Lesbók Morgunblaðsins - 04.07.1937, Blaðsíða 8

•20S
LESBÓK MORítUNBLAÐSTNS
Leið Napoleons yfir Alpana (frh).
ur yfir skarðið, borðaði hann
morgunverð þarna, í veitingahús-
iuu sem Pére Jean nú á. Og hinn
áttræði gestgjafi getur meira að
segja sagt hvað það var, sem
Napoleon lagði sjer til munns, því
þáverandi veitingamaður hjelt
dagbók. En sakir þess, hve lirif-
inn hann var af þessum erlenda
hershöfðingja, skrifaði- hann í dag
bókina sína, hvað það var, sem
hann fjekk frainreitt.
Bonaparte var ekki matlvstugur
þann dag. Hann var þungbrýnn
og hugsi. Svo utan við sig var
hann, að haun glevmdi að borga
matiun. Og vertinn þorði ekki að
minna hann á það.
Bonaparte reið á
múlasna.
Fararskjóti Bonaparte var eng-
inn hnarreistur gæðingur daginn
þann. Hann reið ekki tryltum
Araba hesti, eins og myndin sýn-
ir í Parísar-safninu. Að afloknum
morgunverði steig liann á bak á
lítinn og loðinn múlasna úr
Wallishjeraði. Múlasni þessi hafði
íiær leitt hann í dauðann. Bóndi
einn úr dalnum var fylgdarmað-
ur hans. Hann hét Pierre Molas
Donet. Eitt sinn var asninn að
hrapa ofan í gil. En þá gat Pierre
Molas Donet á síðasta augnabliki
bjargað hershöfðingjanum og
fararskjóta hans frá bráðum bana.
Þannig greip Wallis-bóndi þessi
með sinni styrku hönd inn í við-
burði veraldarsögunnar. Því hefði
hann ekki komið við sögu á rjettu
augnabliki, hefði Napoleon lifað
þarna sitt síðasta og verið búið
með hann.
Alt þetta og mikið meira geta
menn fengið að vita hjá Pére
gamla Jean. Og margir sem sagt
snúa við hjá honum, fara aldrei
lengra, en hlýða á sögur hans, og
verða af þeim margfalt fróðari
um skarðið, en þó þeir hefðu sjeð
það með eigin augum.
En þeir, sem vilja komast alla
leið, verða að labba sig eftir hin-
um bratta vegi, eða fara með póst
vagninum, sem fer nú tvisvar á
dag þessa leið til Ítalíu, ef veð-
ur og færi leyfir.
Svalbarða-veðrátta.
Sankti Pjeturs Borg er efsta
bvgð í dalnum. Þangað til kemur
að gistihúsi munkanna. Vegurinn
uppeftir er í ótal hlvkkjum, og
liggur m. a. framhjá gilinu mikla
„Defile de Marengo“, þar sem
hálf herdeild úr 1 iði Napoleons
lenti í snjóflóði og fórst. Og loks
er maður kominn upp í skarðið
2470 metra yfir sjávarmál.
Svalt er þar uppi. Meðalliiti í
janúar er 0 stiga frost, en í júlí
er meðalhitinn 6 stig. Það kemur
f.vrir að frostið verður um hávet-
urinn 30 gráður. En sjaldan verð-
ur heitara á sumrin eu 10 gr. hiti.
Urkoma er þar mikil. Veðráttan
sögð svipuð og á Svalbarða.
Þarna haldast menn ekki við
nema í liæsta lagi 10 ár í senn.
Leugur eru munkarnir þar aldrei.
Þá ei' skift um.
Samkvæmt gömlum reglum
hefir hver sá, sem til munkanna
kemur, rjett til þess að fá þar
ókeypis gistingu einn sólarhring.
En að þeim tíma liðnum verða
menn annaðhvort að borga fyrir
sig, eða fara, ef veður lej'fir.
3000 mannslíf.
Margar þúsundir manna hafa
farist í skarðinu á undanförn-
um öldum, en fleiri hefðu þeir
verið, ef munkarnir hefðu ekki
verið þar með hæli sitt og hunda.
Þeir Sct. Bernhardshundar, sem
maður þekkir í öðrum löndum,
eru mjög loðnir. En Sct. Bern-
hardshundarnir þarna í skarðinu
eru með snöggan belg, enda er
það hentugra fyrir þá, þegar þeir
eiga að berjast áfram í stórhríð-
um og frosthörkum.
Sagt er, að hundarnir á Sct.
Bernhardsskarði hafi á undanförn
um öldum bjargað 3000 mannslíf-
um. En frægastur þeirra allra er
Barry. Hann lifði á árunum 1800
—1819 og bjargaði 40 mannslíf-
um.
Nú fyrst á síðari árum, eftir að
síminn kom til sögunnar, er það
föst regla, að þegar einhver legg-
ur af stað í tvísýnu veðri á skarð-
ið, þá er símað til munkanna, og
þeim sagt frá manninum. Komi
maðurinn ekki fram á tilsettuni
tíma, eru hundarnir sendir út að
leita.
Þeir fara altaf tveir og tveir
saman, og finni þeir einhvern
mann í lífsháska í fönninni, yfir-
kominn at' þreytu, þá er annar
hundurinn kvr hjá manninum, en
hinn hleypur heiin til munkanna.
Sá, sem eftir er lijá hinum
hjálparlausa manni, reynir að
vekja hann með því að toga í föt
lians og sleikja andlit hans. Dugi
það ekki, veit hann, að hann á
að leggjast ofan á manninn, til
þess að halda honum hlýjum.
Hundurinn, sem heim fór til
munkanna, vísar þeim nú á leið
til mannsins í fönninni, og þeir
flytja hann heim og lijúkra hon-
um.
Mjög eru hundarnir vel vand-
ir, en þó kom það fyrir einu
sinni, ekki alls fyrir löngu, að
Sct. Bernhardshundar rjeðust á
síúlku, sem var í skíðaför, og
særðu hana til ólífis.
Það varð til að koma óorði á
Sct. Bernhardshundana á tíma-
bili, og talað var um að hætta að
hafa þá þarna við þessi björgun-
arstörf. En síðar gaf auðmaður
einn stóra fjárhæð, til þess að
hægt væri að venja hundana bet-
ur og ala þá betur upp, svo að
slíkt gæti ekki komið fyrir aftur.
*
En síðan saingöngur urðu eins
góðar og nú eru í Alpafjöllum,
eru það altaf færri og færri, sem
leggja á skarðið á vetrum. Menn
velja sjer aðrar leiðir.
Én saga stóra Sct. Bernhards-
skarðs gleymist þó aldrei, þó ekki
væri nema af því, að Hannibal
fór þessa leið, að því er menn
álíta, og Napoleon, og að gest-
gjafinn Pére Jean kom þar við
sögu, maðurinn, sem blaðamenn
hafa gert víðfrægan um allan
heim fyrir sögur hans af skarð-
inu og fyrir hverngi hann hefir
ofan af fyrir ferðamönnum, sem
til hans koma. Hann gleymir þó
að jafnaði ekki að skenkja svo
vel í glös þeirra, að þeir gæta
ekki að því, að reikningurinn
verður orðinn allhár, áður en þeir
skilja við veitingahúsið.