Lesbók Morgunblaðsins - 02.12.1934, Blaðsíða 6

390
LESBÓK MORGUNBLABSTNS
áliuga. Frostaveturinn mikla 1880
:—’81 var samfrosta ís yfir öllum
Flóanuin. Vakaði Jakob þá nið-
ur fram á fiskislóð, og var nóg-
ur hákarl þar fyrir. Kalt var að
standa á ísnum að nóttunni, því
frost var mikið, en Jakoþ sagði
það væri ekkert þegar „Gráni“
(hákarlinn) væri við; af hon-
um hefði rnaður hitaqn.
Forspár var hann um uiarga
hluti, og gekk ætið eftir, ef hann
sagði fvrir. Síðasta sumarið sem
hann lifði rjeð hann ekki menn á
skip sitt. eins og hanu var vanur;
sagðist ekki búast við að róa uni
haustið, þó að hann lifði fram um
rjettirnar. Á rjettardaginn drukn
aði hann. Síðasta sumarið sem
hann lifði sagði hann eitt sinn við
son sinn. er þá var stálpaður: Þú
*rt of ungur, Hrólfur minn* 1), til
að draga mig undan Geirboðun-
um“. Þar nálægt mun lionum hafa
borist á í síðustu sjóferð sinni.
Oft var Jakobs leitað í sjúk-
dómsfilfellum, og hepnaðist hon-
um öðrum fremur, enda var hann
sjerlega nærfærinn og bjálpfús að
ellisfari".
1) Hrólfur Jakobsson skipstjóri
di uknaði frá ísafirði 21. des. 1910. Þeg-
a síra Láius Thorarensen frjetti lát
h; ns til Vesturheims, kvað hann þessi
ei filióð:
Innir minninn:: Aldrei gleym
eigin-vin — fyrir handan sjáinn.
— Vorið dresrur hugann heim.
— Heyri jeg, að þú sjert dáinn.
'irúðmennið. sem vinsæll varst;
inarlát af hafi barst.
Ilýrri var þín ættlands ást
i n vmsra þeirra’, er hærra láta;
\ ilji þinn í verki sást;
\aska soninn mættu gráta
allir þeir, sem unna trvgð.
ást og trú á fóstur-bygð.
L r fjarlægð tók þig trygðin heim
til að starfa þar og deyja;
o,; við storma’ um unnar-geim
e)tu húinn stríð að heyja.
Vostur-ægir, vökugjarn,
vrggar þjer nú, hafsins barn.
Vinur kær, með ljetta lund.
liíðu sæll — í minning hlýrri.
Ritir stutta æfistund
afíur brosir heimur nýrri.
— Rætist saga íslands enn:
Urgir deyja hestu menn.
Ui phaf þriðja erindisins lýtur að
þvi, ,ið Hrólfur dvaldi um hríð vest-
anhafs.
Umrætt brjef endar Gunnlaug-
ur Skúlason þannig:
„Jeg hefi góðar heimildir fyrir
ollu hjer að framan rituðu, og
tek ábyrgð á orðum mínum að
fullu og öllu“.
Annar mætur samtíðarmaður
Jakobs á Illugastöðum Jón Egg-
ertsson á Ánastöðum, skrifar mjer
þnnnig um hann 1930:
„Jeg held, þó leiðinlegt sje, að
við Vatusnesiugar höfum fyrst
íarið að g'efa því gauni fyrir al-
vöru þegar hann var farinn, hvað
við höfðum ínisi. Jeg man vel að
jeg heyrði menn nær og fjær
minnast svo á fráfall hans, að
sveitin hans hefði við það beðið
óbætanlegt tjón. Jeg man það
ósköp vel, að Jakob heitinn var
langt frani yfir aðra menn hjer á
nesinu, og jeg læsi með ánægju,
ef einhver gæti látið koma fyrir
almenningssjónir þótt ekki væri
nema ágrip af því, sem hann rjeð
og starfaði hjer í sveit. Treysti
jeg Gunnlaugi Skúlasyni til þess
öðrum fremur, því hann er fram
yfir aðra minnugur á margt frá
fyrri tíð, var alla tíð næsti ná-
granni Jakobs, og' orðinn 24 ára
er Jakob drukknaði1).
Björn Jóhannesson á Syðri-
Kárastöðum2) reri margar haust-
vertíðir á Tllugastöðum, hjá
Jakob heitnum. Var hann vinur
Jakobs og honum nákunnugur.
Hann hefir sagt mjer, að sjer
hafi oft verið óskiljanlegt hvað
•Takob rjeði í margt, sem öðrum
var alveg hulið.
Einu sinni seint á hausti sagði
Björn að Jóhannes í (Hindis)vík
og Tobias nokkur, einnig frá Vík.
hefðu verið á Illugastöðum við sjó
róðra. sinn á hvoru skipi. Einn
morgun þegar þeir sjómennirnir
fóru að gá til veðurs var
logn. og' sagðist Björn hafa
talið víst að yrði róið. enda
sá hann a8 Víkurmenn voru
aðeins ófarnir. Þótti honum þá
kvnlegt að sjá ekkert til Jakobs.
Sjómennirnir sváfu í dyralofti, en
Jakob inni í baðstofu. Gengur þá
1) Frásögn Gunnlaugs hefir nú ver-
i« tilfærð hjer að framan.
2) Björn er enn á lífi, ern og
hraustur, þegar þetta er skrifað, í
nóvember 1934.
Björn inn að vita hverju þetta
sætti. Sá hann þá, að Jakob lá
í rúmi sínu en spyr Björn strax,
hvort þeir sjeu að róa Víkur-
menn. Björn sagðist halda það-
Biður Jakob hann þá að vita um
það- Fer Björn út og kemur að
vörmu spori og segir að Tobias
sje kominn út á Víkina. „Það veit
jeg. bölvaður kjáninn“, segir
Jakob. „Farðu strax og reyndu
að ná í Jóhannes". Ekki tókst
Birni það, því Jóhannes var ró-
inn þegar hann kom niður í vör-
ina. Var svo gott veður frameft-
ir deginum, en er á leið daginn
rauk upp með landsunnanrok. Var
Tobias þá kominn svo nærri lanli,
að hann átti aðeins fáa faðma
upp í Suðursker á Illugastöðum.
Sáu Illugastaðamenn hvað verða
vildi og fóru honum til hjálpar,
og tókst að bjarga þeim þar upp
því ófært var fyrir skerin. Heitir
þar enn Tobiasarklauf er skipið
var dregið upp.
Eitt skip reri af Vatnsnesi
þenna dag, auk þeirra Víkur-
manna. Var formaður þar Ari Ei-
ríksson á Bergsstöðum. Komust
þeir Jóhannes og hann báðir upp-
undir Hlugastaðatang'a og urðu
þá báðir að hleypa úndan veðr-
inu vestur á Strandir.
Það hefir Björn einnig sagt
mjer, að Jakob muni hafa ráðið
í það. að hann mundi enda aldur
sinn á sjó, og hvar það yrði. Eitt
sinn urðu þeir Björn og Jakob
samferða út og yfir fjallið. Þegar
þeir komu ur>p á f jallið, settust
þeir niður. Segir Björn þá eitt-
hvað á þá leið, að ekki væri nú
árennilegt að sækja s.jó þarna
norður og vestur, því þá var mik-
ill undirsjór, svo hver boði fell
Samsinti Jakob bessu, en bætti
svo við: „ó-já, Biössi minn, ekki
er jeg neitt smeykur þar, en
þarna er einhver skuggi", og
benti vestur þangað, sem hann
endaði s.jóferðir sínar nokkru
síðar. Sagðist Björn hafa skilið
hvað hann meinti. þó að hann tal-
aði ekki Ijósara.
Það segist Björn vita fyrir
víst, að hann hefði vitað hjer um
bil, hvernig honum mundi ganga
á sjónum þann og' þánn daarinn,
og hvað hann mundi afla. Það er