Lesbók Morgunblaðsins - 06.04.1941, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
119
með nokkrum kvíða. Það var
halastjarna sii, sem kend er við
enska stjörnufræðinginn Ilalley.
Hún nálgast jörð vora með
margra áratuga millibili og skyldi
nú koma aftur í nálægð hennar
og einmitt þann 28. maí átti jörð-
in að fara í gegnum hala hennar.
Óttuðust þá margir stjörnuhröp
stór, eitraðar lofttegundir og sum-
ir jafnvel heimsendi. Og afleið-
ingarnar áttu að verða voðaleg-
astar á 63.—66. gráðu norðlægr-
ar breiddar, einmitt þar sem bless-
að landið okkar er. Til voru þeir
vissulega, sem óttuðuSt komu þess
arar „kómetu“, en ekki var jeg
nú samt í þeirra tölu. Hitt var þó
gefið, að ef illa færi, þá var þó
öruggara að vera á gömlu Ster-
ling á 59.—60. breiddarstigi þann
28. en á 63.
Svo var keyptur farseðill til
Kaupmannahafnar áður en jeg fór
á skipsfjöl. 40 krónur kostaði
hann þá á 2. farrými. Og svo
kvaddi jeg foreldra og systkini og
fór um borð. Seint um kvöld var
svo ljett akkerum og siglt á burt.
Veður var gott og jeg varð ekki
sjóveikur. Til Vestmannaeyja var
komið næsta dag um hádegisbil.
Oft hefi jeg komið þar síðar, og
altaf lít jeg þær sömu undrunar-
augum og jeg gerði þá, þessar
perlur hafsins og augnagleði allra,
sem þar koma eða framhjá fara.
Af farþegum, sem með skipinu
voru í þetta sinn, man jeg aðeins
eftir einum. Það var Morten Han-
sen skólastjóri. Ljet hann sjer
mjög ant um mig og talaði mikið
við mig. Nú var hann ekki skóla-
stjórinn, sem þurfti að vanda um
við óþægan strák, sem þrjóskað-
ist við að læra. Jeg var laus úr
barnaskólanum og var að byrja í
hinum langa skóla lífsins. Nú vor-
um við farþegar á sama skipi og
eiginlega báðir jafn rjettháir, þó
hann væri á „fyrsta“ en jeg á
„öðru“.
Uppi á stjórnpalli stóð skip-
stjórinn, fámáll og heldur þung-
búinn og ekki aðlaðandi — að
því er mjer fanst er jeg sá hann
fyrst. Hann hjet Emil Nielsen.
Annan daginn var jeg eitthvað að
hlaupa um á þiljum. Þá kallaði
skipstjóri til mín og sagði mjer
að koma upp til sín. „Hvaða ferða-
lagi ert þú á, drengur minn?“
spurði hann. „Jeg ætla til Dan-
'merkur að læra garðyrkju11. „Hef-
urðu farseðil?“ „Já“, sagði jeg.
„Hvað gafstu fyrir hann?“ „Fjöru-
tíu krónur“.
„Svo þú ert að sigla til að læra
garðyrkju“, sagði Nielsen. „Þá átí
þii rjettu lagi að fá far fyrir hálft
gjald, samkvæmt samningum, sem
gerðir hafa verið við fjelags-
stjórnina“.
„En nú er jeg búinn að kaupa
farseðilinn".
„Það gerir ekkert til“, sagði
Nielsen, „jeg skal endurgreiða
þjer helming fargjaldsins strax og
svo laga jeg J)að þegar jeg kem
til Reykjavíkur í næstu ferð“.
Þannig atvikaðist það, að jeg
átti 22 krónur „upp á vasann“,
þegar jeg fór fyrst út í veröld-
ina. Vafalaust hefðu margir aðr-
ir látið sig litlu skifta um hag ó-
kunnugs unglings, en þetta atvik
hefir síðan staðið fast í mínum
huga og jeg held að Emil Niel-
sen hafi verið fyrsti danski mað-
urinn, sem jeg talaði við. Og lík-
lega hefir „íslenskan“ hjá honuni
verið betri en „danskan“ hjá mjer,
þegar þetta samtal átti sjer stað;
svo lítið var það sem jeg kunni í
dönsku þegar jeg sigldi í fyrsta
sinn.
★
Þarna sigldi svo Sterling á ská
yfir breiddargráðurnar og sá 28.
maí leið án þess að við yrðum svo
mikið sem varir við halann af
stjörnunni hans Halleys.
— En það skeði aðfaranótt
þessa umrædda dags, heiina á ís-
landi, að ungur bóndi hljóp upp
úr rúmi frá kónu sinni og ung-
barni og lieim á höfuðból til
hreppstjórans og kallaði sjer út
af — til hinstu hvíldar í hjóna-
rúminu — fyrir ofan hjónin —
taldi sig óhultari þar en heima í
kotinu sínu. Hefði jeg ekki trú-
að þessu, ef umræddur hreppstjóri
hefði ekki sagt mjer það sjálfur.
— Og svipuð saga skeði þá einn-
ig í öðrum landsfjórðungi — og
gaf Gunnari Gunnarssyni tilefni
í smásögu.
Sterling kom við í Leith og
hafði þar nokkra dvöl. Þar var
farið í land og tók. Morten Han-
sen mig með sjer upp í Edin-
burgh. Veðrið var hið besta, sól-
in skein á Prince Street og hinn
gamla kastala og í borgargarðin-
um spiluðu Skotar á stuttpilsum
á belgpípurnar sínar einkennilega
langdregin lög. — Þá vöktu stóru
hestarnir niður við höfnina ekki
litla undrun hjá mjer, sem aldrei
hafði sjeð annað en hina litlu ís-
lensku hesta. En. löng var dvölin
ekki í Skotlandi.
Ekki var hægt að segja að sjó-
ferðin milli Skotlands og Dan-
merkur væri viðburðarík og var
lífið tilbrejdingarlítið þar til við
fórum að nálgast land, er komið
var innarlega í Kattegat.
Fyrst stakk Kullen upp sínum
bláa kolli, sem er feltaf fríður, þó
hann sje ekki nema 200 m. hár.
Þegar komið er á móts við Kull-
en er talið að Eyrarsund byrji.
Þar fjölgaði skipum, sem ýmist
fóru úr sundinu eða í, því þetta
sund er ein fjölfarnasta siglinga-
leið. Sundtollurinn færði drjúgar
tekjur í ríkissjóð Dana, en hann
hjelst og varð greiddur af sæfar-
endum, frá því snemma á 15. öld
og fram yfir miðja 19. Þá var
hann afnuminn, en siglingaþjóðir
greiddu danska ríkinu 60 miljón-
ir króna í skaðabót.
Sundið er mjög breitt við Kull-
en, en mjókkar fljótt og er mjóst
milli Helsingjaeyrar og Helsingja-
borgar. Og þá er komið að Krón-
borg, sem allir íslenskir strákar
könnuðust svo vel við af myndum
á spilum.
Vissulega er Krónþorg fögur
höll og tilkomumikil, einkum sjeð
frá sjónum, úr gráum steini með
koparþak, sem er grænt af elli.
Þykir hún ein merkilegasta höll
Dana og er bygð á 16. öld Var
þá ekki auðvelt að svíkjast und-
an að greiða sundtollinn undir
opnum fallbyssukjöftum vígisins.
Einnig er Krónborg og Helsingja-
eyri fræg, því þar á að hafa gerst
sagan um Amlóða (Hamlet), sem
varð Shakespeare að yrkisefni. En
sannanir fyrir þeim sögnum munu
þó engar til ■— enda þótt íbúar
Helsingjaeyrar telji Hamlet sinn
frægasta borgara og sýni erlend-
um ferðamönnum „gröf Hamlets“,