Lesbók Morgunblaðsins - 15.09.1940, Blaðsíða 4

292
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
safnið, ef ekki er til girðing til
að geyma það í, en safngirðingar
ern nú orðnar við flestar hina1'
stærri rjettir, en annars er strax
rekið í rjettina það sem hún rúm-
ar. Gangnamennirnir fara að fá
sjer bita af nesti sínu, en þeir
verða að hafa hraðann á. því þeir
þurfa að fara að draga. Og drátt-
ur þarf að ganga fljótt, haust-
dagurinn er stuttur, það skvggir
fljótt, og fvrir þann tíma þarf að
vera búið að draga upp. Rjettar-
stjórinn rekur á eftir. Hvar sem
hann sjer menn, sem ekki taka
þátt í drættinum, kallar hann til
þeirra, og áminnir þá nm að hraða
sjer, halda áfram að draga. Menn
keppast þá líka við, hver dregur
fyrst og fremst sitt fje eða heim-
ilisfjeð, en jafnframt líka úr dilk
fjelaginu, en oft eiga fleiri bæir,
sem liggja nærri hver öðrum.
sama dilkrúm, og draga því sam-
an, reka saman frá rjett, en reka
að heima á einhverjum bænum.
og draga í sundur. TTm leið og
þessi eða hinn tekur kind sem
hann á, kallar hann í Pjetur eða
Pál að hann eigi þarna kind, og
nú kemur sjer vel að vera minn-
ugur á mörkin, vera „markglögg-
ur“. Til eru menn sem kunna
heilar markaskrár eins og faðir-
vor. Þeir þekkja mark hvers
manns sem á kinda von í rjett-
inni. Það em til menn á landinu
sem kunna ntanbókar markaskrár
margra sýslna. Af einum slíkum
manni. sem nú er á lífi, er sögð
sú saga, að hann hafi að vorlagi
mætt, ríðandi stúlku, heilsað, og
spurt hana hvaðan hiín væri. En
áður en stúlkan svaraði, hafði
hann tekið eftir markinu á hest-
inum. og bætti við: „Stendur
heima, stýft og gagnbitað. nú þú
ert frá N.“, hvað líka var. f
rjettunum eru markgiöggu menn-
imir ákaflega mikils virði, því
þeir flýta svo fvrir drættinum.
Þegar þeir sem flest fjeð eiga eru
húnir að draga nokkuð. svo mikið
fer að hera á fje lengra að —
utansveitarfje — þá eru þessir
markglöggu menn sí-kallandi og
sf-leiðbeinandi. að vísa á kindur
sem þessi eða hinn á. Og loks
kemur svo að því að Títið er orð-
.ið í rjettinni. Fjeð hefir við sun<T-
urdráttinn safnast fyrir í dilkum
eigendanna og að sama skapi hef-
ir rjettin tæmst. En enn eru eft-
ir kindur, og nú byrjar töfludrátt-
urinn. Rjettarstjórinn útnefnir
ákveðna menn til að vera með
markaskrár allra þeirra sýsla er
fjárvon geta átt að rjettinni, og
síðan skipar hann tvo valda menn
til að lýsa mörkum fjárins sem
eftir er. Þeir taka hverja kind,
grandskoða markið og lýsa því,
en hinir athuga hver sje eigand’.
hennar. Þær kindur sem eigandi
finst að, og sem einhver vill hirða
— eigandinn getur verið svo langt
frá að enginn vilji hirða kindina
— eru hirtar, en hitt er afhent
hreppstjóra, er selur það á upp-
boði að aflokinni rjett. Síðastliðin
10 ár hafa verið seldar 1600 til
2800 kindur í rjettunum árlega.
Þegar töfludrætti er lokið lætur
rjettarstjóri menn skoða í alla
dilka, til að fullvissa sig og aðra
um að ekki hafi átt sjer stað mis
dráttur. Að því búnu mega menn
reka fje af stað heim til sín. Er
þá oft orðið áliðið dags, og lenda
margir í myrkri, en aðrir verða
að nátta sig og velja þá til þess
bæi, þar sem þeir geta haft fjeð
í aðhaldi eða rjett um nóttina.
Framhald.
ÓLAFUR JÓH. SIGURÐSSON:
Tregi
Og ennþá mun jeg út á veginn stara,
þó enginn komi til að heilsa mjer;
í morgunfölva fylgir sál mín þjer
— og fljótið streymir milli blárra skara.
Vindarnir köldu vega, hnípin stráin
og vetrarhrímið smýgur hingað inn;
jeg aleinn dvel við auða gluggann minn
— og angankróna vorsins löngu dáin.
En myndin þín í minningunum lifir,
svo mild og góð í svæfðum dularþyt;
hún máist ei, þó landið skifti um lit
— og læðist dauðinn hljóðar jarðir yfir.
Þó fenni á veginn, fótspor les jeg þín,
uns fljótið djúpa kallar mig til sín.