Lesbók Morgunblaðsins - 07.09.1941, Blaðsíða 4

800
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Avarp í upphafi kirkjuþings
Eftir sjera Kristinn K. ólafsson
Kirkjuþing hins lútherska kirkjufjelags íslendinga í Norð-
ur-Ameríku var haldið síðast í júní. Eins og venja er til, flutti
forseti kirkjufjelagsins, sem þar samsvarar biskupi hjá oss,
ræðu eða ávarp. Er það fyrri hluti þess ávarps, sem hjer birt-
ist. Mun mörgum þykja fróðlegt að heyra, hvað vestur-ís-
lenskur kirkjuleiðtogi hefir til málanna að leggja um starf
kirkjunnar og viðhorf hennar gagnvart vandamálum þeim,
sem styrjöldin skapar. — Sjera Kristinn er prestur í Seattle
á vesturströnd Bandaríkjanna. Hann er áheyrilegur maður í
ræðustól, og hefir í mörg ár verið endurkosinn forseti lút-
herska kirkjufjelagsins íslenska. Sjera Kristinn mun vera
Þingeyingur að uppruna, en er fæddur í Norður-Dakota.
O íðan á kirkjuþingi voru hinu
^ síðasta hafa viðburðaríkir
dagar yfir oss liðið og samtíð
vora, þó engin úrslit sjeu enu
fengin í þeim feikna umbrotum,
sem sífelt útbreiðast til fleiri
þjóða og landa. Það eru engin
gífurmæli að telja heim allan gagn-
tekinn af eftirvæntingu eða kvíða
í sambandi við það, sem vfir vofir
eða í vændum kann að vera. Þetta
hefir færst ennþá nær oss, er
mvndum þetta kirkjufjelag en áð-
ur, því auk þess að þátttaka Can-
ada þjóðariiínar í styrjöldinni, er
yfir stendur, hefir stöðugt farið
vaxandi, er Bandaríkjaþjóðin sí-
felt í fyllra mæli að skipa sjer
undir merki hinnar fylstu hjálp
ar, sem æskt hefir verið eftir og
hún er megnug, til andstöðu þess,
að æstur yfirgangur einræðisríkj
anna ráði lögum og lofum um
heim allan um óákveðna framtíð.
Þá hefir einnig styrjöldin færst
oss nær vegna þess, að ættjörð
vor, ísland, hefir sífelt orðið meir
og meir háð örlögum þeim, er
styrjöldinni fylgja. Stórviðburðir
hafa gerst þar í nálægu umhverfi,
og engum getum verður að því
komið, hvers frekara er að vænta
framundan Aldrei munu ástæður
allar og horfur hafa þrýst oss
meir til alvarlegrar hugsunar um
ástæður lífsins og möguleika en
einmitt nú. Nú ætti engin rök að
þurfa að færa fyrir því, hve mik
ið er í húfi í mannlegu lífi, eftir
því hvemig farið er með verðmæti
lífsins og tækifæri. Veruleikinn er
öllum orðum máttugri í því að
gera því skil Þetta ætti að styðja
hlutverk kirkjunnar og vinna
henni áheyrn, ef hún brennur í
hjarta af tilfinningu fyrir þörf
mannanna og lífsgildi hinnar
kristilegu hjigsjónar og áhrifa.
Þess eru merki, að kirkjan hefir
ekki gleymt hlutverki sínu, held-
ur er að leggja merkilegan skerf
til lífsins og hlutverka þess ein-
mitt nú, þegar svo mjög ríður á.
Það er auðvelt að benda á marg-
faldan ófullkomleik í lífi og starfi
kirkjunnar. Til þess þarf heil-
brigða auðmýkt að kannast við
þetta, þannig að það sje til veru-
legrar uppbyggingar. En til þess
þarf ekki síður sanna glöggskygni
og næmltik að geta lesið úr því
og metið það, sem kirkja og kristni
eru að leggja fram til heilla í um-
róti samtíðarinnar.
Kirkjan hefir lagt til festu og
táp víða þar sem hún hefir verið
harðast leikin. Það er kunnugt,
hve mjög hefir þrengt að henni
og 'þeim í hennar hópi sjerstak-
lega, er með einurð hafa haldið
uppi verki Þegar hugsana- og trú-
frelsi er borið fvrir borð af yfir
völdunum og einræðið vill yfir
öllu gína í þjóðlífinu, þá er auð-
veldast að falla alveg í farveg
valdboðsins og komast þannig h.já
öllum óþægindum og ofsóknum.
En að það er uppgjöf allra verð-
mæta og vonlaus niðurlæging alls
andlegs lífs, fær ekki dulist. Að
þessu hefir stefnt í einræðislönd-
unum svo ákveðið, að fjöldinn
hefir ekki sjeð önnur úrræði en
að lúta í einu og öllu. Undantekn-
ingin hefir verið í liði kirkjunn-
ar. Þaðan hafa komið hin einu
djörfu mótmæli gegn þessum yfir-
gangi. Að þetta hefir leitt til
píslarvættis í hundruðum og þús-
undum af tilfellum, er vel kunn
ugt, en blóð og hðrmungar píslar-
vottanna munu nú eins og áður
reynast útsæði kirkjunnar.
Spekingurinn Einstein, sem
fjekk griðaskjól í Bandaríkjun-
um frá æðinu gegn Gyðingum á
Þýskalandi, hefir lofað framkomu
kirkjunnar manna í þessu efni.
Hann kar.nast við, að álit sitt á
kirkjunni hafi ekki verið þannig,
að hann ætti þaðan mikils von.
Hún var í huga hans meinhæg og
ólífæn stofnun, sem ekki vár lík
leg til neinna verulegra bjargráða.
En nú er hann jafnfús að kann-
ast við, að hún hafi unnið til alls
annars vitnisburðar. Hún hafi
reynst á stórum sviðum rödd hóp-
andans á eyðimörkinni. Þaðan sje
því einhvers að vænta í framtíð-
inni til viðreisnar og framsóknar.
Er þetta sanngjörn viðurkenning
og rjettmæt. sem sagan er ekki
líkleg að raska. Verður það ekki
mælt auðveldlega, hvílíka þýð-
ingu þetta dæmi kirkjunnar
manna hefir til viðhalds andlegu
tápi og til varnar gegn örvænt
ingu hjá þeim, er heilbrigðum
hugsjónum unna um heim allan.
Hún kemur þannig fram í dags-
ljósið, sem það brot mannlífsins.
er mestu lofar til bjargræðis.
Það er trú á málstað og hug-
sjónir, sem hjer blasir við. Þess-
konar öryggi á í vök að verjast á
þessari erfiðu tíð. Vonina um,
að annað en ofbeldi geti ráðið úr-
slitum um allan framtíðarhag
mannanna, er erfitt að varðveita,
þegar í öll skjól virðist fokið. Á
þetta hefir reynt ekki lítið í ýms-
um þeim löndum t. d., sem einræð-
isveldin hafa tekið herskildi.
Lengi mun lifa dæmi biskupanna
norsku og kennimanna kirkjunn-