Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1938, Blaðsíða 2

42
kaupmaður bygði, og „Bryggju-
húsið“ fyrir miðju, er Nathan og
Olsen breyttu um árið í sína nú-
verandi mynd, er þeir fluttu skrif-
stofur sínar þangað.
Grasflöturinn til hægri á mynd-
inni er norðvesturhornið af gamla
kirkjugarðiuum, sem var búið að
sljetta er þetta gerðist, en Schier-
beck landlæknir brevtti síðan í
trjágarð og blómlegan re’it, og er
nú nefndur í daglegu tali „Bæjar-
fógetagarðurinn“. En húsið norð-
an við garð þann, er stendur á lóð
inni þar sem nú er Aðalstræti 9.
er Landsprentsmiðjan gamla er
bygð var sem forstjóraíbúð fyrir
„Innrjettingar“ Skúla fógeta.
Dökka húsið þar norðan við var
kallað Hittan. Það hús átti hinn
nafntogaði skoski fjárkaupamaður
Coghill um skeið, og þar norðan
við sjest örla á „Hótel ísland“, er
þá var oftast nefnt „Knæpan“ og
Jörgensen gestgjafi átti. En
Jörgensen kom hingað sem kunn-
ugt er, sem þjónn Trampe greifa.
en ílengdist hjer eftir að greifinn
fór.
Sigfús Eymundsen t'ók mynd-
ina. Er hún tekin á „vota
plötu“ að því er Daníel heitinn
Daníelsson sagði þeim er þetta
ritar, en Daníel var lengi við ljós-
myndasmíði hjá Eymundsen og
öllum þeim hlutum þaulkuunugur.
Til þess að geta tekið myndir á
slíkar plötur, varð að „taka á
tíma“, sem kallað er, og alt því
að vera hreyfingarlaust, sem
myndað var, enda er augsýnilegt,
að líkfvlgdin hefir staðnæmst og
stendur kvr þegar mvndin er tek-
in.
Mviidatökumaður hefir sýnilega
verið uppi í glugga á efri hæð á
húsi því sem stóð sunnanvert við
enda Aðalstrætis, og síðar var
bústaður Hjálfræðishersins. Mynd
in er tekin norður eftir Aðal-
stræti, og sjest „Bryggjuhúsið" í
baksýn.
Lík þeirra hjóna voru flutt
þar í land frá póstskipinu
„PhÖnix", og frá Bryggjuhúsinu
hófst líkfylgdin. Hún var skipu-
lögð eftir ákveðnum reglum, og
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
voru þær reglur gefnar út á prenti
og útbýtt til bæjarmanna og að-
komumanna svo allir gætu kynt
sjer þær og farið eftir þeim. Sam-
kvæmt fyrirskipunum þessum, er
forstöðunefnd útfararinnar hafði
gert, enda ber lýsingum athafn-
arinnar saman við þær, var „horn-
leikaraflokkur Helga trjesmiðs
IIelgasonar“ í fararbroddi. Sjest
nokkuð af honum í „forgrunni“
mvndarinnar. Næstir gengu stúd-
entar í skriiðgöngunni, og þá
skólapiltar, og segir í samtíma
frásögninni að flokkar þessir hafi
verið hver með sinn fána- Fáni
stúdentanna verður ekki greindur
á mvndinni. En frekar má gera
sjer grein fyrir skólapiltafánan-
um, sem er þó ógreinilegur vegna
þess hve hann hefir blakt til, en
hvasst var af suðvéstri þenna dag.
en mvndatakan þannig, eins og
fyr segir, að það eitt sjest sem
kyrt er.
Þar sem mannþyrpingin breikk-
ar, svo fyllir út’yfir götuna, hafa
kisturnar verið. Þær voru bornar
alla leið, og voru burðarmenn
alls 64, 32 bændur, 16 skólapiltar
og 16 iðnaðarmenn, „og aðstoðaði
dannebrogsmaður Geir Zoega
nefndina í því að stýra líkburð-
inum“, segir í litfararlýsingunni.
Þessir 64 líkburðarmenn gengu
fyrir framan kisturnar og með-
fram þeim, milli þess sem þeir
báru.
Af síðari liluta líkfylgdarinnar
verður minna sjeð á mynd-
inni. En þar var öllu niður raðað
eftir ákveðnum reglum.
Fyrstir gengu, landshöfðingi, er
þá var Hilmar Finsen, forseti efri
deildar Pjetur biskup Pjetursson,
varaforseti neðri deildar Grímur
Thomsen, forseti Bókmentafjelags
ins Magnús yfirdómari Stephen-
sen, þá iitlendir heiðursgestir,
fyrirliðar á frakkneskum herskip-
um er hjer voru Dupleix og Actif
og danska herskipsins Ingolf, Ei-
ríkur prófastur Briem og aðstoð-
armenn landshöfðingja við útför-
ina.
I 2. flokki voru ættingjar þeirra
hjónanna og prestar.
I 3. flokki gengu alþingismenn.
í 4. flokki fulltrúar ýmsra
stjetta, hjeraða og fjelaga,, kenn-
arar, bæjarstjórn lteykjavíkur,
fulltrúar sýslna og hreppa, versl-
unarmenn úr Revkjavík, Ilafnar-
firði,’ Akranesi, Evrarbakka, Iðn-
aðarmannafjelag Reykjavíkur
undir fána.
Og þá gekk í 5. flokki allur
almenningur.
En myndiu sýnir alveg ljóslega,
að „almenningur“ hefir litið svo
á, að líkfylgdin væri fyrir full-
trúa og útvalda. Því niður við
Bryggjuhús stendur fólk, sem
ekki hefir gengið með „fylgd-
inni“, en komið þangað til þess
að vera við athöfn sem þar -var.
Þar var sungið kvæði eftir Stein-
grím Thorsteinsson, áður en lagt
var af stað til kirkjunnar. Yar
það kvæðið „Sunnan ber snekkja
sorgarfarm að ströndum“. Eins
sjer maður á myndinni, að fólk
stendur við hús og á gangstjett-
um, til þess að horfa á líkfylgd-
ina fara framhjá, án þess að
slást í förina.
Þetta verður skiljanlegra þegar
tekið er tillit til þess, að öllu
rúmi í kirkjunni hafði verið út-
hlutað handa ákveðnum mönnum.
Enginn fekk að koma þangað inn
nema hann hefði aðgöngumiða.
Þeir, sem ekki komust í kirkju
hafa því skoðað sig sem áhorf-
endur en ekki hirt um að vera
með í líkfylgdinni.
Pannig var skipið niður í
kirkjunni, að engar konur
fengu sæti niðri í kirkjunni. Þær
sem á annað borð fengu að vera
þar, höfðu allar sæti uppi á lofti.
Svo segir í útfararlýsingunni:
„Beggja dyra kirkjunnar og stig-
anna til loftanna gættu hermenn
frá Ingólfi. Stóðu þrír þeirra
hvorum megin á stigapöllum kirkj
unnar og heilsuðu með brugðnum
sverðum meðan líkfylgdin gekk
inn“.
Þykir það einkennilegt til frá-
sagnar nú á tímum, að Jón forseti
og kona hans skyldi ekki hafa
komist í jörðina án aðstoðar
danskra sjóliða.
Svo segir í útfararlýsingunni:
„Marskálkar 10 að tölu fylgd