis, að minnast þess,
að elsta lýðveldið vestanhafs
hefir opinberlega viðurkent
þessa þjóðhátíð, og hyllir með
gleði forvígisþjóð stjórnarfars-
rjettinda, þjóð, sem stofnaði
frjálsa lýðstjórn og helt henni
uppi um nær 400 ára skeið á
þeim öldum er lýðfrelsi var svo
að segja algerlega óþekt.
Bandaríkin hafa tekið þann
kost að sýna viðurkenningu sína
í áþreifanlegan hátt með því a$