Lesbók Morgunblaðsins - 15.09.1940, Blaðsíða 3

LBSBÓK MORGUNBLAÐSINS
i
291
Gangnamannatjöld í Svörtubotnum á Holtamannaafrjetti.
húsum og týgja sig til férðar.
Áhuginn heldur öllum uppi, eng-
inn minnist á 8 stunda vinnudag,
enginn nefnir næturvinnu, til
þess er starfsgleðin alt of mikil.
Göngunum er nú hagað svo, t.
d. í dalaafrjettum, að tveir gangna
flokkar eru látnir ganga hver á
móti öðrum, og þá mætast t. d.
við eitthvert gil, sem fjenu er
nokkur torfæra, eða á öxl þar sem
dalir mætast.
Þegar sauðljóst er orðið eru
gangnamennirnir komnir á leitar
mörk. Leitarstjóri ákveður nú
hver skuli ganga efstur, hver næst
efstur o. s. frv. Hann skipar mönn-
um í gönguna. Sjálfur er hann
gjarnan neðstur með hestana, ef
menn haía farið ríðandi á leitar-
mörk, en það er ekki gert alstað
ar. Leitarforinginn vill vera neðst-
ur til þess að geta sem best fylgst
með því, að jafnt og vel gangist,
en það sjer hann best neðan af
grundunum, og þaðan getur hann
líka best kallað og gefið merki, ef
eitthvað má betur fara. Neðsti eða
neðstu mennirnir bíða svo við,
meðan hinir ganga upp hlíðina og
fyrir fremstu grös. Þegar svo allir
«
eru komnir á sinn stað, ofan* við
leitarstjórann, byrjar gangan, og
allir leggja af stað. Hver maður
verður nú að vera vel á verði,
gæta vel í hlíðina fyrir ofan sig
og neðan, og gæta þess að ekki
verði fje eftir milli sín og næstu
manna. Rakkarnir hjálpa til, þeir
hendast upp og niður milli mann-
anna geltandi, enda eru þeir
bvattir. Pjeð fer á rás, leitar-
stjórinn gefur merki um að mið-
hlíðismaður verði að hægja á sjer,.
því hann ætli að dragast fram-
úr, aftur gefur hann merki um
að eftir ætli að verða fje á milli
efstu mannanna o. s. frv.
V t
Þær reyna
að fela sig.
Fjeð, sem í friði fjallanna er að
bíta háfjallagróðurinn, sem enn
stendur lítið fallinn, af því hve
seint hann kom undan snjónum,
vaknar við vondan draum. Það
hafði alls ekki áttað sig á því að
snjóa gæti verið von og það
þyrfti því að fara að yfirgefa
sumarstöðvarnar og frelsið. En nú
heyrir það og sjer til manna og
hunda og það leggur á flótta,
rennur af stað eftir hlíðinni, und-
an mönnunum. Einstaka gömul og
reynd ær reynir að lúra sig nið-
ur, og leggst í einhverja gjótuna
með dilkinn sinn, og ætlar að láta
gangnamennina fara fram hjá
sjer. En gangnastjórinn sjer hana
neðan af grundinni, hann kallar
og bendir, sá næsti fyrir ofan
hann heyrir vel hvað hann segir
og hann kallar og bendir, og áð-
ur en ærin er almennilega búin að
koma sjer fyrir, er næsti maður
henni, eða seppi hans, kominn á
gjótubarminn og hún verður að
hafa sig af stað.
\
Heimleiðis.
Fleira og fleira fje sjest nú á
rensli eftir hlíðunum undan
gangnamönnunum. Þar sem gil og
þverár verða fyrir því smá færir
það sig neðar og því kemur fleira
og fleira fje á grundirnar á und-
an gangnastjóranum, þar verður
safnið þjettast. En nokkrar kind-
ur eru ekki á því að láta hrekja
sig af sumarstöðvunum, þær strika
beint eftir hlíðinni undan efsta
manni, staðráðnar í því að fara
ekki niður úr fjallinu. En alt í
einu mæta þær öðrum kindum,
sem koma úr öfugri átt.
A högginu eða múlanum, þar sem
dalirnir mætast, og þær eru nú
staddar á, liggja fjárslóðar niður,
þeir eru myndaðir af þúsundum
kindaklaufa, sem í aldir hafa verið
neyddar til þess af gangnamönn-
um að fara þarna niður, og þess-
ar verða nú að gera eins, og renna
gamlar, troðnar slóðir, og hverfa
inn í hópinn og sameinast honum.
En enn staldra þær við, þær vilja
helst vera sjálfstæðar út af fyrir
sig, og ekki þurfa að renna inn
í hópinn. Efstu mennimir eru nú
komnir á höggið ofan við þær,
og nú finst þeim reyn'andi að
komast hjá því að þurfa að fara
niður, með því að snúa nú við of-
urlítið neðar á högginu og renna
aftur til baka. En þar mæta þær
næst efsta menni, sem þvingar
þær niður höggið, og inn í fjöld-
ann verða þær að hverfa hversu
nauðugar Sem þær eru.
Fjeð safnast nú fyrir niðri á
sljettlendinu, gangnamennirnir
koma nú hver eftir annan niður
og ná í hesta sína, og safnið er
rekið af stað til rjettarinnar. Aðrir,
sem gengið hafa aðra dali eða önn-
ur svæði af upprekstrarsvæðinu,
koma nú með sín söfn, og smám
saman safnast allir gangnamenn-
irnir með söfn þau, er þeir hafa
náð, saman til rjettarinnar. Einu
kemur kannske með lamb á hnakk
nefinu fyrir framan sig, það hefir
verið fótaveikt og ekki getað
gengið, annar reiðir skrokk af
slátraðri kind, hún hefir slasast
og þeir orðið að aflifa hana til
að koma ræksninu af henni til
rjettar o. s. frv.
í rjettunum.
Þegar að rjettinni kemur tekur
rjettarstjóri við stjórninni. Fólk-
ið, sem nú er komið að rjettinni,
er sett til að standa í kringum