Lesbók Morgunblaðsins - 02.12.1934, Síða 7

LESBÓK M0RGTTNBLAÐSIN8 891
Geldingahólmi «
Smiðjusker næst,
þar hafði Natan
smiðju sina og
þar var þá al«
faravegur með
sjónum.
vestur í ál. Snýr Jón þá lieim o;
alveg víst, að Björn, og fleiri
þeirra, sem reru hjá Jakob, trúðu
því, að hann þyrfti ekki eins að
sætta sig við blinda hendingu við
veiðiskap eins og almenningur
verður að gera.
Gömlu sjómennirnir Jakobs
trúðu blátt áfram statt og stöðugt
á óskeikulleika hans sem sjó-
manns, og eftir að bann var
drukknaður þá trúðu þeir jafn
örugt að gæfa fylgdi öllum veið-
arfærum, sem bann hafði notað,
og öllum siðum, sem bann hafði
baft.
Haustið, sem Jakob beitinn
drrrkknaði varð það úr, að tveir
gömlu hásetarnir hans reru hjá
mjer. Það voru þeir Björn á
Kárastöðum og Jóhannes frá
Vatnsenda, og var það fyrsta
haustið sem jeg reri frá Stöp-
um. Vildu þeir þá endilega að
jeg keypti nýtt haukalóðarefni,
sem Jakob hafði keypt um sum-
arið. Sögðu þeir mjer, að gifta
myndi áreiðanlega fylgja veiðar-
færinu fyrsf Jakob hefði átt það,
°g Jeg get ekki neitað því, að
mjer datt það sama í hug. Jeg
keypti haukalóðarefnið og við not-
uðum hana um haustið. Framan
af vertíðinni lögðum við hana inn
og vestur frá Stöpum og öfluðum
mJcg vel á hana, en svo kom okk-
ur saman um, að gaman væri að
færa liana norður þangað, sem
næst því er Jakob heitinn hafði
haft sína lóð áður. Daginn eftir
var kominn norðan storraur, sem
helst í tvo daga, svo við gátum
eid i vitjað um lóðina. Á þrið.ja
dcgi gaf okkur á sjó. Er við kom-
um fram, fUndum við annað dufl-
ið, en er við fórum að draga íær-
ið, var það svo þungt, að við
bifuðum því varla. Loks skaut
hinu duflinu upp við borðið, svo
að við gátum náð í það, og dróg-
um nú á báðum færum. Lóðin var
þarna öll í einum hnút, tveir þung
ir stjórar og sex fullorðnar flyðr-
ur. Held jeg að þetta sje mesti afli
á eina lóð, sem jeg hefi sjeð. Var
lóðin svo þung á meðan við vor
um að draga hana, að okkur datt
ekki í hug að færin mundu þola.
Þegar við sigldum í land vissi
jeg vel hvað gömlu hásetarnir
látna sjógarpsins hugsuðu. að sú
spá þeirra hefði rætst, að ham-
ingja myndi fylgja veiðarfærinu
og' miðinu. Og svo er annað: Hefði
okkur ekki verið vísað á lóðina
þenna dag, þá hefði þessi mikla
björg, sem á henni var, orðið
hákörlum að bráð og við aldrei
sjeð nokkurn spotta af lóðinni,
því þegar við vorum að sigla til
lands, var að hvessa upp á land-
norðan og kominn mikill sjór,
en við náðum upp fyrir innan
Bergsstaði. Garðurinn helst í
viku, svo aldrei var farið á sjó,
og mig minnir að sjaldan væri
farið á sjó eftir þetta, því hausti
var tekið að halla“.
Hjer þrýtur brjef Jóns Egg-
ertssonar, að því leyti, sem það
snertir Jakob á Illugastöðum. Til
viðbótar þessu vil jeg bæta við
munnlegri frásögn Jóns um hval-
rekann mikla á Ánastöðum vorið
1882, því þar kemur Jakob við
sögu.
Vorið 1882 var vanstilt fram
yfir sumarmál. Stilti þá til og
mildaði veðráttu svo að víðast
var búið að sleppa fje um 20. maí.
Var þá síld inni á Húnaflóa ogmil<
il hvalaganga. 24. maí gekk í norð-
an hríð og var þá rekið íshrafl inn
á Flóann. Lögðu bændur nú alt
kapp á að ná fje sínu, en gekk
misjafnlega, því fjeð var komið
víða- Næsta dag birti hríðina að
kalla og var Húnaflói þá alþak-
inn hafís, að litlum vökum frá-
töldum. Þegar hríðarlítið var orð-
ið, var Jón Eggei’tsson sendur af
stað að leita fjár þess sem vant-
aði í hríðinni. Er hann kom skamt
inn fyrir Ánastaði sá hann marga
fullorðna reyðarhvali í ísnum
mjög skamt frá landi. Var ísinn
þar fremur smár, en þjettur, og
engin vök uær en norður og
segir hvalsöguna. Þá bjó á Ána-
stöðum Eg'gert Jónsson frá
Syðsta-Hvammi, faðir Jóns sögu-
manns míns. Sendi Eggert þá þeg
ar út að Illugastöðum og bað
Jakob að koma og hjálpa sjer að
veiða hvalina, en sjálfur fór hann
í smiðju og smíðaði mjög lang-
ar hvalaskálmir. Næsta morgun
kom Jakob og fleiri menn af Nes-
inu. Var þá bjart veður og kyrt
en nokkurt frost. Fóru þeir nú
inn með sjó og voru hvalirnir þá
á líkum slóðum og kvöldið áður,
og lágu þar kyrrir sem ísinn var
greiðastur. Varð Jakob þá að ráði
að hann batt sig í langan vað,
yfir 20 faðma, og' ljet nokkra
menn halda á honum, en sjáiíur
gekk hann að þeim hvalnum, sem
næstur var landi. Lá hann kyr
þótt að honum væri gengið. Skar
Jakob tvær holur í spikið fyrir
aftan bægslið. Lagði svo skálminni
í aðra holuna og gekk hún á hol.
Tók hvalurinn þá svo mikið við
bragð að jakarnir kringum hann
sporðreistust, en Jakob fór í sjó-
inn. Kom þá vaðurinu að góðu
haldi, því nú drógu þeir Jakob
upp í honum. Því hafði hann hol
urnar tvær, í spikið, að ef hann
lenti á beini með hið fyrra lagið,
þá gæti liann lagt strax inn úr
hinni holunni. Á þenna hátt lagði
hann fjórtán reyðarhvali yfir dag
inn, og' kvartaði ekki um vosið.
Allir hurfu hvalirnir í fjörbrot-
unum út undir ísinn, en er þeir
voru dauðir |)á bljesu þeir upp
og lyftu af sjer ísnum. Var þá
farið að þeim eftir ísnum og kom
ið í þá festum, ísnum svo stjak-
að frá þeim og þeir dregnir til
lands- Alls lagði Jakob tuttugu og
fjóra hvali af þeim þrjátíu og